Trường hợp cá nhân bị xử phạt vi phạm hành chính không tự nguyện chấp hành quyết định xử phạt, người có thẩm quyền có quyền ra quyết định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt hành chính theo quy định pháp luật.
Vậy quy trình ban hành quyết định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính được quy định như thế nào?
Bước 1: Xác định biện pháp cưỡng chế sẽ áp dụng:
Quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính được nêu tại Điều 86 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 được sửa đổi bởi Khoản 43 Điều 1 Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020, theo đó:
- Cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt được áp dụng trong các trường hợp sau đây:
+ Cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính không tự nguyện chấp hành quyết định xử phạt theo quy định tại Điều 73 của Luật này;
+ Cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính không tự nguyện hoàn trả kinh phí cho cơ quan đã thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định tại khoản 5 Điều 85 của Luật này
- Các biện pháp cưỡng chế bao gồm:
+ Khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập, khấu trừ tiền từ tài khoản của cá nhân, tổ chức vi phạm;
+ Kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá;
+ Thu tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính do cá nhân, tổ chức khác đang giữ trong trường hợp cá nhân, tổ chức sau khi vi phạm cố tình tẩu tán tài sản.
+ Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 1 Điều 28 của Luật này.
Theo Điều 3 Nghị định 166/2013/NĐ-CP quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, nguyên tắc khi ban hành quyết định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính là:
- Việc cưỡng chế chỉ được thực hiện khi có quyết định cưỡng chế bằng văn bản của người có thẩm quyền.
- Việc quyết định áp dụng biện pháp cưỡng chế phải căn cứ vào nội dung, tính chất, mức độ, điều kiện thi hành quyết định cưỡng chế và tình hình thực tế ở địa phương.
- Người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế quyết định áp dụng các biện pháp cưỡng chế theo thứ tự quy định tại Khoản 2 Điều 86 Luật xử lý vi phạm hành chính. Chỉ áp dụng các biện pháp tiếp theo khi không thể áp dụng các biện pháp cưỡng chế đó hoặc đã áp dụng nhưng chưa thu đủ số tiền bị cưỡng chế theo quyết định cưỡng chế."
Như vậy, người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế quyết định áp dụng các biện pháp cưỡng chế theo thứ tự quy định tại Khoản 2 Điều 86 Luật xử lý vi phạm hành chính. Trường hợp vụ việc chưa áp dụng biện pháp cưỡng chế thì người có thẩm quyền áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt "khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập, khấu trừ tiền từ tài khoản của cá nhân, tổ chức vi phạm".
Bước 2: Kiểm tra có được áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt với đối tượng bị áp dụng không.
Đối với biện pháp khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập, đối tượng bị áp dụng được quy định tại Điều 8 Nghị định 166/2013/NĐ-CP bao gồm:
- Cá nhân bị cưỡng chế là cán bộ, công chức hoặc cá nhân đang làm việc được hưởng tiền lương hoặc thu nhập tại một cơ quan, đơn vị, tổ chức.
- Cá nhân bị cưỡng chế đang được hưởng bảo hiểm xã hội.
Nếu đối tượng bị áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt không thuộc môt trong hai đối tượng trên thì không áp dụng biện pháp khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập được, lúc ấy người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế quyết định áp dụng biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá.
Nếu đối tượng bị áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt thuộc môt trong hai đối tượng trên thì người có thẩm quyền thực hiện bước tiếp theo.
Bước 3: Xác minh thông tin
Đối với biện pháp khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập, người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế có trách nhiệm tổ chức xác minh thông tin về tiền lương, thu nhập, mức bảo hiểm xã hội được hưởng của cá nhân bị cưỡng chế để làm căn cứ ra quyết định cưỡng chế.
Cá nhân bị cưỡng chế; tổ chức, cá nhân đang quản lý tiền lương hoặc thu nhập và các tổ chức, cá nhân liên quan phải cung cấp thông tin về tiền lương, thu nhập, mức bảo hiểm xã hội của cá nhân bị cưỡng chế trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu và chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin đã cung cấp.
(Theo Điều 9 Nghị định 166/2013/NĐ-CP)
Bước 4: Ra Quyết định cưỡng chế
Sau khi xác minh thông tin về tiền lương, thu nhập, mức bảo hiểm xã hội được hưởng của cá nhân bị cưỡng chế, người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập đối với cá nhân.
Quyết định cưỡng chế khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập đối với cá nhân bao gồm những nội dung sau: Số quyết định; ngày, tháng, năm ra quyết định; căn cứ ra quyết định; họ tên, chức vụ, đơn vị công tác của người ra quyết định; họ tên, địa chỉ của cá nhân bị cưỡng chế khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập; tên, địa chỉ cơ quan, tổ chức quản lý tiền lương hoặc thu nhập của cá nhân bị cưỡng chế; số tiền bị khấu trừ; lý do khấu trừ; tên, địa chỉ của Kho bạc Nhà nước nhận tiền; phương thức chuyển số tiền bị khấu trừ đến Kho bạc; thời gian thi hành; chữ ký của người ra quyết định và đóng dấu của cơ quan ra quyết định. (Điều 10 Nghị định 166/2013/NĐ-CP)
Tỷ lệ khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập đối với cá nhân anh xem tại Điều 11 Nghị định 166/2013/NĐ-CP.
Trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, tổ chức, người sử dụng lao động đang quản lý tiền lương hoặc thu nhập của cá nhân bị khấu trừ anh xem tại Điều 12 Nghị định 166/2013/NĐ-CP.
