Xin hỏi về quyền thừa kế đất đai

Thưa luật sư,
Bố em lấy mẹ em là vợ hai ( có đăng ký kết hôn), trước đây bố em có một đời vợ ( đã ly dị) rồi và có hai con riêng, một trai và một gái. Hai người con này của bố em đều có gia đình riêng và cả hai đều sinh sống trong Nam. Hiện nay bố em đang sống với mẹ và hai chị em em. Bây giờ bố em đã 75 tuổi rồi và bố em muốn bán ngôi nhà đang ở đi để chia cho 2 chị em em và 2 người con riêng của bố. Nhưng bố em lại muốn chia tài sản cho con trai ( con riêng của bố) nhiều hơn, còn ba người con gái thì chia đều nhau. Sau khi bán nhà, bố em sẽ mua một ngôi nhà riêng để ở số tiền còn thừa thi bố em chia cho 4 người là 2 người con riêng và 2 chị em em, bố em bảo không chia tài sản cho mẹ em vì ngôi nhà này là của ông bà nội em để lại cho bố em nên mẹ em không có quyền được chia tài sản, còn ngôi nhà mua riêng bố em định để lại cho người con riêng đấy. Em muốn hỏi luật sư là bố em làm vậy có được không? Mẹ em có được chia tài sản không? Do không biết trong sổ đỏ có ghi tên mẹ em không nên nếu mẹ em xin li hôn thì mẹ em có được chia tài sản không?

Thưa luật sư,

Bố em lấy mẹ em là vợ hai ( có đăng ký kết hôn), trước đây bố em có một đời vợ ( đã ly dị) rồi và có hai con riêng, một trai và một gái. Hai người con nay của bố em đều có gia đình riêng và cả hai đều sinh sống trong Nam. Hiện nay bố em đang sống với mẹ và hai chị em em ( Hai chị em em đều trên 20 tuổi). Bây giờ bố em đã 75 tuổi rồi và bố em muốn bán ngôi nhà đang ở đi để chia cho 2 chị em em và 2 người con riêng của bố. Nhưng bố em lại muốn chia tài sản cho con trai ( con riêng của bố) nhiều hơn, còn ba người con gái thì chia đều nhau. Em xin trình bày về ngôi nhà mà bố em định bán là: trước đây ngôi nhà cũ ông bà để lại ( trước năm 1982) cho bố em nằm trong diện phải di dời do làm đường, rồi nhà em được đền bù một mảnh đất khác chính là ngôi nhà mà bố em đang muốn bán, lúc này bố mẹ em đã kết hôn ( mẹ em đang mang bầu chị em). Sau khi bán nhà, bố em sẽ mua một ngôi nhà riêng để ở số tiền còn thừa thi bố em chia cho 4 người là 2 người con riêng, bố em bảo không chia tài sản cho mẹ em vì ngôi nhà này là của ông bà nội em để lại cho bố em nên mẹ em không có quyền được chia tài sản, còn ngôi nhà mua riêng bố em định để lại cho người con riêng đấy.Em muốn hỏi luật sư là bố em làm vậy có được không? Mẹ em có được chia tài sản không? Nếu mẹ em không đồng ý bán ngôi nhà đang ở hiên nay thì có được không? Nếu bán thì mẹ em được chia bao nhiêu? Mẹ em có nên xin ly di trước khi bố em bán nhà để được chia tài sản không?

            Em rất mong luật sư trả lời sớm nhất cho em.

            Chân thành cám ơn luật sư!

Thưa luật sư,

            Em xin chân thành cám ơn về câu trả lời của luật sư.

            Em xin hỏi thêm luật sư là nếu bố em nhất quyết không chia tài sản cho mẹ em sau khi bán nhà thì mẹ em có nên nhờ sự can thiệp của luật pháp không và nên nhờ sự can thiệp của luật pháp vào thời điểm trước hay sau khi bán nhà thì hợp lý ạ? Và quy trình nhờ sự can thiệp của luật pháp là như thế nào ạ?

            Em rất mong nhận được sự hướng dẫn chi tiết của luật sư.

            Chân thành cám ơn luật sư!

Thưa luật sư,

Tôi có tình huống như thế này:
Ông bà nội tôi có 20 ngàn m2 đất vườn.

Theo di chúc của ông nội để lại (theo tôi thì không hợp pháp vì không có chữ ký của ông nội, và chỉ đánh máy thành văn bản, do chú tôi đưa ra làm bằng chứng phân chia cho các anh chị em - các con của ông nội) thì các phần đất được chia cho các con đều nhau.

Hiện nay, phần đất này do chú tôi đứng tên.

Trong phần đất trên có một phần (4 nghìn m2) cha tôi được thừa kế. Tuy nhiên, cha tôi đã qua đời từ năm 2003, hiện nay người có quyền thừa kế tài sản của cha tôi theo quy định của pháp luật là mẹ tôi, tôi và chị tôi, bà nội và các anh chị em của cha tôi. Do cha tôi không làm di chúc.

Như vậy, nếu như không có tranh chấp thì phần đất mà cha tôi được thừa kế từ ông nội do tôi, chị tôi, và mẹ tôi được thừa kế là đúng hay sai?

Và nếu như tôi muốn đại diện đứng tên giấy chứng nhận quyền sử dụng 4000 m2 đất trên có được hay không? Thủ tục thực hiện như thế nào? Có phải tốn phí sang tên hay không? Và cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết?

Nếu như, tôi muốn đơn giản hóa các thủ tục, tôi có thể thỏa thuận với chú tôi sang tên cho tôi phần 4000m2 đất trên, như vậy tôi có phải đóng phí gì hay không?

Cảm ơn luật sư!

Chào bạn!

Câu hỏi của bạn, Luật sư trả lời như sau:

1.                      Bạn cần xem lại thời điểm đăng ký kết hôn của mẹ bạn: Nếu mẹ bạn và bố bạn đăng ký kết hôn trước ngày 03/01/1987 (ngày luật hôn nhân năm 1986 có hiệu lực) thì ngôi nhà mà bố bạn đã bán là tài sản chung của bố bạn với mẹ bạn, bởi theo Luật hôn nhân và gia đình năm 1959 (có hiệu lực đến ngày 03/01/1987) thì vợ chồng chỉ có tài sản chung, không quy định tài sản riêng (kể cả đối với tài sản có trước hôn nhân hoặc được tặng cho, thừa kế riêng trong thời kỳ hôn nhân, từ luật năm 1987 trở đi mới quy định tài sản riêng của vợ chồng).

Nếu bố mẹ bạn kết hôn sau ngày 03/01/1987 thì mẹ bạn chỉ được sở hữu đối với phần có cải tạo, tu sửa của ngôi nhà. Nếu không có thỏa thuận gì thì ngôi nhà đó là tài sản riêng của bố bạn hoặc là tài sản chung của bố bạn với người vợ trước. Vậy bạn cần xem lại vấn đề này nhé!

2.                      Đối với ngôi nhà được mua sau này (là tài sản phát sinh trong thời kỳ hôn nhân của bố mẹ bạn) nên dù không có tên mẹ bạn cũng mặc nhiên là tài sản chung vợ chồng trừ trường hợp bố bạn chứng minh được là nguồn tiền mua ngôi nhà đó là bố bạn có trước khi kết hôn và không nhập vào làm tài sản chung vợ chồng. Thực tiễn cho thấy: Dù bố bạn dùng khoản tiền do thừa kế riêng để mua ngôi nhà đó nhưng nếu để mẹ bạn cùng đứng tên trên giấy tờ sở hữu thì đó là tài sản chung vợ chồng. Nếu chỉ mình bố bạn đứng tên nhưng ngôi nhà được sử dụng chung cho cả gia đình thì sau này ly hôn hoặc chia thừa kế cũng vẫn phải trích một phần công sức cho mẹ bạn.

Thân ái!

Thưa Luật sư Kimlalaw,
Cảm ơn Luật sư đã dành thời gian trao đổi!

Như vậy các chứng từ chứng minh tôi được thừa kế từ cha bao gồm những loại giấy tờ gì?

Vì hiện nay tôi chỉ có giấy chứng tử của cha, giấy khai sinh.
Nếu như không đủ chứng từ thì theo Luật tôi phải nộp tiền thuế là bao nhiêu?

Chào bạn!

        Khoản 4, Điều 4 Luật thuế thu nhập cá nhận quy định: "Thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản giữa vợ với chồng; cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại; anh, chị, em ruột với nhau" thì được miễn thuế thu nhập cá nhân. Do vậy, khi nhận thừa kế từ cha bạn thì bạn không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

        Thực tế việc khai nhận di sản thừa kế rất phức tạp vì liên quan đến nhiều người, nhiều loại giấy tờ. Trong khi đó Công chứng viên và cơ quan hành chính nhà nước thì làm việc máy móc (cứ phải đúng loại giấy tờ đó thì mới chấp nhận). Do vậy nhiều trường hợp đương sự không có tranh chấp thừa kế nhưng vẫn phải lôi nhau ra Tòa án để phân chia (vì không thể khai nhận thừa kế theo thủ tục thông thường do không đủ giấy tờ).