Phân biệt tội phạm hình sự và các vi phạm pháp luật khác

Tiêu chí

Tội phạm

Các vi phạm pháp luật khác

Căn cứ pháp lý

Quy định trong Bộ luật hình sự (Hiện hành là Bộ luật hình sự 2015), cụ thể tại Khoản 1 Điều 8 Bộ Luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Một hành vi là tội phạm khi đủ các dấu hiệu: là hành vi nguy hiểm cho xã hội được pháp luật hình sự bảo vệ, là hành vi có lỗi (tính có lỗi), là hành vi trái pháp luật hình sự (tính trái pháp luật hình sự), là hành vi phải chịu phạt (tính phải chịu phạt).

Quy định trong các văn bản của các ngành luật khác

Tính chất

Tội phạm là những hành vi có tính nguy hiểm đáng kể cho xã hội (1)

Vi phạm pháp luật khác là những hành vi có tính nguy hiểm chưa đáng kể cho xã hội. Những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì không phải là tội phạm và được xử lý bằng các biện pháp khác (Khoản 2 Điều 8 Bộ luật Hình sự)

Hậu quả pháp lý

Bị xử lý bằng các chế tài hình sự (các hình phạt, kể cả tù chung thân hoặc tử hình) là những biện pháp cưỡng chế nhà nước nghiêm khắc nhất được quy định tại BLHS và để lại án tích

Bị xử lý bằng các biện pháp cưỡng chế nhà nước ít nghiêm khắc hơn và không để lại án tích.

Đối tượng bị xử phạt

Cá nhân (BLHS 1999, SĐ-BS 2009)

Cá nhân, tổ chức (BLHS 2015)

Cá nhân, tổ chức

Cơ quan có thẩm quyền xử lý

Chỉ có thể do Tòa án xét xử

Tùy theo từng trường hợp cụ thể, vụ việc sẽ được giao cho cơ quan và người có thẩm quyền.

Thủ tục xử lý

Người phạm tội bị truy tố trước Tòa án theo thủ tục tố tụng tư pháp, có sự tham gia của luật sư nhằm bảo đảm đến mức cao nhất quyền của công dân chỉ bị kết tội bởi bản án hình sự khi có các chứng cứ đầy đủ, rõ ràng và sau những thủ tục tranh tụng công khai và bình đẳng

Vụ án vi phạm pháp luật khác là vụ án phát sinh khi cá nhân tổ chức khởi kiện yêu cầu Tòa án xem xét hành vi của một người xâm phạm đến các quan hệ được pháp luật đó bảo hộ và  được Tòa án thụ lý theo quy định của pháp luật.