Nhiều người dân ở các vùng nông thôn gặp khó khăn trong việc đi lại vì không có cầu bắc qua sông, cản trở các hoạt động sinh hoạt, giao thương hằng ngày. Như vậy, người dân có được tự ý xây cầu để việc di chuyển được thuận tiện hơn không?
Xây cầu có phải là công trình xây dựng không?
Theo quy định tại khoản 10 Điều 3 Luật Xây dựng 2014 sửa đổi bởi điểm c khoản 1 Điều 1 Luật Xây dựng sửa đổi 2020 có giải thích công trình xây dựng là sản phẩm được xây dựng theo thiết kế, tạo thành bởi sức lao động của con người, vật liệu xây dựng, thiết bị lắp đặt vào công trình, được liên kết định vị với đất, có thể bao gồm phần dưới mặt đất, phần trên mặt đất, phần dưới mặt nước và phần trên mặt nước.
Theo Mục 2.5 Bảng 2 Phụ lục 2 Ban hành kèm theo Thông tư 06/2021/TT-BXD, cầu đường bộ cũng chia làm 5 cấp, từ cấp đặc biệt đến cấp IV. Trong đó, cấp IV là cầu có nhịp kết cấu lớn nhất ≤ 25m, chiều cao trụ cầu < 6m.
Như vậy, xây cầu bắc qua sông cũng là một công trình xây dựng.
Người dân có được tự ý xây cầu qua sông không?
Theo khoản 1 Điều 89 Luật xây dựng 2014, công trình xây dựng phải có giấy phép xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư theo quy định của Luật này, trừ các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 89 Luật xây dựng 2014.
Theo đó, tại khoản 2 Điều 89 Luật xây dựng 2014 có quy định các trường hợp được miễn giấy phép, trong đó có trường hợp:
- Công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở nông thôn có quy mô dưới 07 tầng và thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;
- Công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở miền núi, hải đảo thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng; trừ công trình, nhà ở riêng lẻ được xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa;
Như vậy, nếu là cầu cấp IV thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; cầu cấp IV ở miền núi, hải đảo thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng thì người dân sẽ được xây dựng mà không cần giấy phép.
Ngoài 2 trường hợp được miễn này, tất cả các trường hợp xây cầu khác mà không có giấy phép xây dựng đều sẽ là vi phạm pháp luật.
Tự ý xây cầu sẽ bị xử lý thế nào?
Theo quy định tại điểm c Khoản 7 Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP, xử phạt đối với hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép xây dựng như sau:
Phạt tiền từ 120.000.000 đồng đến 140.000.000 đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc công trình phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng.
Đồng thời, theo điểm b Khoản 7 Điều 24 Nghị định 03/2022/NĐ-CP, phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng và buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi xây dựng nhà ở, cầu, kè, nơi sản xuất và các công trình kiên cố khác không có giấy phép hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Như vậy, người dân sẽ không được tự ý xây cầu mà theo quy định phải được cấp giấy phép xây dựng. Nếu vẫn xây thì tuỳ tính chất, mức độ hành vi sẽ bị phạt hành chính hoặc nặng hơn là hình sự.
