“Lương y như từ mẫu” là câu thơ ngày xưa dùng để chỉ những thầy thuốc giỏi và có tâm, dùng y thuật của mình để cứu người, khi mà nền y học chưa phát triển như thời hiện đại bây giờ.
Lương y thường được nhiều người biết đến là thầy thuốc chữa bệnh bằng các phương pháp y học cổ truyền dân tộc hoặc bằng bài thuốc gia truyền. Tuy nhiên, hiện nay ai sẽ được gọi là lương y, và lương y có phải là một ngành nghề theo quy định của pháp luật không?
Ai sẽ được gọi là lương y?
Theo điểm i Khoản 1 Điều 26 Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023, lương y là một chức danh chuyên môn phải có giấy phép hành nghề.
Vậy, những ai sẽ là được cấp giấy phép hành nghề lương y?
Theo Điều 1 Thông tư 02/2024/TT-BYT quy định về đối tượng đề nghị cấp giấy chứng nhận lương y bao gồm:
- Đối tượng đã được chuẩn hóa lương y có đủ các chứng chỉ học phần quy định tại điểm a khoản 1 Điều 2 Thông tư này trước ngày 30 tháng 6 năm 2004 nhưng chưa được kiểm tra sát hạch. Sau đây gọi là Đối tượng 1.
- Đối tượng đã được Trung ương Hội Đông y Việt Nam cấp giấy chứng nhận lương y chuyên sâu trước ngày 30 tháng 6 năm 2004. Sau đây gọi là Đối tượng 2.
- Đối tượng đã được Tịnh độ cư sỹ Phật hội Việt Nam bồi dưỡng và được Ban Trị sự Trung ương Tịnh độ cư sỹ Phật hội Việt Nam cấp giấy chứng nhận đạt trình độ y sỹ cấp 2 trở lên (theo phân loại của Tịnh độ cư sỹ Phật hội Việt Nam) trước ngày 30 tháng 6 năm 2004.Sau đây gọi là Đối tượng 3.
- Đối tượng đã được cơ quan chuyên môn về y tế thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hành nghề theo quy định của Pháp lệnh Hành nghề y, dược tư nhân có phạm vi hành nghề khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền nhưng không phải là bác sỹ, y sỹ y học cổ truyền và chưa được cấp giấy chứng nhận lương y. Sau đây gọi là Đối tượng 4.
- Đối tượng đã tham gia khám bệnh, chữa bệnh bằng y học cổ truyền từ đủ 30 năm trở lên. Sau đây gọi là Đối tượng 5.
- Đối tượng có kết quả đạt tại kỳ kiểm tra sát hạch theo quy định tại Thông tư 13/1999/TT-BYT ngày 06 tháng 7 năm 1999 của Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện Pháp lệnh Hành nghề y, dược tư nhân thuộc lĩnh vực hành nghề y, dược cổ truyền trước ngày 14 tháng 02 năm 2004 nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận lương y. Sau đây gọi là Đối tượng 6.
Có thể thấy, so với quy định tại Khoản 8 Điều 2 Luật khám bệnh, chữa bệnh 2009 quy định Lương y là người có hiểu biết về lý luận y dược học cổ truyền, có kinh nghiệm khám bệnh, chữa bệnh bằng phương pháp y dược học cổ truyền có dùng thuốc hoặc không dùng thuốc được Bộ Y tế hoặc Sở Y tế công nhận sau khi có ý kiến của Hội đông y trung ương hoặc Hội đông y cấp tỉnh, Luật khám bệnh, chữa bệnh 2023 ra đời, có hiệu lực từ ngày 01/01/2024 thay thế luật cũ đã không còn định nghĩa cụ thể về lương y mà chỉ nêu điều kiện để được gọi là lương y.
Như vậy, chức danh lương y ngày nay không chỉ đơn giản dùng để gọi những thầy thuốc giỏi trong dân gian mà còn phải có được những chứng nhận, phải được cấp giấy phép hành nghề lương y theo quy định của pháp luật.
Điều kiện để được cấp giấy chứng nhận lương y
Các điều kiện quy định tại Điều 2 Thông tư 02/2024/TT-BYT như sau:
1) Điều kiện chung đối với Đối tượng 1, Đối tượng 2 và Đối tượng 3 là:
- Trình độ học vấn:
+ Người sinh trước ngày 01 tháng 01 năm 1960 và dân tộc ít người phải đọc thông viết thạo chữ Quốc ngữ;
+ Người sinh từ ngày 01 tháng 01 năm 1960 trở về sau phải có bằng tốt nghiệp phổ thông trung học hoặc tương đương;
- Có kết quả đạt tại kỳ kiểm tra sát hạch theo quy định.
2) Điều kiện đối với Đối tượng 1
Ngoài các điều kiện chung, các đối tượng này còn phải đáp ứng:
- Có đủ 10 chứng chỉ học phần do cơ sở đào tạo y, dược hoặc Trung ương Hội Đông y Việt Nam hoặc các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh y học cổ truyền (Viện, bệnh viện y học cổ truyền) phối hợp với trường trung cấp hoặc cao đẳng y tế, Hội Đông y tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi tắt là Hội Đông y tỉnh) tổ chức bồi dưỡng chuẩn hóa và cấp trước ngày 30 tháng 6 năm 2004.
Các chứng chỉ học phần bao gồm:
+ Lý luận cơ bản về y học cổ truyền;
+ Chứng chỉ về bệnh học và điều trị các bệnh nội khoa;
+ Chứng chỉ về bệnh học và điều trị các bệnh ngoại khoa;
+ Chứng chỉ về bệnh học và điều trị các bệnh nhi khoa;
+ Chứng chỉ về bệnh học và điều trị các bệnh phụ khoa;
+ Chứng chỉ về bệnh học và điều trị các bệnh ngũ quan;
+ Chứng chỉ điều trị bằng những phương pháp không dùng thuốc;
+ Chứng chỉ dược liệu học;
+ Chứng chỉ về bào chế;
+ Chứng chỉ về các bài thuốc cổ phương.
3) Điều kiện đối với Đối tượng 2
Ngoài các điều kiện chung, các đối tượng này còn phải có giấy chứng nhận lương y chuyên sâu do Trung ương Hội Đông y Việt Nam cấp trước ngày 30 tháng 6 năm 2004;
4) Điều kiện đối với Đối tượng 3
Ngoài các điều kiện chung, các đối tượng này còn phải có giấy chứng nhận đạt trình độ y sỹ cấp 2 trở lên (theo phân loại của Tịnh độ cư sỹ Phật hội Việt Nam) do Ban Trị sự Trung ương Tịnh độ cư sỹ Phật hội Việt Nam cấp trước ngày 30 tháng 6 năm 2004;
5) Điều kiện đối với Đối tượng 4
Người có giấy chứng nhận đủ điều kiện hành nghề được cấp theo quy định của Pháp lệnh Hành nghề y, dược tư nhân, trong đó phạm vi hành nghề là khám bệnh, chữa bệnh bằng y học cổ truyền nhưng không phải là bác sỹ, y sỹ y học cổ truyền và chưa được cấp giấy chứng nhận lương y.
6) Điều kiện đối với Đối tượng 5
- Có thời gian khám bệnh, chữa bệnh bằng y học cổ truyền tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hợp pháp từ đủ 30 năm trở lên:
+ Nếu người khám bệnh, chữa bệnh tại Trạm y tế cấp xã thì phải được Trưởng Trạm y tế xác nhận bằng văn bản; căn cứ để xác nhận dựa vào hợp đồng lao động hoặc giấy tờ khác chứng minh đã tham gia khám bệnh, chữa bệnh bằng y học cổ truyền, không có sai sót về chuyên môn và được người bệnh tín nhiệm;
+ Nếu người khám bệnh, chữa bệnh tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác thì phải được người đứng đầu cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đó xác nhận;
+ Người xác nhận quy định tại điểm này phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung xác nhận của mình.
- Có tuổi đời từ đủ 55 tuổi trở lên tính đến ngày 26 tháng 11 năm 2015.
7) Điều kiện đối với Đối tượng 6
Đạt kết quả kiểm tra sát hạch theo quy định tại Thông tư 13/1999/TT-BYT nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận lương y.
Như vậy, tùy từng đối tượng mà sẽ có các điều kiện riêng phải đáp ứng để được cấp giấy chứng nhận lương y.
Khi nào bị thu hồi giấy chứng nhận lương y?
Thu hồi giấy chứng nhận lương y
Theo Điều 18 Thông tư 02/2024/TT-BYT, giấy chứng nhận lương y bị thu hồi trong các trường hợp sau đây:
- Giấy chứng nhận cấp không đúng thẩm quyền.
- Giả mạo tài liệu trong hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận lương y.
- Hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận lương y không đúng quy định.
Trình tự thu hồi
Theo Điều 19 Thông tư 02/2024/TT-BYT thu hồi giấy chứng nhận lương y được thực hiện theo trình tự sau:
- Cơ quan, tổ chức, cá nhân phát hiện người đã được cấp giấy chứng nhận lương y thuộc trường hợp phải thu hồi theo quy định tại Điều 18 Thông tư này gửi thông báo cho cơ quan có thẩm quyền thu hồi giấy chứng nhận lương y theo quy định tại Điều 3 Thông tư này.
- Cơ quan có thẩm quyền thu hồi giấy chứng nhận lương y có trách nhiệm xác minh hồ sơ, tài liệu và thông tin do tổ chức, cá nhân cung cấp, nếu thuộc trường hợp thu hồi thì ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận lương y.
Trên đây là bài viết về “Lương y như từ mẫu” - Ai sẽ được gọi là lương y?, người đọc cần tham khảo các quy định của pháp luật và lựa chọn cho mình một nơi khám chữa bệnh tốt, có giấy chứng nhận đúng quy định. Không nên tin theo những lời quảng cáo, đồn đại trên mạng mà dẫn đến tiền mất - tật mang.
