Thưởng tết là một đặc thù khuyến khích người lao động (NLĐ) làm việc đúng tiến độ và năng suất cũng như bù đắp công sức cho nhân viên sau khoảng thời gian dài đã cống hiến cho doanh nghiệp.
Tuy nhiên, vì một lý do nào đó mà NLĐ nghỉ việc vào dịp cuối năm hay cụ thể hợp là vào tháng 12 của năm dương lịch. Thì họ có được doanh nghiệp thưởng tết hay không?
1. Thưởng tết và lương tháng 13 được hiểu thế nào?
Thưởng tết và lương tháng 13 là các khoản tiền mà doanh nghiệp chi trả cho NLĐ vào dịp cuối năm và thường là trước tết nguyên đán sau khi NLĐ đã đáp ứng các điều kiện mà doanh nghiệp đặt ra. Dù vậy bản chất của 02 loại thưởng này là khác nhau nhưng chưa có quy định căn cứ.
- Thưởng tết là khoản tiền mà căn cứ vào kết quả kinh doanh của cả công ty để xét thưởng cho NLĐ.
- Lương tháng 13 là khoản tiền nhằm khuyến khích NLĐ làm việc trong một năm và thường là số tiền thưởng ngang với tháng lương thực nhận của NLĐ và được ghi nhận tại quy chế của doanh nghiệp.
2. Doanh nghiệp có bắt buộc phải thưởng tết?
Hiện nay, theo Điều 104 Bộ luật Lao động 2019 quy định doanh nghiệp thưởng tết cũng như các loại hứa thưởng khác mà không phải là lương chính đối với NLĐ được thực hiện với nguyên tắc như sau:
Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho NLĐ căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của NLĐ.
Quy chế thưởng do doanh nghiệp quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở.
Qua đó, có thể thấy thưởng tết không được luật định và quy định cụ thể mà việc thưởng do doanh nghiệp tự quyết định và việc có thưởng hay không thì đây cũng là quyền của doanh nghiệp.
Nếu hợp đồng, quy chế thưởng hoặc thỏa ước lao động ghi rõ sẽ thưởng Tết kể cả khi nhân viên nghỉ việc dịp cuối năm, thì doanh nghiệp buộc phải chi trả thưởng Tết cho NLĐ. Mức thưởng sẽ dựa trên thỏa thuận mà các bên đã ghi nhận.
Trường hợp doanh nghiệp trốn tránh không trả như đã thỏa thuận, người lao động có thể khiếu nại đến Chánh thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội nơi doanh nghiệp đặt trụ sở để được giải quyết và đòi lại quyền lợi chính đáng.
Còn nếu tất cả văn bản đã đề cập không ghi rõ có được thưởng tết hay không, NLĐ nên nói chuyện trực tiếp với lãnh đạo và tác động thêm ở phía công đoàn để dễ thương lượng.
3. NLĐ nghỉ việc trước tết có được nhận các khoản thưởng?
Do bản chất của thưởng tết và lương tháng 13 đều dựa trên thỏa thuận và kết quả kinh doanh mà doanh nghiệp tự quy định và thỏa thuận với NLĐ vì thế dù là NLĐ còn hợp đồng hay chấm dứt hợp đồng cũng không có quyền buộc doanh nghiệp phải chi trả cho mình.
Thực tế, đa phần NLĐ đều nhận được lương tháng 13 của mình tùy vào số tháng, năng lực và đáp ứng được các điều kiện của doanh nghiệp thì đều nhận được số tiền tương ứng.
Đa phần thưởng tết phải vào dịp tháng Giêng của tết âm lịch vì thế NLĐ nghỉ trước tết sẽ không được nhận tiền thưởng tết này. Ngoài ra, các khoản thưởng nêu trên sẽ không phải chịu thuế thu nhập cá nhân và cũng không tính vào số tiền đóng bảo hiểm xã hội.
Như vậy, trong trường hợp mà doanh nghiệp không có thỏa thuận bắt buộc phải thưởng tết hay lương tháng 13 thì NLĐ không có quyền đòi. Trường hợp này cũng áp dụng cho NLĐ nghỉ trước tết, tuy nhiên trường hợp NLĐ có thỏa thuận với doanh nghiệp về các khoản thưởng mà không thực hiện chi trả thì có thể khiếu nại để đòi lại quyền lợi của mình.