Dạo gần đây, trào lưu "Gia trưởng mới lo được cho em" trở nên viral trên nền tảng TikTok. Vậy gia trưởng là gì?
Gia trưởng là gì mà “Gia trưởng mới lo được cho em?”
Trào lưu này xuất phát từ một tài khoản TikTok, trong video một người đàn ông giả vờ là một người gia trưởng với nhiều câu nói đậm chất kiểm soát. Trong đó có hai câu trực tiếp tạo nên xu hướng chính là: “Anh rất là gia trưởng đấy. Người gia trưởng sẽ lo được cho em.”
Gia trưởng theo nghĩa gốc không mang ý nghĩa tiêu cực. Nó chỉ đơn giản là người đàn ông đứng đầu gia đình, được giao phó gánh vác những trọng trách lớn lao trong nhà.
Tuy nhiên, ngày nay, nghĩa phổ biến và gần gũi nhất của gia trưởng là để chỉ những người đàn ông có tính cách độc đoán, bảo thủ bắt ép người khác nghe theo ý mình, đặc biệt cho mình là bề trên, thích kiểm soát nửa kia trong mối quan hệ của hai người.
Gia trưởng có phải là bạo lực gia đình không?
Căn cứ khoản 1 Điều 2 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022, bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, tình dục, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình.
Cụ thể tại Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022, hành vi bạo lực gia đình bao gồm:
- Hành hạ, ngược đãi, đánh đập, đe dọa hoặc hành vi cố ý khác xâm hại đến sức khỏe, tính mạng;
- Lăng mạ, chì chiết hoặc hành vi cố ý khác xúc phạm danh dự, nhân phẩm;
- Cưỡng ép chứng kiến bạo lực đối với người, con vật nhằm gây áp lực thường xuyên về tâm lý;
- Bỏ mặc, không quan tâm; không nuôi dưỡng, chăm sóc thành viên gia đình là trẻ em, phụ nữ mang thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người cao tuổi, người khuyết tật, người không có khả năng tự chăm sóc; không giáo dục thành viên gia đình là trẻ em;
- Kỳ thị, phân biệt đối xử về hình thể, giới, giới tính, năng lực của thành viên gia đình;
- Ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân, có quan hệ xã hội hợp pháp, lành mạnh hoặc hành vi khác nhằm cô lập, gây áp lực thường xuyên về tâm lý;
- Ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau;
- Tiết lộ hoặc phát tán thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm;
- Cưỡng ép thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái ý muốn của vợ hoặc chồng;
- Cưỡng ép trình diễn hành vi khiêu dâm; cưỡng ép nghe âm thanh, xem hình ảnh, đọc nội dung khiêu dâm, kích thích bạo lực;
- Cưỡng ép tảo hôn, kết hôn, ly hôn hoặc cản trở kết hôn, ly hôn hợp pháp;
- Cưỡng ép mang thai, phá thai, lựa chọn giới tính thai nhi;
- Chiếm đoạt, hủy hoại tài sản chung của gia đình hoặc tài sản riêng của thành viên khác trong gia đình;
- Cưỡng ép thành viên gia đình học tập, lao động quá sức, đóng góp tài chính quá khả năng của họ; kiểm soát tài sản, thu nhập của thành viên gia đình nhằm tạo ra tình trạng lệ thuộc về mặt vật chất, tinh thần hoặc các mặt khác;
- Cô lập, giam cầm thành viên gia đình;
- Cưỡng ép thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở hợp pháp trái pháp luật.
Như vậy, nếu gia trưởng mà gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, tình dục, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình và thuộc các hành vi nêu trên được xem là hành vi bạo lực gia đình.
Người có hành vi bạo lực gia đình bị xử lý thế nào?
Theo Điều 41 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 quy định về xử lý vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình như sau:
- Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
- Trường hợp người bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình là cán bộ, công chức, viên chức, người thuộc lực lượng vũ trang nhân dân thì người ra quyết định xử phạt có trách nhiệm thông báo cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền quản lý người đó.
Do đó, người có hành vi bạo lực gia đình tùy theo tính chất, mức độ hành vi mà có thể bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Bên cạnh đó còn phải bồi thường theo quy định của pháp luật nếu ra gây thiệt hại.
