Khi sáng tạo được một giải pháp cho một vấn đề kỹ thuật, chúng ta sẽ muốn được các cơ quan có chức năng bảo hộ dưới một hình thức pháp lý nhất định. Hiện nay có hai hình thức bảo hộ là bảo hộ sáng chế và bảo hộ giải pháp hữu ích. Vậy, khi nào bảo hộ dưới hình thức sáng chế, khi nào bảo họ dưới hình thức giải pháp hữu ích?
Sáng chế, như đã nói ở trên, được mô tả như một giải pháp cho một vấn đề kỹ thuật. Sáng chế này phải mới. Nếu chỉ đơn thuần tìm ra một thứ gì đó tồn tại sẵn trong tự nhiên thì không được gọi là sáng chế, sáng chế cần có sự can thiệt của con người. Nó không phải thứ gì cao siêu phức tạp, một miếng sticker, một cái móc đồ cũng có thể gọi là sáng chế. Tuy nhiên, về vấn đề được cấp giấy độc quyền, một sáng chế phải đáp ứng được các yêu cầu sau: nó phải có tính mới, có nghĩa là có sự khác biệt giữa sáng chế và kiến thức hiện có; phải có trình độ sáng tạo được thể hiện trong sáng chế, hay nói cách khác, không hiển nhiên đối với người bất kỳ có trình độ trong lĩnh vực kỹ thuật của nó; phải có khả năng áp dụng công nghiệp, có khả năng được sử dụng trong một ngành công nghiệp bất kỳ, mang hình dạng thực tế của một dụng cụ, thiết bị, một sản phẩm như nguyên liệu hay chất liệu hoặc một quy trình công nghiệp hoặc phương pháp vận hành; và cuối cùng, đối tượng đăng ký bảo hộ không được bảo hộ dưới danh nghĩa là sáng chế.
Ở một số nước, sáng chế có thể được bảo hộ dưới dạng giải pháp hữu ích. Điều kiện để được bảo hộ dưới hình thức này ít chặt chẽ hơn so với sáng chế. Hình thức bảo hộ này thường được thực hiện đối với các sáng kiến có tính bổ sung. Điều kiện về “trình độ sáng tạo” có thể ít hơn hoặc thậm chí là không cần thiết đối với giải pháp hữu ích. Thời hạn bảo hộ giải pháp hữu ích cũng ngắn hơn so với thời hạn bảo hộ sáng chế (chỉ từ 7 đến 10 năm và không được gia hạn). Quá trình đăng ký thường đơn giản và nhanh chóng, trung bình chỉ mất khoảng 6 tháng. Chi phí đăng ký cũng rẻ hơn nhiều so với đăng ký bảo hộ sáng chế. Thường, bảo hộ giải pháp hữu ích chỉ được cấp trong một số lĩnh vực công nghệ nhất định và chỉ bảo hộ sản phẩm chứ không bảo hộ quy trình.
Nắm được sự khác nhau cơ bản này, chúng ta có thể lựa chọn được hình thức bảo hộ theo tùy mong muốn và hoàn cảnh thực tại.
