Bạn đã bao giờ nghe đến tình trạng hàng nghìn người đăng ký (hợp lệ) để thuê nhà ở xã hội nhưng số lượng căn hộ lại quá ít, trong trường hợp này thì phải giải quyết thế nào?
(1) Cơ chế đăng ký thuê nhà ở xã hội như thế nào?
Theo quy định tại Điều 37 Nghị định 100/2024/NĐ-CP, người có nhu cầu thuê nhà ở xã hội do Nhà nước đầu tư thì phải nộp hồ sơ đăng ký thuê nhà ở xã hội.
Theo đó, người thuê là đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội nộp một bộ hồ sơ trực tiếp cho cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh hoặc đơn vị quản lý vận hành nhà ở theo phân cấp của địa phương. Hồ sơ bao gồm:
- Đơn đăng ký thuê nhà ở xã hội (theo Mẫu số 01 tại Phụ lục II Nghị định 100/2024/NĐ-CP)
>>> Tải Đơn đăng ký thuế nhà ở xã hội theo Mẫu 01 (có hướng dẫn chi tiết cách khai tờ đơn) https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2024/8/09/mau-01.docx
- Giấy tờ chứng minh đối tượng theo hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an
- Giấy tờ chứng minh thuộc đối tượng được miễn, giảm tiền thuê nhà ở xã hội (nếu có)
Đối với người có thu nhập thấp tại đô thị thuộc đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội, trong trường hợp không có Hợp đồng lao động thì phải có xác nhận về đối tượng của UBND xã theo mẫu hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.
Đối với hộ gia đình, cá nhân thuộc trường hợp bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở thì phải có xác nhận về đối tượng của UBND cấp huyện nơi bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo mẫu hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.
Sau khi thực hiện các công tác kiểm tra và phân loại hồ sơ, cơ quan tiếp nhận hồ sơ sẽ lập Danh sách người được thuê nhà ở xã hội và có tờ trình kèm theo Danh sách báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu quyết định.
Từ đó xảy ra hai trường hợp là số lượng hồ sơ đăng ký hợp lệ ít hơn hoặc bằng số lượng nhà ở xã hội cho thuê và trường hợp số lượng hồ sơ đăng ký hợp lệ nhiều hơn số lượng nhà ở xã hội cho thuê.
Đối với trường hợp hồ sơ đăng ký hợp lệ ít hơn hoặc bằng số lượng nhà ở xã hội cho thuê thì Danh sách người được thuê là Danh sách người đủ điều kiện thuê đã đăng ký.
Vậy đối với trường hợp số lượng hồ sơ đăng ký hợp lệ nhiều hơn số lượng nhà ở xã hội cho thuê thì phải giải quyết như thế nào?
(2) Hồ sơ đăng ký thuê nhiều hơn số nhà ở xã hội cho thuê thì giải quyết thế nào?
Liên quan đến vấn đề này, quy định tại Điều 37 Nghị định 100/2024/NĐ-CP có quy định như sau:
Trường hợp tổng số hồ sơ đăng ký thuê (hợp lệ) nhiều hơn tổng số căn nhà ở xã hội để cho thuê thì việc xét duyệt, lựa chọn đối tượng được thuê thực hiện theo hình thức bốc thăm (trực tiếp hoặc trực tuyến) do cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh hoặc đơn vị quản lý vận hành nhà ở theo phân cấp của địa phương tổ chức việc bốc thăm, trường hợp đơn vị quản lý vận hành nhà ở thực hiện thì cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh giám sát bốc thăm. Việc bốc thăm phải có biên bản kết quả bốc thăm.
Như vậy, nếu rơi vào trường hợp hồ sơ đăng ký thuê hợp lệ nhiều hơn số nhà ở xã hội cho thuê thì giải quyết bằng cách bốc thăm, chọn ra người may mắn được thuê nhà ở xã hội.
Tuy nhiên, theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 79 của Luật Nhà ở 2023 thì trường hợp các đối tượng có cùng tiêu chuẩn và điều kiện thì thực hiện hỗ trợ theo thứ tự ưu tiên trước đối với: người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người khuyết tật, người được bố trí tái định cư theo hình thức mua, thuê mua nhà ở xã hội, nữ giới.
Trong trường hợp này, những người kể trên sẽ được ưu tiên thuê nhà ở xã hội mà không phải bốc thăm tuy nhiên chỉ với một tỷ lệ nhất định.
Số lượng căn nhà ở xã hội để cho thuê dành cho các đối tượng ưu tiên này (không thông qua bốc thăm) được xác định bằng tỷ lệ giữa tổng số hồ sơ của 05 nhóm đối tượng ưu tiên này trên tổng số hồ sơ đăng ký nhân với tổng số căn nhà ở xã hội để cho thuê.
Danh sách của nhóm đối tượng ưu tiên sẽ được sắp xếp theo thứ tự theo thời điểm nộp hồ sơ. Các căn nhà ở xã hội để cho thuê dành cho các đối tượng ưu tiên được bố trí theo thứ tự của Danh sách ưu tiên cho đến khi hết, các đối tượng còn lại được tiếp tục tham gia bốc thăm.
Tổng kết lại, trường hợp hồ sơ đăng ký thuê nhiều hơn số nhà ở xã hội cho thuê thì sẽ phải giải quyết theo hình thức bốc thăm, chọn ra người được thuê nhà ở xã hội.
Người được ưu tiên sẽ được ưu tiên cho thuê nhưng không phải là tất cả, khi hết số lượng nhà ở xã hội cho thuê dành cho người được ưu tiên thì những người còn lại trong danh sách ưu tiên cũng phải bốc thăm để chọn ra người được thuê nhà ở xã hội.
