Bạn hỏi về việc người nghiện ma túy bị bắt lần đầu tiên đã bị đưa vào cơ sở cai nghiện mà không thông báo cho gia đình người bị nghiện biết, như vậy là đúng hay sai. Tôi xin giả đáp như sau:
Về đối tượng
Nghị định số 221/2013/ NĐ – CP tại điều 3 quy định về đối tượng áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc như sau:
“Điều 3. Đối tượng bị đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc
1. Người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên có nơi cư trú ổn định, đã bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy mà vẫn còn nghiện.
2. Người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên chưa bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy nhưng không có nơi cư trú ổn định.”.
Theo đó, đối tượng bị bắt đi cai nghiện bắt buộc bao gồm: thứ nhất, người nghiện ma túy đã đủ 18 tuổi và có nơi cư trú ổn định và đã bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn mà vẫn còn nghiện. Thứ hai, người nghiện ma túy đã đủ 18 tuổi trở lên nhưng không có nơi cư trú ổn định và chưa bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường thị trấn. Nếu người bị đưa đi cai nghiện bắt buộc không là một trong hai đối tượng kể trên thì việc áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện là sai.
Về trình tự thủ tục
Trình tự thủ tục áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được quy định tại điều 8 Nghị định này như sau:
Về việc lập hồ sơ đề nghị
1. Khi phát hiện người sử dụng ma túy trái phép, Công an cấp xã nơi người đó có hành vi vi phạm lập biên bản về hành vi sử dụng ma túy trái phép của người đó và tiến hành xác minh, thu thập tài liệu, lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Trường hợp cá nhân, tổ chức phát hiện người sử dụng ma túy trái phép thì báo cho cơ quan Công an cấp xã nơi người có hành vi vi phạm để lập biên bản và xác minh, thu thập tài liệu, lập hồ sơ:…
2. Trong quá trình điều tra, thụ lý các vụ vi phạm pháp luật, cơ quan Công an cấp huyện hoặc cơ quan Công an cấp tỉnh phát hiện hành vi sử dụng ma túy trái phép hoặc dấu hiệu nghiện ma túy của người vi phạm thì tiến hành lập biên bản, xác minh, thu thập tài liệu và lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc với người đó:…”
Về việc thông báo việc lập hồ sơ:
“1. Sau khi hoàn thành việc lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc quy định tại Điều 9 Nghị định này, cơ quan lập hồ sơ thông báo bằng văn bản về việc lập hồ sơ cho người bị đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hoặc người đại diện hợp pháp của họ.”
Theo đó,trước khi áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc thì phải lập hồ sơ đề nghị và phải thông báo về việc lập hồ sơ cho người bị áp dụng biện pháp này hoặc người đại diện hợp pháp của họ. Pháp luật chỉ bắt buộc thông báo về việc lập hồ sơ áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc cho người đại diện của người bị áp dụng khi người đó chưa đủ 18 tuổi còn các trường hợp đủ 18 tuổi thì không bắt buộc phải thông báo cho người đại diện.
Về Quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
Sau khi lập hồ sơ xong, cơ quan công an cũng không được phép áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc ngay, việc đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được tiến hành như sau:
“Điều 15. Đưa người đã có quyết định vào cơ sở cai nghiện bắt buộc
1. Trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc của Tòa án nhân dân cấp huyện, cơ quan Công an cấp huyện chủ trì, phối hợp với Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội đưa người đi thi hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.”
Theo đó, thẩm quyền quyết định việc áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là Tòa án, cơ quan Công an chỉ được đưa người đi khi có quyết định của Tòa.
Như vậy, tùy vào độ tuổi của người bị áp dụng mới có thể khẳng định việc áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trong trường hợp này là đúng hay sai. Nếu bạn của bạn đã đủ 18 tuổi, có nơi cư trú ổn định, bị bắt lần đầu và chưa bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy mà đã bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc thì là sai về căn cứ. Nếu bạn của bạn chưa đủ 18 tuổi khi áp dụng biện pháp bắt vào cơ sở cai nghiện bắt buộc mà không thông báo cho người đại diện là sai về trình tự thủ tục. Việc làm của lực lượng công an là sai. Gia đình người bị bắt đưa đi cai nghiện bắt buộc có thể khiếu nại về hành vi này đối với người bạn của bạn và có thể làm và gửi đơn khiếu nại đến chính cơ quan, cá nhân đã ra quyết định áp dụng biện pháp này.
Luật sư: Nguyễn Thanh Tùng; Điện thoại: 0913586658
Văn phòng luật sự Phạm Hồng Hải và Cộng sự - Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội;
Email: luatsuthanhtung@gmail.com;