Phân chia di sản Thừa kế

Chào bạn!
Luật sư Đặng Văn Cường, Văn phòng luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư Hà Nội trả lời bạn như sau:

1. Theo thông tin bạn nêu thì thửa đất vườn diện tích 1486m2 là tài sản chung vợ chồng của ông Thiện và bà Hòa. Theo đó mỗi người có quyền sở hữu 1/2 trong khối tài sản chung đó. Nếu ông Thiện bà Hòa khi sống có di chúc hợp pháp thì di sản của ông bà được chia theo nội dung di chúc. Nếu di chúc không hợp pháp thì di sản được phân chia theo pháp luật.

2. Theo thông tin bạn nêu thì bà Hòa đã qua đời năm 1998, do vậy thời hiệu khởi kiện để tranh chấp về thừa kế đối với di sản do bà Hòa để lại là 10 năm ( 1998 -2008). Nay đã hết thời hiệu khởi kiện tranh chấp về thừa kế đối với di sản do bà Hòa để lại (1/2 giá trị thửa đất trên). Do vậy, ai đang quản lý được tiếp tục quản lý, sử dụng phần di sản đó theo quy định pháp luật. Nếu di sản của bà Hòa để lại đủ điều kiện để phân chia tài sản chung theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP sau đây thì có thể yêu cầu tòa án xem xét giải quyết chia tài sản chung theo quy định pháp luật: "Trường hợp trong thời hạn mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết thúc thời hạn mười năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và yêu cầu Toà án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, mà áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết".

3. Theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 676 Bộ luật dân sự thì hàng thừa kế thứ nhất của ông Thiện là: bố mẹ ông Thiện (nếu còn sống) và các con ông Thiện. Trong trường hợp con ông thiện chết trước hoặc chết cùng thời điểm với ông Thiện thì các cháu ông Thiện được thừa kế thay phần của cha, mẹ các cháu theo quy định tại Điều 677 Bộ luật dân sự. Nếu con ông Thiện chết sau ông Thiện thì các thừa kế của con ông thiện (vợ con người đó) sẽ được hưởng thay người con đó phần di sản mà đáng lẽ họ được hưởng.

Vì vậy, các cháu ông Thiện có quyền khởi kiện tranh chấp về thừa kế để yêu cầu chia di sản do ông Thiện để lại theo pháp luật (trừ trường hợp ông Thiện có di chúc hợp pháp để lại di sản đó cho người khác). Nếu di sản của ông Thiện để lại không có di chúc, chưa chia; cha mẹ ông Thiện đã mất trước thời điểm ông Thiện qua đời và ông Thiện không còn con riêng, con nuôi nào khác thì di sản của ông Thiện sẽ được tòa án chia làm 4 phần cho bốn người con. Nguyên đơn (vợ con anh Hòa) sẽ được hưởng 1/4 trong khối tài sản do ông Thiện để lại theo các quy định pháp luật nêu trên.

Ngoài ra, những người có công duy tu, bảo quản di sản sẽ được trích một phần giá chị cho công sức duy tu bảo quản di sản đó khi tòa án phân chia di sản thừa kế.

Bà Hoà mất 1998, tài sản chung 1486 m2 sẽ được chia 2 để xác định di sản của bà ấy. Nếu chia thừa kế thì phải chia làm 5 phần (chồng và 4 người con). Tức là ở đây, chồng và 4 người con mỗi người hưởng 1/10 giá trị mảnh đất. (Ông thiện có 1/2 + 1/10 mảnh đất). Tuy nhiên, đến nay di sản của bà Hoà vẫn chưa được chia (quá thời hiệu: 10 năm) nên mảnh đất nêu trên là tài sản chung của 5 bố con ông Thiện, trong đó ông Thiện có 1/2+1/10 và mỗi người con có 1/10

Năm 2000 anh Phan Văn Hoà mất thì anh này có 1/10 giá trị mảnh đất trong khối tài sản chung. Giả sử anh và vợ chồng anh không có tài sản khác. Thì tài sản cần bàn duy nhất chỉ có 1/10 giá trị mảnh đất trong khối tài sản chung nêu trên.

Khả năng cao, anh Hoà lấy vợ khi bà Hoà còn sống (vợ chồng anh Hoà có 8 người con).

Nên 1/10 mảnh đất sẽ chia đôi (vợ anh 1 nửa = 1/20). 1/20 giá trị còn lại là di sản của anh và chia cho 10 người (Ông Thiện, vợ anh Hoà và 8 người con). Lưu ý: Chỉ chia thừa kế của anh Hoà khi đã chia tài sản trong khối tài sản chung nêu trên.

Năm 2008, ông Thiện mất, người thuộc hàng thừa kế thứ nhất chỉ còn 3 người, anh Hoà đã mất nên phát sinh trường hợp thế vị. Di sản của ông Thiện là 1/2+1/10 +1/20/10. Chia làm 4, 3 người con còn sống mỗi người 1 phần. 1 phần sẽ chia làm 8 (thế vị cho các cháu của ông Thiện là con anh Hoà).

Các bên có thể thoả thuận với nhau về việc lấy hiện vật hoặc giá trị tương ứng với phần mà mình nhận được.

Trên thực tế, gia đình có thể thoả thuận khác đi và cách tính có thể không cần chính xác.

Cảm ơn các Luật sư đã có  những tư vấn hữu ích.

Chúc các Luật sư sức khỏe, thành đạt trong công việc.