Trên thực tế, trong thị trường âm nhạc hiện nay, cộng với sự hỗ trợ của các nền tảng công nghệ đang tồn tại một thứ gọi là “rác âm nhạc”, “rác văn hoá” mà các cơ quan chức năng không kiểm soát hết. Ở đây có một nguyên nhân là những khái niệm như “thuần phong mỹ tục”, “dung tục” còn chưa được mô tả kỹ, còn chung chung, trừu tượng cho nên nhiều nhạc sĩ trẻ trong quá trình sáng tác không biết là đã “vượt rào”, “thông chốt” hay chưa.
Vậy như thế nào là thuần phong mỹ tục?
Thuần phong mỹ tục được hiểu là khái niệm để chỉ toàn bộ những phong tục, truyền thống; quan niệm đạo đức, lối sống tốt đẹp, lành mạnh của một dân tộc; trong đó bao gồm hai khái niệm tương ứng là “thuần phong” (phong tục thuần hậu, chất phác); và “mỹ tục” (tục lệ tốt đẹp). Ngoài ra, còn có nhiều từ khác có ý nghĩa tương tự, như là Bản sắc dân tộc; tinh hoa văn hóa dân tộc, Gia phong tổ tiên.
Thuần phong mỹ tục là khái niệm tổng quát để chỉ cả về ăn, mặc, ở, giao tiếp hằng ngày. Quy định về thuần phong mỹ tục có thể khác nhau ở mỗi thời điểm lịch sử. Với một khái niệm rộng như vậy, khả năng vi phạm sẽ không nhỏ. Trong khi đó, những khái niệm vẫn tồn tại trong các văn bản quy phạm pháp luật.
Mức xử phạt dành cho sáng tác trái thuần phong mỹ tục?
Theo Điều 13 Nghị định 38/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, quy định như sau:
Điều 13. Vi phạm quy định về lưu hành bản ghi âm, ghi hình có nội dung nghệ thuật biểu diễn
1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Lưu hành bản ghi âm, ghi hình mà không nộp lưu chiểu theo quy định;
b) Lưu hành bản ghi âm, ghi hình không đúng với nội dung bản ghi âm, ghi hình đã nộp lưu chiểu.
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Lưu hành bản ghi âm, ghi hình đã có quyết định đình chỉ lưu hành, buộc tiêu hủy của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này.
b) Lưu hành bản ghi âm, ghi hình có nội dung xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
3. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với hành vi lưu hành bản ghi âm, ghi hình có nội dung kích động bạo lực; ảnh hưởng xấu đến quan hệ đối ngoại; sử dụng trang phục, từ ngữ, âm thanh, hình ảnh, động tác, phương tiện biểu đạt, hình thức biểu diễn hành vi trái với thuần phong, mỹ tục của dân tộc; tác động tiêu cực đến đạo đức, sức khỏe cộng đồng và tâm lý xã hội.
4. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi lưu hành bản ghi âm, ghi hình có nội dung xuyên tạc lịch sử, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; phủ nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm tín ngưỡng, tôn giáo; xúc phạm lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân.
5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc tiêu hủy bản ghi âm, ghi hình đối với hành vi quy định tại khoản 1 và điểm b khoản 2 Điều này;
b) Buộc tiêu hủy văn hóa phẩm có nội dung độc hại đối với hành vi quy định tại điểm a khoản 2, khoản 3 và khoản 4 Điều này;
