Không thể xử phạt lỗi vượt đèn vàng

Điểm 10.2 QCVN41:2016/BGTVT “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ” ban hành kèm theo Thông tư 06/2016/TT-BGTVT hướng dẫn tham gia giao thông khi thấy đèn vàng như sau:

Điều 10. Điều khiển giao thông bằng tín hiệu đèn

10.3. Ý nghĩa của đèn tín hiệu:

…

10.3.2. Tín hiệu vàng: báo hiệu sự thay đổi tín hiệu của đèn từ xanh sang đỏ. Tín hiệu vàng bật sáng, người điều khiển phương tiện phải cho xe dừng trước vạch sơn “Vạch dừng xe”. Nếu không có vạch sơn “Vạch dừng xe”, thì phải dừng phía trước đèn tín hiệu theo chiều đi. Trường hợp phương tiện đã tiến sát đến hoặc đã vượt quá vạch sơn“Vạch dừng xe”, nếu dừng lại sẽ nguy hiểm thì phải nhanh chóng đi tiếp ra khỏi nơi giao nhau.

Từ quy định trên và thực tiễn trong hoạt động điều khiển phương tiện tham gia lưu thông trên đường, tôi thấy có một số vấn đề:

1. Thời gian sáng của đèn vàng

Thời gian sáng của của một đèn vàng thông thường là từ 3 – 5 giây. Trong khoảng thời gian này người đi đường phải thực hiện liên tiếp 05 bước bắt buộc trong khi đang trực tiếp điều khiển phương tiện tham gia lưu thông:

Bước 1: Nhìn vào đèn tín hiệu xem nó có đang vàng hay không? Nếu có thì thời gian còn vàng bao lâu?

Bước 2: Nhìn vào vạch dừng xe xem phương tiện đã tiến sát đến hoặc vượt quá vạch dừng xe hay chưa?

Bước 3: Nhìn vào gương chiếu hậu xem những phương tiện lưu thông phía sau đang trong tình trạng như thế nào

Bước 4: Phân tích xem việc dừng xe của mình có gây nguy hiểm cho người khác hay không?

Bước 5: Ra quyết định là dừng xe hay tiếp tục lưu thông

Chỉ trong một khoảng thời gian vô cùng ngắn ngủi như thế mà bản thân người điều khiển phương tiện tham gia giao thông phải thực hiện từng ấy những hoạt động, buộc các bộ phận như mắt (quan sát), tay, chân (đạp ga, đạp (bóp) phanh), tai (nghe tiếng còi xe) và não (phân tích) phải hoạt động hết công suất.

Khi lưu thông trên đường, đặc biệt là khu vực nội thành, nội thị người điều khiển phương tiện phải vượt qua vài chục cái đèn vàng như vậy trong khói bụi, tiếng ồn và kẹt xe, thử hỏi tại sao việc tham gia giao thông luôn là một cực hình???

2. Ranh giới giữa được phép vượt và không được phép vượt

Như đã phân tích tại mục 1., thời gian đèn vàng sáng là quá ngắn trong khi phương tiện lại đang lưu thông chứ không phải trong tình trạng đứng yên. Do vậy việc xác định phương tiện “đã tiến sát đến hoặc vượt quá vạch dừng xe” khi “tín hiệu vàng bật sáng” là không thể vì không có phương tiện để xác định tính chính xác.

Hiện nay trong một số môn thể thao như bóng đá, tennis v.v…người ta sử dụng đến công nghệ Goal-line, tuy nhiên công nghệ này chỉ dừng lại ở việc xác định bóng đã chạm vạch hay chưa (phương tiện đã tiến sát hoặc vượt quá vạch dừng hay chưa) chứ cũng không thể xác định được việc đó xảy ra vào thời điểm “tín hiệu vàng bật sáng”, chưa kể việc trang bị công nghệ trên là vô cùng tốn kém.

Như vậy, ranh giới giữa việc được phép và không được phép vượt là vô cùng mỏng manh (tính trên đơn vị giây) và không có phương tiện để xác định được việc này. Vì thế rất dễ xảy ra cự cãi giữa CSGT và người tham gia giao thông quanh việc có hay không có hành vi vi phạm.

3. Tính khả thi của quy định

Theo như phân tích tại mục 2., hoàn toàn không có cơ sở để xác định người tham gia giao thông đã vi phạm hay không vi phạm và CSGT đã xử lý đúng hay không đúng.

Tuy nhiên, tại điểm d, đ khoản 1 Điều 3 Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định

Điều 3. Nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính

1. Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính bao gồm:

…

d) Chỉ xử phạt vi phạm hành chính khi có hành vi vi phạm hành chính do pháp luật quy định.

đ) Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm chứng minh vi phạm hành chính. Cá nhân, tổ chức bị xử phạt có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh mình không vi phạm hành chính;

Theo quy định trên nghĩa vụ chứng minh sẽ thuộc về người có thẩm quyền xử phạt (trong trường hợp này là CSGT) chứ không thuộc về người bị cho là vi phạm, mà việc chứng minh này là không thể vì không có bằng chứng.

Do vậy, nếu muốn xử phạt đúng pháp luật hành vi vượt đèn vàng là điều không thể

“Nếu dừng lại sẽ nguy hiểm thì phải nhanh chóng đi tiếp ra khỏi nơi giao nhau”: Quy định miêu tả hành vi có đựơc dừng đèn vàng hay không này rất khác trên thực tế. Đồng thời gây khó hiểu, khó xử lý cho cả công an giao thông. Thực tế hiện nay, chỉ còn 1-2 giây đèn vàng cũng đã vượt hết rồi.

Cố ý và vô ý vượt đèn vàng không thể xác định được nếu chiếu theo điều khoản này. Bởi việc ý thức đi chậm lại từ xa khi đã đến đèn vàng hoặc khi thấy còn 1-2 giấy đến đến vàng là vựơt luôn. Nên có sự phân định rạch ròi giữ dừng đèn vàng, không vượt đèn vàng hay là được vượt đèn vàng như thực tế hiện nay.

Việc xử lý vượt đèn vàng bằng mắt thường hiện nay của cảnh sát giao thông là rất khó khả thi và có thể dẫn đến tùy tiện.Luật Giao thông đường bộ 2008 không quy định rõ khái niệm thế nào là vượt đèn vàng.Trường hợp vượt qua giao lộ khi có đèn vàng cũng là vượt và đi qua vạch khi có đèn vàng cũng là vượt, như vậy ranh giới xác định việc vượt hay không vượt rất mong manh

Để xử phạt những người tham gia giao thông có hành vi vượt đèn vàng không hề dễ bởi vì giới hạn giữa được phép vượt và vi phạm là hoàn toàn rất mong manh. Chưa kể việc xử phạt phải có những hình ảnh, video chứng minh việc vi phạm thì mới có thể tiến hành xử lý. Do đó quy định này mặc dù không sai nhưng nó rất khó thực hiện, nó chủ yếu nằm ở ý thức của người tham gia giao thông.

Thực chất thì lỗi vượt đèn vàng và đèn đỏ là như nhau, nhưng vấn đề vượt đèn vàng khó xử lý hơn nếu không lắp camera quan sát. đèn vàng thông thường chỉ có 3 - 5 giây và mọi người thường rất hay vượt nhanh qua luôn để tránh chờ đèn đỏ, do đó nhiều người rất muốn dừng nhưng cũng không dám vì sợ phía sau sẽ húc đuôi xe ...

Tín hiệu vàng là báo hiệu sự thay đổi tín hiệu. Khi đèn vàng bật sáng, người điều khiển phương tiện phải cho xe dừng lại trước vạch dừng, trừ trường hợp đã đi quá vạch dừng thì được đi tiếp. Hiện nay nếu vượt đèn vàng thì Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 1.000.000 đồng và bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng.

Nếu đèn vàng bật sáng mà người điều khiển xe chưa đi quá vạch dừng xe vẫn cố tình đi tiếp sẽ phạm lỗi vượt đèn vàng và bị xử phạt; trừ trường hợp xe vẫn chưa đi quá vạch dừng xe nhưng nếu dừng lại sẽ gây nguy hiểm cho mình hoặc cho phương tiện khác.

Hiện nay quy định là không chấp hành tín hiệu đèn giao thông là bị phạt, dù là đèn vàng hay đèn đỏ. Nếu đã không tuân thủ tín hiệu đèn vàng thì vẫn bị phạt như thường. Nếu như nghiêm túc thực hiện thì theo mình vượt đèn vàng vẫn bị xử phạt được như thường.