NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý KHI CHIA THỪA KẾ

CHIA THỪA KẾ THEO DI CHÚC

Điều 644 Bộ luật dân sự 2015. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật, nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó, trừ khi họ là những người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 642 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 643 của Bộ luật này:

– Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

– Con đã thành niên mà không có khả năng lao động.

Điều 652 Bộ Luật dân sự 2015. Thừa kế thế vị

Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

Thông thường nếu bài tập cho dữ kiện có di chúc thì di chúc đó là di chúc có hiệu lực một phần, 1 phần sẽ không phát sinh hiệu lực do có người chết trước hoặc chết cùng hoặc di chúc đã không cho những người được bảo vệ ở Điều 669 hưởng đủ 2/3 1 suất thừa kế theo pháp luật.

Trường hợp 1:

Có người chết trước hoặc chết chết cùng thời điểm: Trong trường hợp này thì sau khi chia theo phần di chúc có hiệu lực thì tiếp tục chia thừa kế theo pháp luật phần di sản còn lại, tuyệt đối không áp dụng thừa kế thế vị (Điều 652 Bộ Luật dân sự 2015) trong trường hợp này.

Trường hợp 2:

Sau khi chia theo di chúc và pháp luật mà có người thừa kế thuộc Điều 669 thì cần phải cho họ hưởng đủ 2/3 một suất thừa kế theo pháp luật, trong trường hợp này phải tính một suất thừa kế theo pháp luật, sau đó xác định phần họ còn thiếu để đủ 2/3 một suất thừa kế

CHIA THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT

Những trường hợp chia thừa kế theo pháp luật.

Các bạn tham khảo Điều 649, 650 Bộ luật dân sự 2015

Xác định hàng thừa kế theo quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015.

Thừa kế thế vị: Cần lưu ý thừa kế thế vị chỉ áp dụng khi con của người để lại di sản chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người chết chứ không áp dụng đối với trường hợp người con chết sau người để lại di sản. Và cháu, chắt để được hưởng thừa kế phải là con ruột của người con đã chết, có thể hiểu nôm na là không áp dụng đối với “cháu nuôi”, “chắt nuôi”.

Thừa kế thế vị cũng chỉ áp dụng đối với trường hợp chia thừa kế theo pháp luật, không áp dụng đối với trường hợp chia thừa kế theo di chúc. Khi di chúc có phần để lại cho người đó nhưng người đó chết thì phần đó sẽ không phát sinh hiệu lực và được chia theo pháp luật, lúc này người cháu/chắt mới được hưởng thừa kế thế vị

Bà Huỳnh là con dâu của ông Sang. Sau khi chồng bà Huỳnh chết có để lại 01 xưởng cưa, nhưng do bà Huỳnh và con của ông Sang sống với nhau như vợ chồng không có đăng ký kết hôn nên ông Sang không thừa nhận bà Huỳnh là con dâu.

Bà Huỳnh kiện ông Sang ra tòa để đòi lại tài sản mà ông Sang đang chiếm giữ (là xưởng cưa do bà Huỳnh và con ông Sang tạo lập nên).

Ông Sang không thống nhất với yêu cầu của bà Huỳnh vì cho rằng xưởng cưa là do ông và con của ông tạo nên, không có công sức của bà Huỳnh, bên cạnh đó ông Sang cũng yêu cầu được chia thừa kế tài sản mà con của ông để lại.

Nhưng sau đó ông Sang qua đời, vậy yêu cầu chia taì sản của ông Sang có còn được giải quyết hay không thưa Luật sư? Đình chỉ yêu cầu độc lập của ông Sang hay là vợ ông Sang được thừa kế quyền?

Cho mình hỏi 1 vấn đề: Trong trường hợp người để lại di chúc không cho 1 người trong điều 669 BLDS đc hưởng thừa kế thì người đó vẫn đc hưởng 2/3 1 suất thừa kế chia theo pháp luật. Bình thường khi làm thì đầu tiên vẫn tính 2/3 của 1 suất đó là bao nhiêu rồi lấy tổng tài sản trừ cho 2/3 suất này còn bao nhiêu rồi mới chia cho những người thừa kế còn lại theo như di chúc. Vậy có trường hợp nào người này được hưởng hơn 2/3 không? Ví dụ như tình huống này: A là chồng, B là vợ có con là C và D. A sau khi chết có tài sản là 500tr. A để lại di chúc cho C hưởng 4/5, D hưởng 1/5 số tài sản này. Nhưng C lại chết trước thời điểm A chết. Vậy chia như nào?

Theo như mình làm: Vì C chết nên phần tài sản này sẽ được chia theo pháp luật. Như vậy hàng thừa kế thứ nhất có B và D, mỗi người đc 200tr. Theo di chúc D có 100tr nữa. Nên kết quả: D 300, B 200.

Vẫn tình huống trên, nếu trong di chúc A có ghi rõ là truất quyền thừa kế của B thì kết quả chia có khác không? Lúc này vẫn làm như ở trên hay B chỉ được đúng 2/3 của 1 suất thừa kế?

Trong trường hợp yêu cầu chia di sản thừa kế mà việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của bên vợ hoặc chồng còn sống và gia đình thì bên còn sống có quyền yêu cầu Toà án xác định phần di sản mà những người thừa kế được hưởng nhưng chưa cho chia di sản trong một thời hạn nhất định, nhưng không quá ba năm, kể từ thời điểm mở thừa kế; nếu hết thời hạn do Toà án xác định hoặc bên còn sống đã kết hôn với người khác thì những người thừa kế khác có quyền yêu cầu Toà án cho chia di sản thừa kế. Nếu người vợ hoặc người chồng là người nhận thừa kế mà khi tiến hành chia di sản thừa kế sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của gia đình thì có quyền yêu cầu tòa án xác định phần di sản mà những người thừa kế được hưởng nhưng chưa cho chia trong thời hạn 3 năm kể từ thời điểm mở thừa kế và hết thời hạn trên thì những người thừa kế có quyền đề nghị, yêu cầu tòa án chia di sản thừa kế hoặc vẫn trong thời hạn trên nhưng xác định bên còn sống đã kết hôn với người khác thì những người thừa kế khác vẫn có quyền đề nghị tòa án chia di sản thừa kế.

Tình huống: Ông Nông và bà Sản có 4 người con: 2 người con trai là anh Tuấn và anh Tú và 2 người con gái là chị An và chị Bình. Ông Nông và bà Sản có tài sản chung là : 01 căn nhà 3 tầng  trên mảnh đất 150 m² trị giá 1,2 tỷ đồng và một mảnh đất khác 200m² (bao gồm cả đất ở và đất vườn) trị giá 800 triệu đồng.

Năm 2009  khi cả 4 người con đã xây dựng gia đình, ông Nông và bà Sản cho các con ở riêng và có nói cho vợ chồng anh Tuấn ngôi nhà 3 tầng trên mảnh đất 150 m² và cho vợ chồng anh Tú  200m²  đất ở và vườn, còn 2 cô con gái đi lấy chồng theo phận nhà chồng ông, bà không chia đất (Không có di chúc chỉ tuyên bố bằng miệng).

Năm 2012 chị Bình chết do tai nạn (Chị có 01 con trai là cháu Hải). Đầu năm 2014, bà Sản mắc bệnh nặng chết. Đến tháng 02 năm 2016 ông Nông cũng ốm nặng và chết.

Tháng 01 năm 2017 vợ chồng chị An làm ăn kinh tế thua lỗ phải bán nhà, gia đình lục đục, chị An do quá túng quẫn nên đã đến yêu cầu anh Tuấn và anh Tú chia di sản thừa kế do bố, mẹ để lại theo quy định của pháp luật. Anh Tuấn và anh Tú không đồng ý vì cho rằng các cô con gái đã đi lấy chồng thì phải theo phận nhà chồng nên không được hưởng di sản bố mẹ để lại.

Hỏi: 1. Yêu cầu của chị An đúng hay sai?

        2. Di sản của ông Nông, bà Sản được chia như thế nào?

Chào bạn, 

Đây là cách chia thừa kế theo quan điểm của mình (trường hợp tài sản chung của bà B và ông A là 3 tỷ, con trai không đóng góp trong khối tài sản chung đó).

Tài sản chung của ông A và bà B là 3 tỷ đồng, không có thêm thỏa thuận gì nên về mặt nguyên tắc chia đôi, mỗi người sở hữu 1,5 tỷ.

Di chúc của bà B chuyển cho con trai 1/3 tài sản là 500 triệu. Phần tài sản còn lại là 1 tỷ đồng sẽ chia cho 3 người thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: Ông A, Anh G và Chị H. Mỗi người sẽ được sở hữu 333 triệu. (Đã tính đủ 2/3 suất thừa kế theo Điều 669)

Vậy tổng tài sản lúc này của ông A sẽ bằng 1,5 tỷ + 333 triệu = 1 tỷ 833 triệu đồng, cộng với số tiền chia với bà M = 2083 triệu đồng

Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông A gồm: anh G, chị H và đứa trẻ trong bụng (nếu chứng minh được đó là con của ông A).

Mỗi suất thừa kế trị giá; 694,3 triệu đồng.

Như vậy:

Anh G có: 500 triệu thừa kế theo di chúc + 333 triệu thừa kế theo pháp luật của mẹ và 694 triệu thừa kế của cha

Chị H có: 333 triệu thừa kế theo pháp luật của mẹ và 694 triệu thừa kế của cha

Đứa bé trong bụng có 694 triệu thừa kế của cha.

Gửi bạn tham khảo!

Chia thừa kế chỉ cần một sơ suất nhỏ sẽ dẫn tới chia sai toàn bộ. Thực tế có khá nhiều Bản án chia thừa kế bị huỷ hoặc sửa do chia sai. Muốn hạn chế tối đa sai sót khi chia thừa kế việc đầu tiên là phải vẽ sơ đồ thừa kế theo dữ liệu được cung cấp. Sau khi vẽ sơ đồ xong thì kiểm tra lại đồng thời ghi chú những trường hợp đặc biệt (được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào di chúc, bị tước hoặc truất quyền thừa kế, thừa kế thế vị......). Xong khâu này thì xác định di sản và bắt đầu dựa vào các qui định của Luật để chia.

Trong khi chia nhớ lưu ý một số vấn đề như có những trường hợp cá biệt dù không đăng ký kết hôn hoặc cùng lúc có nhiều vợ, nhiều chồng nhưng vẫn được pháp luật thừa nhận là vợ/chồng hoặc tài sản của vợ, chồng tạo ra trong thời kỳ hôn nhân về nguyên tắc là tài sản chung của vợ chồng => tài sản riêng của vợ/chồng trong khối tài sản chung với người khác cũng là tài sản chung của vợ chồng hoặc các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế qui định tại điều 658 BLDS 2015 là nghĩa vụ tài sản và chi phí của riêng người để lại di sản, do đó chỉ được trích di sản ra thanh toán trước khi chia thừa kế chứ không được tính như nghĩa vụ tài sản chung hoặc chi phí chung của vợ chồng...v...v.....

Đối với mình, môn học Luật dân sự không quá khó, đặc biệt là phần chia thừa kế,vì mình thấy lý thuyết không quá phức tạp, tuy nhiên thực tế áp dụng lại khó khăn hơn nhiều, vì khó xác định những yếu tố đó. Dù gì cũng cảm ơn bài viết của bạn nhé, rất bổ ích.

Cô cho thì bạn thử làm coi sao rồi mới nhờ người khác góp ý coi đúng hay sai, đúng - sai chỗ nào, vậy mới nhớ được chứ bạn. Nào ! Bạn tự làm bài này coi thế nào đã nhé ....

Bài tập này của bạn có nhiều cách giải (nhiều quan điểm khác nhau), mặc dù là điều luật áp dụng không nhiều. Bạn cố nhớ lại quan điểm của giáo viên để thực hiện cho chính xác. Quan trọng nhất là cách xác định số tiền 100 triệu nợ của bà Hải xử lý như thế nào, trích từ tiền nào.