Hiện nay, việc tham gia các loại họ, hụi, biêu, phường được hướng dẫn áp dụng theo Nghị định 144/2006/NĐ-CP. Tuy nhiên, căn cứ theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 thì việc áp dụng Nghị định 144 tỏ ra không còn phù hợp nữa, bởi Nghị định 144 hướng dẫn chi tiết về vấn đề họ, hụi, biêu, phường tại Bộ luật dân sự 2005. Đến nay, Bộ luật dân sự 2005 đã hết hiệu lực thì theo quy định, Nghị định 144 cũng hết hiệu lực.
Song, đến nay, chưa có bất kỳ văn bản hướng dẫn về họ, hụi, biêu, phường thay thế Nghị định 144, do vậy, việc ban hành Nghị định mới thay thế là điều cần thiết.
Tại Đề cương Dự thảo Nghị định về họ, hụi, biêu, phường có một số nội dung quan trọng, nổi bật như sau:
1. Nhấn mạnh mục đích của họ, hụi, biêu, phương là tương trợ trong nhân dân
Cụ thể, phạm vi điều chỉnh của Dự thảo Nghị định sửa đổi thành:
Nghị định này quy định về hình thức họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của những người tham gia họ.
2. Hướng dẫn áp dụng pháp luật điều chỉnh quan hệ về họ
Trường hợp các giao dịch nếu không đáp ứng đủ các dấu hiệu của giao dịch về họ thì áp dụng các quy định chung, quy định về hợp đồng vay tài sản của BLDS năm 2015 và các văn bản pháp luật khác có liên quan; trong trường hợp không có quy định cụ thể thì áp dụng tập quán theo quy định tại Điều 5, các căn cứ khác quy định tại Điều 6 BLDS năm 2015 để giải quyết.
Trong quá trình áp dụng pháp luật nếu có nội dung không rõ ràng, khó hiểu, được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau cần có sự giải thích giao dịch dân sự cho phù hợp (Điều 121, Điều 404 BLDS năm 2015).
3. Giải thích các thuật ngữ sau:
- Họ không có lãi là họ mà theo sự thoả thuận giữa những người tham gia họ, thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ và không phải trả lãi cho các thành viên khác. Thành viên đã lĩnh họ có nghĩa vụ tiếp tục góp họ để các thành viên khác được lĩnh cho đến khi thành viên cuối cùng lĩnh họ
- Họ có lãi là họ mà theo sự thoả thuận giữa những người tham gia họ, thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ và phải trả lãi cho các thành viên khác. Thành viên đã lĩnh họ có nghĩa vụ tiếp tục góp các phần họ để các thành viên khác được lĩnh cho đến khi thành viên cuối cùng lĩnh họ.
Họ có lãi bao gồm họ đầu thảo và họ hưởng hoa hồng và loại họ khác
- Họ đầu thảo là họ mà theo sự thoả thuận giữa những người tham gia họ, chủ họ được lĩnh toàn bộ các phần họ trong một kỳ mở họ và không phải trả lãi cho các thành viên khác. Trong các kỳ mở họ khác, thành viên trả lãi cao nhất được lĩnh họ và phải trả lãi cho các thành viên khác.
- Họ hưởng hoa hồng là họ mà theo sự thoả thuận giữa những người tham gia họ, chủ họ có trách nhiệm thu phần họ của các thành viên góp họ để giao cho thành viên được lĩnh họ. Thành viên được lĩnh họ phải trả lãi cho các thành viên khác và phải trả một khoản hoa hồng cho chủ họ. Mức hoa hồng do những người tham gia họ thoả thuận.
- Họ mãn
- Họ đình
- Sổ họ
- Lĩnh họ
- Chủ họ là người tổ chức, quản lý họ, thu các phần họ và giao các phần họ đó cho thành viên được lĩnh họ trong mỗi kỳ mở họ cho tới khi kết thúc họ, trừ trường hợp có thoả thuận khác.
- Thành viên là người tham gia họ, góp phần họ và được lĩnh họ.
3. Hướng dẫn gia nhập họ, rút khỏi họ và chấm dứt thỏa thuận về họ
Thứ nhất, về gia nhập họ
Trường hợp thỏa thuận họ không quy định khác thì một người có thể trở thành thành viên mới của dây họ nếu được sự đồng ý của hơn một nửa tổng số thành viên tham gia họ.
Thứ hai, về rút khỏi họ
Thành viên có thể rút khỏi họ trong trường hợp: theo điều kiện đã thoả thuận; có lý do chính đáng và được sự đồng ý của hơn một nửa tổng số thành viên.
Việc rút khỏi họ không thuộc trường hợp được rút thì thành viên đó được xác định là bên vi phạm và phải thực hiện trách nhiệm dân sự theo quy định của Bộ luật này, luật khác có liên quan.
Thứ ba, chấm dứt thỏa thuận về họ
- Trường hợp chấm dứt:
+ Theo thoả thuận của các thành viên;
+ Hết thời hạn ghi trong thỏa thuận về họ;
+ Mục đích họ đã đạt được;
+ Theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
+ Trường hợp khác.
- Khi chấm dứt thỏa thuận về họ, các khoản nợ của các thành viên phát sinh từ thỏa thuận về họ phải được thanh toán.
Trường hợp các khoản nợ đã được thanh toán xong mà tài sản chung vẫn còn thì được chia cho các thành viên theo tỷ lệ tương ứng với phần đóng góp của mỗi người, trừ trường hợp có thoả thuận khác.
4. Các loại giấy tờ cần khi để yêu cầu giải quyết tranh chấp
- Tài liệu
- Sổ họ
- Chứng từ thanh toán
- Giấy biên nhận
- Các chứng cứ khác để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Xem chi tiết tại Nghị định mới về họ, hụi, biêu, phường ở file đính kèm.
