Việt kiều trở về Việt Nam để đăng ký kết hôn, UBND phường yêu cầu sang lại đại sứ quán lúc ở nước ngoài để xin giấy tình trạng độc thân thì mới đủ điều kiện đăng ký kết hôn…
(1) Đăng ký kết hôn có cần giấy xác nhận tình trạng độc thân không?
Tại Quyết định 2228/QĐ-BTP của Bộ Tư pháp ban hành năm 2022 quy định về thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch, trong đó có quy định về thủ tục đăng ký kết hôn.
Theo đó, các loại giấy tờ cần phải nộp khi thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn bao gồm:
Đối với việc đăng ký kết hôn không có yếu tố nước ngoài
- Tờ khai đăng ký kết hôn theo mẫu, có đủ thông tin của hai bên nam, nữ. Hai bên nam, nữ có thể khai chung vào một Tờ khai đăng ký kết hôn (nếu người có yêu cầu lựa chọn nộp hồ sơ theo hình thức trực tiếp)
- Bản chính Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân do Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền cấp trong trường hợp người yêu cầu đăng ký kết hôn không đăng ký thường trú tại địa bàn xã, phường, thị trấn làm thủ tục đăng ký kết hôn.
Đối với việc đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài:
- Tờ khai đăng ký kết hôn theo mẫu, có đủ thông tin của hai bên nam, nữ. Hai bên nam, nữ có thể khai chung vào một Tờ khai đăng ký kết hôn (nếu người có yêu cầu lựa chọn nộp hồ sơ theo hình thức trực tiếp);
- Giấy xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền của Việt Nam hoặc nước ngoài xác nhận các bên kết hôn không mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác mà không có khả năng nhận thức, làm chủ được hành vi của mình;
- Giấy tờ chứng minh tình trạng hôn nhân của người nước ngoài do cơ quan có thẩm quyền của nước mà người đó là công dân cấp còn giá trị sử dụng, xác nhận hiện tại người đó không có vợ hoặc không có chồng; trường hợp nước ngoài không cấp xác nhận tình trạng hôn nhân thì thay bằng giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền nước ngoài xác nhận người đó có đủ điều kiện kết hôn theo pháp luật nước đó.
- Người nước ngoài, công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài phải nộp bản sao hộ chiếu/giấy tờ có giá trị thay thế hộ chiếu.
- Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân của công dân Việt Nam cư trú trong nước. Trường hợp đã có thông tin tình trạng hôn nhân trong CSDLHTĐT, CSDLQGVDC thì không phải xuất trình.
Như vậy, theo quy định về các loại giấy tờ phải nộp khi làm thủ tục đăng ký kết hôn, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân là một thành phần bắt buộc phải có trong hồ sơ đăng ký kết hôn dù là đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài hay không.
(2) Không có giấy tờ chứng minh tình trạng hôn nhân, Việt kiều được đăng ký kết hôn không?
Người Việt Nam có thời gian cư trú ở nước ngoài nay trở về thường trú tại Việt Nam hay còn gọi là Việt kiều, khi làm các thủ tục đăng ký kết hôn tại Việt Nam thì phải có giấy tờ để chứng minh tình trạng hôn nhân của mình trong thời gian sinh sống tại nước ngoài.
Do đó, trường hợp được nhắc đến ở đầu bài viết, UBND yêu cầu phải quay ngược về nước ngoài để xin xác nhận tình trạng hôn nhân của cơ quan có thẩm quyền nước ngoài trong thời gian cư trú tại đó thì mới cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân là không sai với quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, việc phải quay ngược trở về nước ngoài để xin cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân đối với trường hợp này cũng gây ra không ít sự nhiêu khê, khi phải tốn thêm chi phí đi lại và mất thêm thời gian để hoàn tất thủ tục.
Để giải quyết vấn đề này, Điều 4 Thông tư 04/2020/TT-BTP quy định, trường hợp việc đăng ký hộ tịch cần xác minh, sau thời hạn 20 ngày kể từ ngày gửi văn bản yêu cầu xác minh mà không nhận được văn bản trả lời, thì cơ quan đăng ký hộ tịch tiếp tục giải quyết hồ sơ theo quy định. Đối với trường hợp xác minh về tình trạng hôn nhân thì cho phép người yêu cầu cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân có văn bản cam đoan về tình trạng hôn nhân của mình theo quy định tại Điều 5 Thông tư 04/2020/TT-BTP.
Như vậy, thay vì phải quay trở lại nước ngoài để xin giấy tờ rườm rà, người Việt Nam định cư ở nước ngoài trở về nước có thể chủ động làm văn bản cam đoan về tình trạng hôn nhân của mình, giúp tiết kiệm được thời gian và công sức khi thủ tục đã được đơn giản hóa.
Việc cho phép người dân làm văn bản cam đoan là một giải pháp hợp lý, vừa đảm bảo quyền lợi của người dân, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý hành chính. Tuy nhiên, người dân cần tuân thủ đúng quy định của pháp luật để tránh những rắc rối không đáng có.
Theo quy định tại Điều 5 Thông tư 04/2020/TT-BTP, cơ quan đăng ký hộ tịch sẽ từ chối giải quyết hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền hủy bỏ kết quả đăng ký hộ tịch, nếu có cơ sở xác định nội dung cam đoan không đúng sự thật.
