Kết hôn giả - lý ngay tình gian

Những cuộc hôn nhân giả thường ký một hợp đồng hoặc thỏa thuận ngầm để khai thác lỗ hổng pháp lý hay kẽ hở của pháp luật với nhiều hình thức tinh vi khác nhau. Một cặp vợ chồng có thể kết hôn vì những lý do của công dân hoặc theo mục đích có nơi ở, đơn cử ở như nhiều nước trên thế giới sẽ cấp quyền cho mọi công dân khi công dân này cưới một công dân sở tại, và trên cơ sở hôn nhân công dân có nhân khẩu hay hộ khẩu sở tại có thể bảo lãnh cho người thân trên cơ sở kết hôn có thể nhập cảnh, nhập hộ khẩu.

Kết hôn giả tạo vẫn đảm bảo về mặt thủ tục và hai bên vợ chồng vẫn được cấp hôn thú theo quy định của pháp luật nhưng những thủ tục này chỉ là hình thức trên giấy chứ hai người không chung sống với nhau trên thực tế vì mục tiêu xây dựng gia đình hoặc có nhiều trường hợp sau khi đạt được mục đích thì nhanh chóng ly hôn. Những cuộc hôn nhân này không được xây dựng trên cở sở tình cảm của hai bên mà được thực hiện theo những hợp đồng, thỏa thuận hoặc những hình thức khác trái với quy định của pháp luật.

Chính vì thế kết hôn giả tạo là một trong các hành vi bị nghiêm cấm bởi pháp luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam, căn cứ theo Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định kết hôn giả tạo là việc lợi dụng kết hôn để xuất cảnh, nhập cảnh, cư trú, nhập quốc tịch nước ngoài  hay quốc tịch Việt Nam, để hưởng các chế độ ưu đãi của chính quyền nhà nước hoặc để đạt được những mục đích khác mà không nhằm mục đích xây dựng gia đình.

Nhằm bảo vệ chế độ hôn nhân, khi có căn cứ vi phạm thì người kết hôn giả tạo sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 4 điều 28 Nghị định 110/2013/NĐ-CP, cụ thể được quy định như sau:

 “Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

    a) Lợi dụng việc kết hôn nhằm mục đích xuất cảnh, nhập cảnh; nhập quốc tịch Việt Nam, quốc tịch nước ngoài;

    b) Lợi dụng việc kết hôn để hưởng chế độ ưu đãi của nhà nước hoặc để thực hiện các mục đích trục lợi khác”.

Ngoài ra tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, người vi phạm còn bị thu hồi và bị Tòa án có thẩm quyền hủy bỏ Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn đã cấp trước đó.

Hồi trước mình có làm ở văn phòng luật sư, thì có vụ hai vợ chồng vẫn nắm tay hạnh phúc nói chuyện cười đùa nhờ luật sư làm thủ tục ly hôn nhanh, để người này kết hôn giả với người khác để được định cư theo diện hôn thê, nhưng sau một thời gian, người chồng cho hay ly hôn giả giờ thành ly hôn thật, người vợ đã đi theo luôn người kết hôn giả đó, hoàn cảnh thật éo le.

Mình thấy thật giả ở đây có một ranh giới mong manh, khi tiến hành đăng ký kết hôn thì họ chỉ cần đảm bảo các điều kiện theo quy định của pháp luật là có thể hoàn thành thủ tục và "nên duyên" đúng luật, làm sao biết được giữa học có gì giả tạo đây, cái này không thể phân biệt.

Những cuộc hôn nhân giả thường ký một hợp đồng hoặc thỏa thuận ngầm để khai thác lỗ hổng pháp lý hay kẽ hở của pháp luật với nhiều hình thức tinh vi khác nhau. Một cặp vợ chồng có thể kết hôn vì những lý do của công dân hoặc theo mục đích có nơi ở, ví dụ, như nhiều nước trên thế giới sẽ cấp quyền cho mọi công dân khi công dân này cưới một công dân sở tại, và trên cơ sở hôn nhân, công dân có nhân khẩu hay hộ khẩu sở tại có thể bảo lãnh cho người thân trên cơ sở kết hôn có thể nhập cảnh, nhập hộ khẩu....

Kết hôn giả mặc dù có quy định xử phạt nhưng để có thể xác định hành vi vi phạm thì không phải dễ, đăng ký kết hôn là về thủ tục, còn chuyện tình cảm, chung sống thì khó quản lý, xác định hơn. Nếu không có hướng dẫn áp dụng cụ thể, có thể dẫn đến nhiều trường hợp bỏ sót hành vi vi phạm.

Nói về chuyện kết hôn giả thì chắc không ai rành hơn những người phỏng vấn quốc tịch ở các đại sứ quán, lãnh sự quán. Mỗi năm có bao nhiêu người phỏng vấn xin quốc tịch để qua Mỹ, Úc, Canada,…và trong đó có trường hợp bảo lãnh vợ/chồng qua cùng. Nhưng rất nhiều người rớt quốc tịch, không chỉ vì lý do ngoại ngữ, mà còn vì họ kết hôn giả. Những con người làm ở đây có con mắt rất rành rọt và thường đưa ra những câu hỏi khá tế nhị và riêng tư chỉ hai vợ chồng biết. Như anh chị quen nhau ngày nào, tối qua anh chị có làm chuyện ấy không, con chó đầu tiên anh chị nuôi tên gì, tủ lạnh ở nhà đang dùng hiệu gì,…Những người kết hôn giả khi phải trả lời hàng chục câu hỏi như vậy rất dễ bị lòi đuôi. Thế nên ở Việt Nam nhập cảnh người nước ngoài cứ phỏng vấn mấy câu như vầy phát hiện ngay.

Để tiến tới hôn nhân cần phải trải qua một quá trình tìm hiểu rất lâu dài của hai bên nam và nữ, khi hai bên cả nam và nữ đều cảm nhận được là mình đã hiểu nhau, có thể cảm thông và chia sẽ cho nhau thì lúc đó tiến tới hôn nhân mới có khả năng lâu dài bền vững được.

Tuy nhiên, trên thực tế ta thấy có rất nhiều vụ kết hôn không phải xuất phát từ tình yêu của hai người nam và nữ mà chỉ là sự kết hôn “cho có” hay kết hôn giả để nhằm đạt được những mục địch nào đó. Việc kết hôn giả như vậy sẽ khiến cho quan hệ hôn nhân gia đình trở nên không bền vững và dễ đổ vỡ hơn bao giờ hết. Điều này sẽ dẫn tới những ảnh hưởng rất xấu cho xã hội.

Mặt khác, việc xác định đâu là hành vi kết hôn giả thật sự rất khó khăn bởi pháp luật nước ta quy định rằng nam, nữ được quyền kết hôn với nhau khi tuân thủ các điều kiện sau đây (Khoản 1 Điều 8 Luật hôn nhân gia đình 2014):

- Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

- Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

-  Không bị mất năng lực hành vi dân sự;

- Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 5 Luật hôn nhân gia đình 2014.

Việc đáp ứng đủ các điều kiện như trên để được kết hôn thật sự không khó dẫn đến việc xác định kết hôn gia dường như là bất khả thi. Chính vì vậy, trong tương lai cần phải có quy định để hạn chế được hiện tượng này.

Vì xảy ra khá nhiều trường hợp lợi dụng việc kết hôn giả để xuất cảnh, nhập cảnh, cư trú, nhập quốc tịch nước ngoài nên các viên chức chính phủ tại Sở di trú và Lãnh sự quán tại 1 số quốc gia, đương cử như Mỹ phải tiến hành kiểm tra, xem xét rất kỹ các bằng chứng mối quan hệ cũng như các tài liệu liên quan để tránh tối đa khả năng các cặp đôi kết hôn với nhau nhằm mục đích cá nhân mà không phải nhằm mục đích xây dựng gia đình.

Hậu quả của việc này có thể kể đến:

• Những người đồng ý đứng ra giao dịch kết hôn giả thường không có nhân thân tốt hoặc thu nhập không đảm bảo nên họ muốn kiếm thêm thu nhập thông qua hình thức này. Khi liên quan đến những đối tượng này, bạn phải phụ thuộc vào họ rất nhiều và đây là cái cớ để gây ra những phiền phức không chỉ cho chính bạn về mặt vật chất mà còn cả tinh thần.
• Với diện hôn thê/ hôn phu, người bảo lãnh giả có thể sẽ không đồng ý kết hôn trong vòng 90 ngày và vòi vĩnh thêm một khoản phí nhất định.
• Với những người đã định cư ở Mỹ bằng con đường kết hôn giả, nếu bị phát hiện, họ sẽ bị phạt 250.000 USD, bị trục xuất khỏi nước Mỹ và cầm nhập cảnh vĩnh viễn,....

Việc kết hôn là thật, hợp pháp; chỉ có hôn nhân là giả thôi.

Mình cũng thấy quy định này chỉ xử lý được khi hai bên có mâu thuẫn xung đột, sau đó kiện cáo nhau. Thì lúc đó mới có căn cứ, bằng chứng về việc kết hôn giả tạo. Còn bình thường pháp luật khó và tìm để xử lý những hành vi này.

Hiện nay tình trạng kết hôn giả được xảy ra rất nhiều tuy nhiên chúng ta phải thừa nhận rằng rất khó để chứng minh là các bên nam nữ thực hiện kết hôn giả, do đó, việc xử phạt thường không mang tính răn đe, do chế tài này ít khi bị áp dụng. Thông thường kết hôn giả xảy ra phổ biến đối với các trường hợp muốn đi định cu ở nước ngoài.