Pháp luật được đặt ra là để điều chỉnh các quan hệ xã hội, buộc đối tượng đựơc điều chỉnh phải áp dụng theo, thế nhưng không phải lúc nào cũng như vậy, bởi trên thực tế, có muôn hình vạn trạng điều xảy ra. Do vậy, mà luôn có những trường hợp ngoại lệ, đơn cử như sau:
1. Không đăng ký kết hôn nhưng vẫn được pháp luật thừa nhận là vợ chồng
Bởi theo Luật hôn nhân gia đình 2014 thì việc kết hôn phải được đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền, bằng không, quan hệ đó không được pháp luật công nhận là quan hệ vợ chồng. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp dù không đăng ký kết hôn vẫn đựơc công nhận là vợ chồng, đó là:
- Quan hệ vợ chồng được xác lập trước 03/01/1987
- Quan hệ vợ chồng được xác lập từ ngày 03/01/1987 đến trước 01/01/2001 và đang chung sống với nhau như vợ chồng mà có đủ điều kiện kết hôn.
(Theo Nghị quyết 35/2000/NQ-QH10 và Nghị quyết 02/2000/NQ-HĐTP)
2. Có 2 vợ vẫn không bị xem là vi phạm pháp luật
Theo Luật hôn nhân gia đình 2014 và Nghị định 110/2013/NĐ-CP xử phạt hành chính trong lĩnh vực hôn nhân gia đình, Bộ luật hình sự 1999 đều có quy định cấm vi phạm chế độ hôn nhân 1 vợ 1 chồng và hình thức xử phạt tương ứng với mức độ vi phạm.
Nhưng mà trên thực tế, dù người đó có 2 vợ hoặc 2 chồng, vẫn không bị xem là vi phạm pháp luật, ngược lại được pháp luật thừa nhận.
Đó là đối với cán bộ, bộ đội có vợ, chồng trong Nam, tập kết ra Bắc lấy vợ, chồng khác, trong trường hợp người chồng xin ly hôn với người vợ trước hoặc người vợ sau với những lý do không chính đáng thì quan hệ hôn nhân tay ba vẫn được công nhận.
(Theo Thông tư 60/TATC năm 1978)
Còn một trường hợp nữa, nhưng mình chưa tìm được căn cứ pháp lý rõ ràng mà chỉ thấy trên thực tế nên mình mong nhận được ý kiến của các bạn về vấn đề này:
Đó là quan hệ nhiều vợ, nhiều chồng trước 13/01/1960 tại miền Bắc và trước 25/03/1977 tại miền Nam.
Với lý do hoàn cảnh lịch sử nước mình, nên Luật hôn nhân gia đình 1959 mới chỉ ban hành và có hiệu lực từ 13/01/1960 tại miền Bắc. Theo Luật này thì kể từ 13/01/1960 những trường hợp kết hôn vi phạm nguyên tắc một vợ một chồng là hôn nhân không hợp pháp. Còn các quan hệ hôn nhân được xác lập trước 13/01/1960 không bị điều chỉnh bởi Luật hôn nhân gia đình 1959 nên dù đó là quan hệ nhiều vợ, nhiều chồng vẫn không trái luật.
Ở miền Nam, thời điểm áp dụng Luật hôn nhân gia đình là ngày 25/3/1977 (ngày ban hành Nghị quyết 76/CP công bố danh mục văn bản pháp luật áp dụng trong cả nước, trong đó có luật Hôn nhân và gia đình năm 1959). Tương tự như ở miền Bắc , những quan hệ hôn nhân xác lập trước ngày 25/3/1977 ở miền Nam không tuân theo nguyên tắc một vợ một chồng vẫn được công nhận hợp pháp.
3. Không tố giác tội phạm vẫn không bị xem là vi phạm pháp luật
Đó là trường hợp ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội, trừ trường hợp đó là tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc tội khác đặc biệt nghiêm trọng theo Điều 313 Bộ luật hình sự 1999
…Và còn nhiều quy định nữa, nhưng mình mong các bạn bổ sung giúp mình nhé!
P/S: Qua đây, mình muốn nhắn nhủ, đặc biệt là các bạn sinh viên Luật rằng học quy định pháp luật, không chỉ học những nguyên tắc cơ bản, mà còn phải học luôn cả những trường hợp ngoại lệ nữa, bởi đó có thể là “cái bẫy” các bạn dễ bị mắc phải khi làm bài thi hoặc khi áp dụng trên thực tế.
