Phân biệt ân xá, đặc xá, đại xá? Tha tù trước thời hạn có điều kiện có phải là đặc xá không?

Tiêu chí phân biệt

Đại xá

Đặc xá

Khái niệm

Đại xá là sự khoan hồng của Nhà nước nhằm tha tội hoàn toàn cho một số loại tội phạm nhất định với hàng loạt người phạm tội nhân sự kiện quan trọng trong đời sống chính trị của đất nước.

Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.

(Khoản 1 Điều 3 Luật Đặc xá 2018)

Bản chất

Là một chính sách khoan hồng của Nhà nước, trong đó thực hiện việc không truy cứu trách nhiệm hình sự, tha tội hoàn toàn cho một số loại tội phạm hoặc nhiều người phạm tội nhất định không phân biệt họ đang chấp hành hình phạt, đã bị truy tố hay xét xử hay chưa. 

Là việc miễn chấp hành hình phạt cho người đang bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân để họ có thể được tha tù, không phải chấp hành hình phạt tù nữa, ra tù sớm hơn thời gian mà họ phải chấp hành theo bản án, quyết định của Tòa án. Việc đặc xá chỉ được thực hiện khi nhân những dịp lễ quan trọng của đất nước hoặc trường hợp đặc biệt với những điều kiện nhất định.

Thẩm quyền quyết định

Quốc hội

(Khoản 11 Điều 70 Hiến pháp 2013)

Chủ tịch nước

(Khoản 3 Điều 88 Hiến pháp 2023)

Đối tượng

Người phạm tội trong giai đoạn đã hoặc chưa bị truy tố, xét xử, thi hành án.

Áp dụng cho người phạm tội đang trong giai đoạn thi hành án phạt tù (tù có thời hạn, tù chung thân).

Phạm vi áp dụng

Chỉ loại trừ đối với một số tội phạm nguy hiểm mà nếu đại xá sẽ ảnh hưởng lớn đến trật tự xã hội và an ninh quốc gia.

Áp dụng cho người phạm tội cụ thể theo tình hình thực tiễn. Phải đáp ứng một số điều kiện mới được đề nghị đặc xá

Điều kiện

Phụ thuộc vào tình hình kinh tế, chính trị xã hội, diễn biến tội phạm

Đáp ứng quy định tại Điều 11 Luật Đặc xá năm 2018

Cơ sở ra quyết định

Thường được đưa ra trong phiên họp Quốc hội và được các đại biểu thống nhất thông qua.

Người đề nghị đặc xá phải đáp ứng được điều kiện quy định và có đơn đề nghị đặc xá gửi đến Chủ tịch nước.

Hậu quả pháp lý

Người phạm tội đang ở giai đoạn điều tra, truy tố hay xét xử đều được miễn trách nhiệm hình sự

- Nếu đã bị tuyên hình phạt, đang chấp hành hình phạt thì được miễn chấp hành phần hình phạt còn lại và được xóa án tích

- Nếu đã chấp hành xong hình phạt hay các quyết định khác của Tòa án thì được xóa án tích

Người được đặc xá được miễn chấp hành hình phạt còn lại nhưng không được xóa án tích ngay như người được quyết định đại xá và vẫn có tiền án trong lý lịch tư pháp.