Hợp đồng tiền hôn nhân

Hôm nay, có người bạn của mình gọi điện nhờ làm giùm hợp đồng tiền hôn nhân vì "người ta ùa đến cưới rồi". Thế nhưng yêu cầu của bạn mình khá lạ: bạn mình không cần/không quan tâm tài sản, mà chỉ quan tâm đến con cái. Ly hôn tài sản chia sao cũng được nhưng bạn ấy muốn phải giữ quyền nuôi con.

(Gia đình bạn mình cha mẹ cũng ly hôn, mẹ bạn ấy một mình nuôi cả 3 đứa con gái ăn học thành tài).

Mình thì cũng tư vấn cho bạn mình là hiện giờ quy định pháp luật chưa có công nhận việc này (luật HNGD thì chỉ mới công nhận việc thỏa thuận tài sản, mà bạn mình thì lại không quan tâm phần đó) nhưng nó cứ nài nỉ "cứ làm đi, bây giờ chưa công nhận nhưng 5-7 năm nữa công nhận thì sao" nên đành làm hộ.

Đây là phần thỏa thuận mà mình đã soạn thảo, mọi người cho ý kiến thử là có còn điều gì cần ghi nhận nữa không (đặc biệt là các anh, chị đã lập gia đình, không biết là thỏa thuận như vậy đã hợp lý hay chưa - đặc biệt là về mặt đạo đức cũng như vấn đề thực tế đời sống hôn nhân).

(P/s: mình chưa lập gia đình, do đó chắc chắn là sẽ có những điều không phù hợp thực tế, mọi người đừng cười):

VĂN BẢN THOẢ THUẬN VỀ

QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ TRONG THỜI KỲ HÔN NHÂN

----- 

Hôm nay, ngày...... tháng ..... năm 20….

Chúng tôi gồm:

Ông ……………. sinh năm ………….
CMND/CCCD/Hộ chiếu số ………………… do ……………. cấp ngày……………..,

Bà ……………. sinh năm ………….
CMND/CCCD/Hộ chiếu số ………………… do ……………. cấp ngày……………..,

Cùng tự nguyện lập văn bản này để thỏa thuận việc sau:

 1/ VỀ TRÁCH NHIỆM TRONG THỜI KỲ HÔN NHÂN

Nếu chúng tôi kết hôn với nhau, chúng tôi cam kết cùng nhau chia sẻ trách nhiệm trong đời sống hôn nhân, bao gồm – nhưng không giới hạn – các trách nhiệm sau:

- Trách nhiệm đóng góp cho gia đình: cả hai bên đều có trách nhiệm đi làm và đóng góp vào kinh tế gia đình. Số tiền đóng góp của các bên sẽ được dùng để chi tiêu cho các nhu cầu sinh hoạt của gia đình, chăm lo con cái và không bao gồm nhu cầu kinh doanh của mỗi bên. Mức độ đóng góp phụ thuộc vào năng lực của mỗi bên và sẽ không phải là cơ sở để tạo nên đặc quyền trong hôn nhân cho bên có đóng góp nhiều hơn.

- Trách nhiệm thực hiện công việc nhà: mỗi bên có trách nhiệm như nhau trong việc thực hiện những công việc nhà; tuy nhiên có sự phân công hợp lý để phù hợp với công việc của mỗi bên. Nhưng lý do công việc không phải là cơ sở để loại trừ trách nhiệm của mỗi bên trong việc thực hiện công việc nhà.

- Trách nhiệm nuôi dưỡng và dạy bảo con cái: cả hai đều có quyền và nghĩa vụ trong việc nuôi, dạy con. Ý kiến trong việc nuôi, dạy con của cả hai bên đều được bên còn lại xem xét dưới tinh thần nghiêm túc, tôn trọng lẫn nhau; Trong trường hợp cả hai bất đồng ý kiến trong phương pháp nuôi dạy con thì phải dùng phương pháp ôn hòa để tìm tiếng nói chung. Hai bên cam kết không gây gổ, lớn tiếng, sử dụng từ ngữ không hay hoặc có các hành vi bạo hành gia đình trước mặt con/đối với con trong mọi tình huống.

- Trách nhiệm với gia đình hai bên: hai bên cam kết không ngăn trở đối phương và con chung thực hiện nghĩa vụ đạo đức của bản thân với ông bà, cha mẹ, anh chị em và người thân của mình (thăm hỏi, chăm sóc, hỗ trợ về tinh thần và vật chất…); trong trường hợp việc thực hiên nghĩa vụ đạo đức của mỗi bên xung đột với nghĩa vụ của người này với gia đình thì hai bên có thể thỏa thuận tìm hướng giải quyết trên tinh thân ưu tiên đảm bảo quyền lợi của gia đình.

 

2/ PHÂN CHIA QUYỀN NUÔI CON TRONG TRƯỜNG HỢP LY HÔN:

Trong trường hợp xấu nhất khi quan hệ hôn nhân đổ vỡ, các bên không thể tiếp tục chung sống và phải làm thủ tục ly hôn theo quy định pháp luật quyền nuôi con sẽ thuộc về bà …, ông … cam kết sẽ không giành quyền nuôi con cũng như không thực hiện bất kỳ hành vi nào để cản trở yêu cầu được nhận quyền nuôi con của bà …

Bà … cam kết không gây cản trở ông … trong việc thăm nom cũng như tham gia chăm sóc, dạy bảo con chung.

Hai bên cam kết sẽ cùng hợp tác thực hiện nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dạy con; đảm bảo cho sự phát triển bình thường của con; không thực hiện hành vi, lời nói gây ảnh hưởng đến việc hình thành nhân cách của con như nói xấu đối phương, mắng chửi con cái, có hành vi bạo hành gia đình ...

Trong trường hợp do quy định pháp luật của Việt Nam mà bà … không được trao quyền nuôi con, ông … cam kết không gây cản trở bà … trong việc thăm nom cũng như tham gia chăm sóc, dạy bảo con chung.

Khi lý do cản trở bà … được giao quyền nuôi con không còn, tùy thuộc vào điều kiện của mỗi bên, thực tế việc chăm sóc con của ông …, mong muốn của con và trên hết là để đảm bảo tốt nhất cho sự phát triển bình thường của con, quyền nuôi con có thể được trả về cho bà … hoặc không. Trong bất kỳ trường hợp nào xảy ra, hai bên cam kết sẽ không có bất kỳ lời nói hay hành động này gây ảnh hưởng xấu đến con.

3/ PHÂN CHIA TÀI SẢN

Tài sản riêng của mỗi bên và tài sản chung hình thành trong thời kỳ hôn nhân được phân chia theo quy định pháp luật. Các bên cam kết không sử dụng việc được giao quyền nuôi con được nêu ở phần 2/ làm điều kiện để phân chia tài sản chung.

4/ THỜI ĐIỂM CÓ HIỆU LỰC CỦA VĂN BẢN PHÂN CHIA:

Nội dung của thỏa thuận này sẽ có hiệu lực ngay sau khi hai bên đăng ký kết hôn theo quy định pháp luật hoặc một thời điểm khác sớm hơn nếu hai bên có thỏa thuận khác sau này.

Theo quan điểm của mình, bất cứ chuyện gì cũng có 2 mặt của nó.

Ngày xưa ông bà anh thì yêu là cưới và sống với nhau đến trọn đời. Nhưng hạnh phúc hay không chẳng ai biết được. Đôi khi vì định kiến xã hội mà ngậm đắng nuốt cay cho qua ngày thôi. Mình ủng hộ hợp đồng tiền hôn nhân này. Văn minh và tiến bộ, có thể thỏa thuận trước đến khi li hôn tiết kiệm thời gian và cái chính là đỡ mất lòng nhau.

Mình từng chứng kiến bao nhiêu đôi lúc yêu thì thề non hẹn biển xong ra tòa giành nhau từng đồng từng hào, như vậy còn phản cảm hơn. Xã hội đang phát triển rồi và có lẽ chúng ta cũng nên công nhận những thứ tiến bộ ấy.

Hợp đồng tiền hôn nhân vốn dĩ không còn quá xa lạ ở các nước phát triển. Tuy nhiên, với nhiều nước châu Á, trong đó có Việt Nam thì hình thức này vẫn chưa được phổ biến cho lắm. Bởi khi một bên không thực hiện hợp đồng hay khi có tranh chấp xảy ra thì cũng rất khó để có một hướng giải quyết phù hợp.

Hợp đồng tiền hôn nhân này ở các nước khác đã được áp dụng nhiều rồi và khi áp dụng cũng có rất nhiều cái hay của nó, mọi người thường hay nể nả, e dè khi đang yêu nhau hoặc mới kết hôn vì sợ mất hình tương nhưng sau khi ly hôn thì cái chén cũng đòi chia và thực tế là có rất nhiều tranh chấp xung quanh đó. Nên việc cũng thỏa thuận trước để ký hợp đồng tiền hôn nhân này sẽ tránh những phiền phức không đáng có nếu chẳng may ly hôn. 

Em thì không nghĩ là loạn lạc. Mà đó là sự rõ ràng. Câu chuyện hợp đồng tiền hôn nhân thì không phải là lạ ở các nước phát triển. 

Theo như em thấy thì việc người ta có một bản hợp đồng như vậy để phân định ra rõ ràng trách nhiệm đối với gia đình của mình trong những trường hợp mà 1 bên không thực hiện đúng và vô trách nhiệm đối với gia đình thì mình hoàn toàn có lý để mình yêu cầu ngta phải thực hiện. Thậm chí đó còn là căn cứ để ly hôn và phân chia tài sản 1 cách rõ ràng trong trường hợp xấu nhất.

Sự tồn tại của 1 bản "hợp đồng tiền hôn nhân", cũng là điều kiện mà các đôi mới tiến đến hôn nhân thì cái bản chất kết hôn nó cũng đang dần mất đi. Hiện tại là hợp đồng thì sau này sẽ còn những điều kiện nào nữa? Khi bản hợp đồng này tồn tại song song cũng với cuộc hôn nhân thì có thể đảm bảo được rằng mỗi lần vợ chồng xảy ra những bất đồng, những tranh cãi rằng họ sẽ không nghĩ đến nó, vẫn sẽ cố gắng bỏ qua và vì nhau để đi tiếp không?Và liệu cuộc hôn nhân đó sẽ tồn tại được bao lâu, ngay khi chưa bắt đầu ta đã nghĩ đến thất bại, đổ vỡ thì sự cố gắng trong nó còn bao nhiêu.

Vậy nên theo mình sự tồn tại bản hợp đồng tiền hôn nhân là không nên.

Xã hội bây giờ đã phát triển đến mức chuyện tình cảm hôn nhân cũng được lập hợp đồng rồi. Vậy mà mình tưởng chuyện này chỉ xuất hiện trong những câu chuyện đùa vui hoặc trong phim ảnh thôi. Tuy hơi tiêu cực nhưng đúng là bây giờ chúng ta sống với nhau lý trí và vì lợi ích của bản thân nhiều hơn thì phải.

Hai bên trong văn bản thỏa thuận trên cho rằng trên đây là hợp dồng tiền hôn nhân, nhưng theo mình nghĩ thì văn bản trên không được xem là hợp đồng tiền hôn nhân, bởi lẽ hợp đồng là sự xác lập quyền và nghĩa vụ giữa các bên, hợp đồng chỉ có giá trị pháp lý khi 2 đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật, và từ trước tói giò chưa có một văn bản pháp lý nào quy định về loại hợp đồng nói trên.

Về nguyên tắc, bản chất của hôn nhân cũng giống như một hợp đồng vậy (cũng có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật). Pháp luật cũng không cấm các bên được tự do thỏa thuận tuy nhiên những thỏa thuận đó không được trái với pháp luật. Ví dụ, dù anh có thỏa thuận về việc nuôi con như thế nào đi chăng nữa nhưng nếu con dưới 36 tháng tuổi thì phải giao cho người mẹ chăm sóc, nuôi dưỡng. Như vậy, những thỏa thuận đó không thể có hiệu lực được khi trái pháp luật đâu nhé bạn!

"Hợp đồng tiền hôn nhân" nghĩa là hợp đồng được xác lập cho những quan hệ trước khi xác lập quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật (nghĩa là xác lập cho những quan hệ phát sinh trước khi kết hôn như nam nữ sống thử với nhau). Do đó, theo mình thì trong trường hợp này mình nên gọi là hợp đồng hôn nhân sẽ chính xác hơn (xác lập cho các quan hệ phát sinh khi đã đằn ký kết hôn).

Đúng là xã hội ngày càng phát triển nên con người ta cũng thay đổi theo, việc lấy chồng cưới vợ bây giờ theo như trường hợp của chủ đề thì giống như bắt đầu một giao dịch dân sự mới vậy. Cùng thoả thuận, cùng quy định quyền và nghĩa vụ của mỗi bên, cách phân chia tài sản sau khi ly hôn... Theo mình thì điều này phù hợp với các nước phương Tây, còn ở Việt Nam thì điều này khá là lạ lẫm do nét văn hoá của người Việt mình. Cảm giác sau khi ký vào hợp đồng như là một nghĩa vụ chung sống với nhau, không phải là một cuộc hôn nhân thuần tuý nữa.

Mình thấy trên thế giới, rất nhiều nước phương Tây đã áp dụng hợp đồng hôn nhân nhưng ở Việt Nam thì chưa có quen thuộc.

Thường thì người Việt Nam thường suy nghĩ theo cảm tính nên hôn nhân sẽ đến khi hai người đã cảm thấy cần thiết, còn các nước phương Tây việc ký kết hợp đồng hôn nhân là vấn đề bình thường và nghiêm túc. Có thể cách suy nghĩ thiên về lý tính khiến họ lựa chọn việc ngồi lại với nhau và lập văn bản cho mối quan hệ yêu đương.

Theo quy định của Luật hôn nhân gia đình 2014, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2015 đã công nhận chế độ thỏa thuận xác lập tài sản chung vợ chồng: ‘Trong trường hợp hai bên kết hôn lựa chọn chế độ tài sản theo thỏa thuận thì thỏa thuận này phải được lập trước khi kết hôn, bằng hình thức văn bản có công chứng hoặc chứng thực.

Như vậy, pháp luật Việt Nam chỉ công nhận hợp đồng hôn nhân thỏa thuận các vấn đề liên quan đến tài sản, còn các vấn đề khác của hợp đồng (ngoài tài sản, như các vấn đề liên quan đến sinh con – nuôi dạy con, trách nhiệm làm việc nhà, quyết định các vấn đề lớn trong gia đình...) đều chưa đề cập đến.

Như vậy, dù chọn sống chung có hợp đồng hay không, việc quan trọng nhất vẫn là ‘trách nhiệm thực hiện cam kết’ của cả hai ‘đối tác’.

Họ có thể viết ra hay không viết ra những cam kết chung, nhưng nếu không xây dựng và vun đắp cho mối quan hệ đó, thì mọi bản hợp đồng đều trở nên vô hiệu.

"Hôn nhân cũng giống như bất cứ điều gì tốt đẹp trong cuộc sống, không tự nhiên diễn ra. Nếu bạn muốn nó diễn ra, bạn phải lên lịch trình cho nó" - Bat Sheva Marcus