Quỹ xã hội và doanh nghiệp xã hội là các tổ chức được thành lập vì mục đích thiện nguyện, hướng đến lợi ích cộng đồng và không vì mục tiêu lợi nhuận. Cả hai đều có điểm chung là hoạt động không nhằm mục đích lợi nhuận nhưng liệu một quỹ xã hội đã được thành lập thì có được chuyển đổi thành doanh nghiệp xã hội không?
1. Định nghĩa về quỹ xã hội và doanh nghiệp xã hội
Theo Khoản 2 Điều 4 Nghị định 93/2019/NĐ-CP, quỹ xã hội là quỹ được tổ chức, hoạt động với mục đích hỗ trợ khắc phục sự cố do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, tai nạn và các đối tượng khác thuộc diện khó khăn, yếu thế cần sự trợ giúp của xã hội, không vì mục tiêu lợi nhuận.
Trong Luật Doanh nghiệp 2020 không có định nghĩa cụ thể như thế nào là doanh nghiệp xã hội nhưng có quy định một doanh nghiệp cần đáp ứng các tiêu chí gì để trở thành doanh nghiệp xã hội. Cụ thể tại khoản 1 Điều 10 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp xã hội phải đáp ứng các tiêu chí sau:
- Là doanh nghiệp được đăng ký thành lập theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020;
- Mục tiêu hoạt động nhằm giải quyết vấn đề xã hội, môi trường vì lợi ích cộng đồng;
- Sử dụng ít nhất 51% tổng lợi nhuận sau thuế hằng năm của doanh nghiệp để tái đầu tư nhằm thực hiện mục tiêu đã đăng ký.
Dựa vào cách quy định về quỹ xã hội và doanh nghiệp xã hội thì thấy cả hai đều có điểm chung là hoạt động để giải quyết các vấn đề xã hội, lợi ích cộng đồng và không vì mục tiêu lợi nhuận. Liệu có điểm chung như vậy thì một quỹ xã hội đã được thành lập trước đó có được chuyển đổi sang doanh nghiệp xã hội không?
2. Quy định về chuyển đổi quỹ xã hội thành doanh nghiệp xã hội
Theo quy định về hồ sơ, trình tự thủ tục đăng ký doanh nghiệp đối với doanh nghiệp xã hội thì có một trường hợp đề cập đến việc thành lập doanh nghiệp xã hội dựa trên cơ sở chuyển đổi từ cơ sở bảo trợ xã hội, quỹ xã hội và quỹ từ thiện tại khoản 7 Điều 28 Nghị định 01/2021/NĐ-CP. Từ đây, có thể hiểu rằng một quỹ xã hội đã được thành lập trước đó có thể chuyển đổi sang loại hình doanh nghiệp xã hội.
Theo đó, quỹ xã hội muốn chuyển đổi sang doanh nghiệp xã hội cần đến Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp xã hội dự định đặt trụ sở chính để thực hiện chuyển đổi sang loại hình doanh nghiệp xã hội. Hồ sơ, trình tự thủ tục đăng ký doanh nghiệp xã hội được thực hiện theo quy định tại Nghị định 01/2021/NĐ-CP tương ứng với từng loại hình doanh nghiệp mà quỹ xã hội dự định thành lập nhưng không bao gồm Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư quy định tại điểm b khoản 4 Điều 22, điểm c khoản 4 Điều 23, điểm c khoản 3 Điều 24 Nghị định 01/2021/NĐ-CP. Ngoài ra, kèm theo hồ sơ phải có Cam kết thực hiện mục tiêu xã hội, môi trường do những người sau đây ký:
- Đối với doanh nghiệp tư nhân: chủ doanh nghiệp tư nhân;
- Đối với công ty hợp danh: các thành viên hợp danh;
- Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn: các thành viên là cá nhân; người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền đối với thành viên là tổ chức;
- Đối với công ty cổ phần: cổ đông sáng lập là cá nhân, cổ đông khác là cá nhân, nếu cổ đông này đồng ý với nội dung cam kết trên và mong muốn ký vào bản cam kết này cùng với cổ đông sáng lập; người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền đối với cổ đông sáng lập là tổ chức, người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền đối với cổ đông khác là tổ chức, nếu cổ đông này đồng ý với nội dung cam kết trên và mong muốn ký vào bản cam kết này cùng với cổ đông sáng lập.
Ngoài các giấy tờ trên, hồ sơ chuyển đổi sang doanh nghiệp xã hội phải có thêm các giấy tờ sau (Khoản 7 Điều 28 Nghị định 01/2021/NĐ-CP):
- Quyết định cho phép chuyển đổi thành doanh nghiệp xã hội bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền đã cấp giấy phép thành lập quỹ xã hội;
- Giấy phép thành lập và công nhận điều lệ quỹ xã hội;
- Bản sao Giấy chứng nhận đăng ký thuế;
- Văn bản của Cơ quan đăng ký đầu tư chấp thuận về việc góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đối với trường hợp phải thực hiện thủ tục đăng ký góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp theo quy định của Luật Đầu tư.
Như vậy, theo quy định pháp luật thì một quỹ xã hội đã được thành lập trước đó sẽ được chuyển đổi sang doanh nghiệp xã hội nếu đáp ứng được tiêu chí của doanh nghiệp xã hội và chuẩn bị hồ sơ, thực hiện trình tự thủ tục thành lập doanh nghiệp xã hội theo quy định.
