Rủi ro pháp lý thường gặp phải khi khởi nghiệp

Khởi nghiệp có lẽ lần đầu được Thủ tướng nhắc đến vào năm 2012 trong Phê duyệt kế họach phát triển DN nhỏ và vừa, và bắt đầu phát triển từ năm 2015 cho đến nay.

Ông bà ta có câu “Phi thương bất phú”, quả đúng vậy, nếu không kinh doanh thì không giàu, và việc phát động khởi nghiệp là phù hợp. Phong trào khởi nghiệp có lẽ phát triển mạnh mẽ hơn cả vào năm 2015, 2016 khi mà hàng loạt các chính sách mới mở cửa, tạo thuận lợi để có thể thành lập DN, vận hành, hoạt động.

Tuy chính sách có nới lỏng, dễ dàng hơn, nhưng thực tế, mọi sự bắt đầu đều có những khó khăn nhất định, và trong số đó là những rủi ro mà thông thường khi khởi nghiệp sẽ gặp phải.

Bài viết này sẽ kể ra những rủi ro pháp lý thường gặp khi khởi nghiệp, sau đó đi vào chi tiết từng nội dung:

Đầu tiên, phải kể đến đó là rủi ro lựa chọn loại hình DN

Theo Luật doanh nghiệp 2014 thì có các loại hình DN sau đây:

1. Công ty TNHH một thành viên

2. Công ty TNHH 2 – 50 thành viên

3. Công ty cổ phần

4. Công ty hợp danh

5. Doanh nghiệp tư nhân

Thêm 02 loại hình đặc biệt nữa là hợp tác xã và hộ kinh doanh.

Lựa chọn mô hình DN là việc làm cơ bản và quan trọng khi bắt đầu thành lập DN, bởi từ đây các cơ cấu tổ chức của DN đó như thế nào, chế độ chịu trách nhiệm về vốn và nghĩa vụ tài sản khác…cũng như phân chia lợi ích trong DN.

Kế đến đó là rủi ro lựa chọn thành viên góp vốn

Rất nhiều trường hợp xảy ra khi ban đầu việc góp vốn để cùng nhau thành lập DN tương đối dễ dàng, “anh có của, tôi có công”, cùng nhau xây nên công ty, nhưng đến khi không được hay bất đồng quan điểm thì làm sao để rút vốn hoặc là người góp vốn không góp đủ vốn như thỏa thuận ban đầu…

Tiếp theo là rủi ro liên quan đến các hợp đồng, giao dịch

Nhiều DN mới thành lập thường tâm lý chủ quan, sử dụng các mẫu hợp đồng có sẵn mà quên rà soát để bổ sung, sửa đổi các nội dung cho phù hợp với mình, dẫn đến nhiều tranh chấp liên quan đến hợp đồng, giao dịch.

Rồi đến vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ

Vốn dĩ trước đây ít được nhắc tới, nhưng từ khi bắt đầu mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế thì vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ ngày càng được chú trọng.

Cuối cùng là vấn đề về chế độ kế toán và thuế

Được xem là quan trọng, quyết định đến sự tồn tại và phát triển của DN.

(Còn nữa)

Trước khi đi vào chủ đề chính, những rủi ro pháp lý có thể gặp phải khi khởi nghiệp tại Việt Nam, mình muốn làm rõ với các bạn, khởi nghiệp khác với lập nghiệp:

Lập nghiệp nghĩa là bạn trở thành ông chủ hay bà chủ, tự lập ra cơ sở kinh doanh theo bất kỳ mô hình nào, đó có thể là hộ kinh doanh hay doanh nghiệp tư nhân, cũng có thể là công ty TNHH 1 thành viên, hay 2 – 50 thành viên hoặc là công ty hợp danh và có khi là công ty cổ phần.

Điểm cốt lõi ở lập nghiệp chỉ là bạn tự tạo ra cơ sở kinh doanh mới do chính bản thân mình làm chủ, hoặc có sự hùn hạp với các cá nhân, tổ chức khác, mà không có điểm đổi mới, sáng tạo nào trong phương thức kinh doanh.

Ví dụ: đang làm ở văn phòng với lương tháng vài ngàn đô, nhưng không thích làm công nữa, bạn nghỉ làm và ra ngoài mở một tiệm bán trà sữa.

Về cơ bản, tiệm bán trà sữa hiện nay có nhiều, và các hàng quán cũng na ná nhau về cách thức kinh doanh, nên không có gì đổi mới, sáng tạo.

Khác với lập nghiệp, khởi nghiệp mang một ý nghĩa mới mẻ hơn, đó là có sử dụng công nghệ để tạo ra tính đột phá, sáng tạo trong phương thức kinh doanh, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.

Cũng lấy ví dụ trên, bán trà sữa được gọi là lập nghiệp, nhưng nếu bạn nghiên cứu ra phương thức mới để bán trà sữa, chẳng hạn, dùng con rô bốt, xe điều khiển, mang trà sữa đến chỗ ngồi cho khách hàng, nhờ đó, thu hút được lượng lớn khách hàng hoặc nghiên cứu ra công thức mới, nhìn thì tưởng là nước lọc, nhưng uống vào lại có vị trà sữa…

Đó là cách hiểu khởi nghiệp để thực hiện các chính sách ưu đãi theo quy định pháp luật hiện nay, cách hiểu khởi nghiệp này có phần hẹp hơn so với cách hiểu về khởi nghiệp của dân thường, đó đơn thuần là tự tạo ra cơ sở kinh doanh của mình bằng hình thức này hoặc hình thức khác, không phụ thuộc vào việc có sử dụng công nghệ cao hay không, với mục đích phục vụ cộng đồng, vì lợi ích xã hội.

Phạm vi bài viết này, mình muốn nói đến khởi nghiệp theo nghĩa rộng.

Nhiều cá nhân hay nhóm cá nhân khi có ý tưởng khởi nghiệp và bắt đầu tiến hành kinh doanh thường nghĩ không cần phải đăng ký doanh nghiệp hay đăng ký hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh gì cả, cứ làm ở mô hình nhỏ lẻ trước, có lợi nhuận rồi thì thực hiện các thủ tục pháp lý sau cũng được.

Suy nghĩ này, vừa đúng, vừa lại không đúng, vì trong nhiều trường hợp cá nhân hoặc nhóm cá nhân kinh doanh nếu không thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan sẽ gặp nhiều rủi ro, nhất là khi xảy ra tranh chấp và trong một số trường hợp đặc biệt pháp luật quy định không phải đăng ký, đó là sản xuất, kinh doanh có mức thu nhập thấp sau đây:

- Sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối.

- Bán hàng rong, quà vặt.

- Buôn chuyến.

- Kinh doanh lưu động.

- Làm dịch vụ.

Trừ các trường hợp kinh doanh ngành, nghề có điều kiện.

UBND cấp tỉnh sẽ quy định mức thu nhập thấp áp dụng trên phạm vi địa phương.

Giả sử như UBND cấp tỉnh không quy định mức thu nhập thấp này thì có thể lấy mức 100 triệu/năm để xác định. Mức này là mức tối thiểu để xác định nghĩa vụ thuế đối với cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh.

Khi chọn phương án đăng ký hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoặc đăng ký doanh nghiệp, bạn sẽ đắn đo không biết chọn loại hình nào cho phù hợp, nào, hãy cùng mình phân tích nhé!

Đăng ký hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh

Phần lớn thường sẽ chọn phương án này, bởi vì thủ tục đăng ký thành lập đơn giản và cái lợi lớn nhất đó là nghĩa vụ thuế ít hơn so với khi thành lập doanh nghiệp.

Hộ kinh doanh chỉ phải nộp:

1. Lệ phí môn bài nếu doanh thu từ 100 triệu đồng/năm

1 triệu đồng/năm nếu doanh thu trên 500 triệu đồng/năm.

500.000 đồng/năm nếu doanh thu trên 300 đến 500 triệu đồng/năm

300.000 đồng/năm nếu doanh thu trên 100 đến 300 triệu đồng/năm.

(Căn cứ Nghị định 139/2016/NĐ-CP)

2. Thuế GTGT nếu doanh thu cả năm từ 100 triệu đồng trở lên/năm

- Phân phối, cung cấp hàng hoá: 1%;

- Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 5%;

- Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hoá, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 3%;

- Hoạt động kinh doanh khác: 2%.

(Căn cứ Thông tư 92/2015/TT-BTC)

3. Thuế TNCN nếu doanh thu từ hoạt động kinh doanh

- Phân phối, cung cấp hàng hóa: 0,5%.

- Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 2%.

- Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 1,5%.

- Hoạt động kinh doanh khác: 1%.

(Căn cứ Thông tư 92/2015/TT-BTC)

Tuy nhiên, nếu bạn kinh doanh thuộc ngành, nghề có điều kiện, thì việc kinh doanh theo phương thức này hoàn toàn không được, và có ngành nghề buộc phải theo loại hình doanh nghiệp nhất định.

Xem thêm:

Tập hợp văn bản hướng dẫn 243 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện

Ngành, nghề kinh doanh bắt buộc thành lập theo loại hình doanh nghiệp nhất định

Đăng ký thành lập doanh nghiệp

Không có ưu thế về nghĩa vụ thuế so với hộ kinh doanh, nhưng khi thành lập doanh nghiệp (trừ doanh nghiệp tư nhân), sẽ có những lợi thế là được thừa nhận tư cách pháp nhân trong các giao dịch giữa doanh nghiệp với khách hàng, ngân hàng…

Điển hình như Bộ luật dân sự 2015 chỉ thừa nhận 2 đối tượng tham gia giao dịch dân sự, đó là cá nhân và pháp nhân, hoặc Thông tư 39/2016/TT-NHNN chỉ cho phép cá nhân, pháp nhân vay ngân hàng.

Ưu nhược điểm của các loại hình DN như sau:

Xem thêm: Thủ tục thành lập doanh nghiệp

Các bạn cần cân nhắc ưu nhược điểm của từng loại DN, cùng với ngành nghề kinh doanh để lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp.

Bài viết rất hay và rõ ràng, mình vẫn còn thắc mắc giữa DNTN và CTy TNHH về việc chịu trách nhiệm dựa trên toàn bộ tài sản (DNTN) và phần vốn góp vào (TNHH) theo đó thì mình thấy DNTN chịu trách nhiệm lớn hơn CT TNHH về tài sản. Vậy thì thường chuyển từ hộ KD sang CT TNHH vẫn hơn DNTN. Liệu DNTN có ưu điểm nào hơn CT TNHH 1TV không? về kê khai thuế hay thủ tục kế toán, hay đăng kí thành lập chuyển đổi ?

Việc khởi nghiệp không còn quá mới mẻ với giới trẻ Việt Nam hiện nay. Nhưng để khởi nghiệp an toàn và thành công thì không hề đơn giản như lúc ta nghĩ mà nó khó khăn hơn rất nhiều. Vì vậy đừng có "nghĩ là làm", sẽ chẳng đi đến đâu, thất bại rồi chán nản.

Khi chọn loại hình doanh nghiệp, người thành lập phải căn cứ vào rất nhiều yếu tố như nguồn vốn, quy mô sản xuất kinh doanh, loại hình hoạt động, phương hướng phát triển...Một số quan điểm cho rằng so với doanh nghiệp tư nhân thì công ty TNHH, công ty CP ưu thế hơn ở điểm có tư cách pháp nhân. Tư cách pháp nhân này thể hiện qua sự tách bạch về tài sản của công ty và chủ sở hữu, doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm trong cách hoạt động giao dịch của mình và trước pháp luật. (Chủ công ty TNHH, công ty CP không phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng tài sản của mình như đối với chủ doanh nghiệp tư nhân).. khách hàng cũng tin tưởng hơn. Tuy nhiên, vấn đề này cũng chỉ là tương đối.

Vấn đề sở hữu trí tuệ được đặc biệt quan tâm khi Việt Nam mở cửa, tham gia các Hiệp hội, Tổ chức Quốc tế, các doanh nghiệp khi chuẩn bị thành lập cần chú ý về vấn đề này.

Từ khâu nghĩ ra ý tưởng đến khi vận hành, bạn cần lưu ý, các đối tượng sau đây được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ:

- Quyền tác giả, bao gồm: tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học; đối tượng quyền liên quan đến quyền tác giả bao gồm cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hoá.

- Quyền sở hữu công nghiệp, bao gồm: sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, bí mật kinh doanh, nhãn hiệu, tên thương mại và chỉ dẫn địa lý.

- Quyền đối với giống cây trồng, bao gồm: vật liệu nhân giống và vật liệu thu hoạch.

Thông thường, hiện nay, các nhà khởi nghiệp chú trọng quyền sở hữu công nghiệp.

Các bạn có thể xem hướng dẫn các công việc liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ tại đây, tùy từng mô hình doanh nghiệp bạn lựa chọn ban đầu mà thủ tục có khác nhau.

Căn cứ pháp lý: Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi 2009.

Khởi nghiệp luôn là niềm mơ ước của nhiều bạn trẻ. Tuy nhiên, hai chữ khởi nghiệp tưởng chừng giản đơn, như việc chỉ cần bắt tay vào là làm được liền thì trên thực tế lại hoàn toàn ngược lại. Con đường khởi nghiệp lưu lại dấu chân của biết bao kẻ thất bại. Hi vọng rằng đây sẽ là nơi chia sẻ được cho các bạn tất cả những vấn đề liên quan đến khởi nghiệp. 

Mở đầu, mình xin viết 1 bài trả lời cho câu hỏi: Khởi nghiệp thì nên thành lập công ty gì?

Những loại hình doanh nghiệp tối ưu cho khởi nghiệp.

Một trong những vấn đề pháp lý quan trọng hàng đầu khi khởi nghiệp là việc lựa chọn hình thức pháp lý của doanh nghiệp. Nhưng thông thường, những người khởi nghiệp lại có xu hướng không tìm hiểu kỹ và thành lập doanh nghiệp mà không có sự tư vấn của luật sư. Kết quả là họ thường bị vướng vào các phiền phức pháp lý không đáng có, dễ thấy nhất là các vấn đề về việc phải trả một khoản thuế cao hơn mà đáng lẽ họ đã có thể tránh nếu thành lập doanh nghiệp của mình dưới dạng Công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn.

Nhằm làm rõ hơn các hình thức pháp lý của doanh nghiệp cho những người mới bước chân vào con đường kinh doanh , mình xin phép đưa ra các loại hình công ty phù hợp nhất cho yêu cầu khởi nghiệp:

_Công ty hợp danh: Nếu doanh nghiệp được thành lập bởi hai người trở lên, đây là sự lựa chọn phổ biến cho sự tồn tại của doanh nghiệp. Thông thường các quy định và luật lệ của công ty sẽ được xây dựng trên sự thỏa thuận và đồng ý giữa người sang lập và những người tham gia, trong trường hợp không đạt được thỏa thuận thì luật sẽ là nguồn cung cho những quy định và luật lệ này.Ngoài ra, thu nhập của một thành viên sẽ bị đánh thuế dựa trên con số tổng của tất cả các thành viên. Cuối cùng, tất cả các thành viên đều phải chịu trách nhiệm cho bất kỳ khoản nợ của công ty, do đó tình hình tài chính của các thành viên này đều phải được cung cấp rõ ràng cho chủ nợ. Mình khuyến khích hình thức này.

_Công ty cổ phần là loại hình doanh nghiệp chính thống hơn. Các doanh nghiệp lớn hàng đầu đều thuộc loại hình công ty cổ phần. Công ty cổ phần là một pháp nhân độc lập có thể tiếp tục hoạt động ngay cả khi chủ không còn tồn tại. Quyền sở hữu công ty cổ phần có thể chuyển nhượng cho người khác. Doanh nghiệp thuộc loại này có thể bán cổ phiếu để huy động vốn, và chủ doanh doanh nghiệp không phải chịu trách nhiệm bằng tài sản cá nhân đối với các phán quyết pháp lý. Ví dụ, bạn là chủ công ty cổ phần sẽ không phải bán nhà riêng của mình để trả tiền điều trị cho một khách hàng bị thương do dùng sản phẩm của công ty. Tuy nhiên, sự miễn trừ này sẽ không được áp dụng nếu tòa án phán quyết rằng bạn đã biết mình đang kinh doanh một loại hàng nguy hiểm có thể gây thương vong cho khách hàng và bạn lập ra công ty chỉ để bảo vệ mình.

_Công ty trách nhiệm hữu hạn: Đây là hình thức phổ biến của loại hình doanh nghiệp, tùy vào không gian pháp lý mà công ty trách nhiệm hữu hạn tại đó có thể có những điểm khác biệt. Nhưng nhìn chung công ty trách nhiệm hữu hạn là việc lai giữa công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn có hai  thành viên trở lên đồng thời có những thuận lợi về thuế theo quy định của pháp luật hiện hành.

_Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên: Được thành lập theo quy định của pháp luật và có hai người tham gia trở lên. Đây là loại hình doanh nghiệp thường thấy có các hình thức góp vốn bằng bất động sản hay phương tiện nhằm giữ bí mật về vốn điều lệ của công ty hay của quỹ phòng hộ.

Như vậy công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn tùy theo không gian pháp lý mà có những kiểu thức khác với các loại hình còn lại. Đồng thời chi phí cho việc thành lập hai loại hình này thường cao hơn các loại hình còn lại như chi phí pháp lý, thuế, kế toán… Nhưng đồng thời lại mang lợi ích không nhỏ cho chủ doanh nghiệp và các nhà đầu tư như sự bảo vệ của pháp luật trong trường hợp xảy ra tranh chấp liên quan đến tín dụng, khấu trừ thuế, các ưu đãi dành cho hai loại hình này theo quy định của pháp luật và sự dễ dàng trong việc huy động vốn so với loại hình doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh.

Mặc dù Công ty hợp danh hay doanh nghiệp tư nhân có thể chuyển đổi thành công ty cổ phần hay công ty trách nhiệm hữu hạn sau quá trình hoạt động nhưng khoản phí chuyển đổi cũng là một điều nên cân nhắc.  

Giống như xe 24 chỗ trở xuống phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt do là hàng xa xỉ phẩm, không phù hợp với kinh tế còn chưa phát triển ấy bác nhỉ? Trong khi cái anh xe máy gây combo tiêu tốn nhiên liệu + ô nhiễm môi trường + tắc đường thì lại cứ khuyến khích! Nhiều khi cũng chả hiểu các bác trên ấy nghĩ gì nữa