Chào các bạn!
Không rõ có phải ý của bạn TRUTH là như trên không. Nhưng tôi thấy việc phân tích các quy định tại Điều 14 của Thông tư 65 như trên để khẳng định chỉ khi đã chứng minh được chủ phương tiện có hành vi vi phạm pháp luật rồi thì CSGT mới được dừng phương tiện là không thỏa đáng lắm.
Thực ra vấn đề này hiện đang gây ra hai luông quan điểm khác nhau chính những người làm công tác pháp luật. Quan điểm thứ nhất giống như quan điểm của các bạn ở topic này. Quan điểm thứ hai thì ngược lại, không nhất thiết cứ phải chứng minh được vi phạm thì mới được dừng xe.
Theo tôi thì quan điểm thứ hai mới là xác đáng, bởi những lẽ sau:
- Trước hết: về mặt định nghĩa, theo từ điển Việt - Việt thì KIỂM SOÁT là việc xem xét để phát hiện, ngăn chặn những gì trái với quy định.
Như vậy, ở góc độ pháp luật thì hoạt động kiểm soát là hoạt động nhằm phát hiện, ngặn chặn những hành vi vi phạm pháp luật trong một lĩnh vực pháp luật nhất định. Ở lĩnh vực Luật giao thông đường bộ thì hoạt động kiểm soát giao thông đường bộ là hoạt động nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử lý các vi phạm pháp luật liên quan đến trật tự án toàn giao thông đường bộ. Với ý nghĩa đó thì ngoài việc dừng xe khi đã chứng minh được hành vi vi phạm để xử lý, thì lực lượng CSGT còn phải thực hiện việc dừng xe để phát hiện và ngăn chặn những hành vi vi phạm có thể xảy ra, nhằm hạn chế tối đa việc vi phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ và các hậu quả kèm theo nó.
Ví dụ: khi thực hiện việc tuần tra, kiểm soát giao thông, phát hiện thấy một người điều khiển xe mô tô chạy không bình thường (lúc này chưa chứng minh được hành vi vi phạm), lực lượng tuần tra có thể ra tín hiệu dừng xe để kiểm tra xem người đó có sử dụng rượu, bia hay các chất kích thích khác trong khi điều khiển phương tiện hay không. Bằng việc làm này lực lượng tuần tra mới có thể phát hiện được vi phạm. Và nếu phát hiện có vi phạm (sử dụng rượu bia) đồng thời xử lý thì việc làm đó đã góp phần ngăn chặn được những vi phạm khác hoặc hậu quả khác có thể xảy ra nếu người đó tiếp tục điều khiển phương tiện.
Hoặc ví dụ khác: khi phát hiện một chiếc xe ô tô chở khác chạy trên đường có hành khách đứng ở trong xe. Bằng chỉ quan sát qua thì không thể biết được liệu chiếc xe đó có chở quá số người quy định hay không. Vậy nên, bằng hoạt động kiểm soát thì lực lượng tuần tra phải dừng xe để kiểm tra cụ thể xem chiếc xe đó có chở quá số người quy định hay không.
- Mặt khác: tại Thông tư số 65 cũng chứa đựng một số nội dung thể hiện CSGT có quyền dừng xe khi chưa chứng minh được hành vi vi phạm, Việc dừng xe trong trường hợp này là nhằm phát hiện ra những vi phạm để ngăn chặn, xử lý theo đúng nghĩa của hoạt động kiểm soát. Cụ thể:
+ Điểm c khoản 2 Điều 14 quy định:
2. Việc dừng phương tiện phải bảo đảm các yêu cầu sau:
a) An toàn, đúng quy định của pháp luật;
b) Không làm cản trở đến hoạt động giao thông;
c) Khi đã dừng phương tiện phải thực hiện việc kiểm soát, nếu phát hiện vi phạm phải xử lý vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.
Quy định này chứng minh rằng: CSGT có quyền thực hiện việc dừng xe rồi mới thực hiện việc kiểm soát. Thông qua hoạt động kiểm soát sẽ có thể phát hiện ra vi phạm. Và khi phát hiện ra vi phạm thì phải xử lý.
+ Điều 16 Thông tư quy định:
Điều 16. Nội dung kiểm soát
1. Thực hiện việc kiểm soát người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ; xử lý vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ đối với người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ, gồm các nội dung sau:
a) Kiểm soát các giấy tờ có liên quan đến người và phương tiện, gồm: Giấy phép lái xe; giấy chứng nhận đăng ký xe; sổ chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện cơ giới đường bộ và giấy tờ khác có liên quan đến người, phương tiện, hoạt động vận tải. Khi kiểm soát phải đối chiếu giữa các giấy tờ với nhau và thực tế phương tiện về biển số, nhãn hiệu, loại phương tiện, trọng tải, màu sơn. Trường hợp cần thiết phải kiểm soát, đối chiếu với số máy, số khung của phương tiện;
b) Kiểm soát các điều kiện tham gia giao thông của phương tiện
- Kiểm soát điều kiện an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ;
- Kiểm soát biển số phía trước, phía sau, đèn chiếu sáng (chiếu xa, chiếu gần), đèn xi nhan, gạt nước, gương chiếu hậu, đèn báo hãm, đèn hậu, đèn soi biển số, đèn lùi;
- Kiểm soát và đánh giá về tình trạng kỹ thuật hệ thống lái, các đòn ba dọc, ba ngang, khớp nối; hệ thống phanh, các đường ống dẫn dầu hoặc dẫn hơi của hệ thống phanh; các đồng hồ trên bảng táplô (chú ý kiểm tra đồng hồ báo áp lực hơi đối với những phương tiện sử dụng hệ thống phanh hơi); thiết bị giám sát hành trình, thiết bị cứu hộ, cứu nạn (nếu có); các công tắc còi, đèn; hệ thống treo; hệ thống bánh lốp phương tiện về kích cỡ, độ mòn, áp lực hơi;
- Kiểm soát việc trang bị các phương tiện, dụng cụ chữa cháy, giấy phép vận chuyển theo quy định của pháp luật đối với các phương tiện chở khách, chở xăng, dầu, chở hàng nguy hiểm.
c) Kiểm soát hoạt động vận tải đường bộ
- Kiểm soát quy cách, kích thước hàng hóa, đồ vật chuyên chở (dài, rộng, cao), chủng loại, trọng lượng hàng hoá hoặc số người trên phương tiện so với nội dung quy định tại các loại giấy tờ, tính hợp pháp của hàng hóa và các biện pháp bảo đảm an toàn;
- Trường hợp có căn cứ cho rằng trong phương tiện vận tải, đồ vật và người tham gia giao thông có cất dấu tang vật, tài liệu, phương tiện vi phạm hành chính thì được khám phương tiện vận tải, đồ vật và khám người theo thủ tục hành chính; khi tiến hành khám phải thực hiện đúng các quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
2. Kiểm soát thông qua các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ
a) Khi đã ghi nhận được hành vi vi phạm về trật tự, an toàn giao thông của người và phương tiện tham gia giao thông thông qua các phương tiện thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ, cán bộ thực hiện hiệu lệnh dừng phương tiện để kiểm soát và xử lý theo quy định. Trường hợp người vi phạm yêu cầu được xem hình ảnh, kết quả ghi, thu được về hành vi vi phạm thì phải cho xem ngay nếu đã có hình ảnh, kết quả ghi thu được tại đó; nếu chưa có ngay hình ảnh, kết quả ghi, thu được thì hướng dẫn họ đến bộ phận xử lý để được xem;
b) Trường hợp chưa dừng ngay được phương tiện để kiểm soát, xử lý vi phạm theo quy định, Tổ trưởng tổ tuần tra, kiểm soát phải báo cáo Trưởng phòng Hướng dẫn và Tổ chức tuần tra, kiểm soát giao thông thuộc Cục Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt, Trưởng phòng Cảnh sát giao thông hoặc Trưởng Công an cấp huyện trở lên thực hiện việc thông báo đến chủ phương tiện, yêu cầu người vi phạm đến trụ sở Công an nơi phát hiện vi phạm để giải quyết. Khi giải quyết vụ, việc phải cho người vi phạm xem bản ảnh hoặc kết quả ghi, thu được về hành vi vi phạm của họ; lập biên bản vi phạm hành chính và xử lý theo quy định.
3. Kiểm soát một số trường hợp cụ thể
a) Kiểm soát phương tiện vận chuyển hàng nguy hiểm thì phải đưa phương tiện đến nơi xa khu vực dân cư; yêu cầu người điều khiển phương tiện hoặc chủ phương tiện áp dụng biện pháp bảo đảm an toàn theo quy định của pháp luật, sau đó mới tiến hành kiểm soát theo quy định tại khoản 1 Điều này;
b) Kiểm soát phát hiện người điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng hoặc xe mô tô, xe gắn máy có dấu hiệu sử dụng rượu, bia thì sử dụng thiết bị đo nồng độ cồn trong khí thở để kiểm tra hoặc phối hợp với Trung tâm y tế dự phòng từ cấp huyện trở lên để kiểm tra nồng độ cồn trong máu. Nếu có dấu hiệu sử dụng các chất ma tuý thì sử dụng thiết bị đo, thử chất ma tuý để xác định;
c) Kiểm soát, xử lý trường hợp phương tiện chở quá trọng tải cho phép
- Tập trung tổ chức tuần tra, kiểm soát ngay tại nơi phương tiện xuất phát, gần các khu vực bến, bãi, kho, cảng và các địa điểm có lắp đặt các trạm cân;
- Chú ý quan sát thực tế hệ thống treo của phương tiện; kiểm tra các hóa đơn, chứng từ vận chuyển để phát hiện vi phạm. Nếu phát hiện trên phương tiện có dấu hiệu chở quá trọng tải cho phép, thì sử dụng cân trọng tải đã trang bị cho lực lượng Cảnh sát giao thông hoặc phối hợp với các trạm cân của các cơ quan, đơn vị trên tuyến để kiểm tra, xử lý;
- Các trường hợp chở quá trọng tải cho phép khi phát hiện được, đều bắt buộc chủ phương tiện, người điều khiển phương tiện phải hạ tải bảo đảm trọng tải theo quy định, xong mới cho phương tiện tiếp tục được lưu hành;
- Trường hợp cố tình không chấp hành, thì lực lượng Cảnh sát giao thông phối hợp với các lực lượng có liên quan tổ chức cưỡng chế việc hạ tải theo đúng quy định của pháp luật; chủ phương tiện, người điều khiển phương tiện có trách nhiệm bảo quản hàng hóa và chịu mọi chi phí cho việc hạ tải.
d) Kiểm soát đối với xe ô tô chở người chở quá số người quy định
- Tập trung tổ chức tuần tra, kiểm soát gần nơi xe ô tô xuất phát, các bến xe, các điểm đón, trả khách;
- Trực tiếp lên khoang chở người để kiểm tra và thông báo công khai các hành vi vi phạm. Chú ý kiểm tra kỹ để phát hiện các vi phạm về an toàn kỹ thuật của phương tiện, niên hạn sử dụng, độ tuổi của người điều khiển phương tiện, các trang thiết bị phòng cháy, chữa cháy, các trường hợp phương tiện chạy dù, phương tiện không đủ các điều kiện kinh doanh vận tải khách theo quy định;
- Trường hợp trên phương tiện chở quá số người quy định, yêu cầu chủ phương tiện, người điều khiển phương tiện phải bố trí phương tiện khác để sang khách hoặc đưa phương tiện về bến xe gần nhất để sang khách; chủ phương tiện, người điều khiển phương tiện phải chịu mọi chi phí cho việc sang khách và tiền vé cho khách tiếp tục hành trình còn lại. Sau khi chủ phương tiện, người điều khiển phương tiện đã thực hiện sang khách, bảo đảm số lượng theo quy định mới cho phương tiện tiếp tục được lưu hành;
- Trường hợp biết trước người điều khiển phương tiện là người phạm tội hoặc trên phương tiện có người phạm tội, đặc biệt là đối tượng thuộc loại nguy hiểm, có mang theo vũ khí, khi kiểm soát phải có phương án, đội hình chiến đấu cụ thể, cảnh giác, bình tĩnh, mưu trí, chủ động tìm biện pháp tiếp cận và tước vũ khí, bảo đảm an toàn cho mình và cho nhân dân trước khi tiến hành việc kiểm soát.
Đọc qua Điều 16 này có thể thấy rất nhiều nội dung kiểm soát chỉ có thể dừng xe mới phát hiện được vi phạm.
Như vậy, để góp phần đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ, lực lượng CSGT phải thực hiện việc tuần tra, kiểm soát giao thong đường bộ. Trong đó nội dung kiểm soát không chỉ là xử lý hành vi vi phạm (khi đã chứng minh được hành vi vi phạm), mà còn bao gồm cả việc phát hiện hành vi vi phạm để xử lý (khi chưa chứng minh được hành vi vi phạm). Và để phát hiện hành vi vi phạm thì trong rất nhiều trường hợp, chỉ có thể dừng xe mới phát hiện được.
Trân trọng!
Hãy làm tất cả những gì trong phạm vi cho phép và khả năng có thể!
