Sa thải là việc doanh nghiệp đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với NLĐ khi vi phạm các nguyên tắc trong hợp đồng. Vậy trường hợp NLĐ bị cơ quan điều tra bắt tạm giam để tránh vạ lây đến danh tiếng công ty thì có được sa thải nhân viên đó không?
1. Doanh nghiệp được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng khi nào?
Căn cứ khoản 1 Điều 36 Bộ luật Lao động 2019 quy định về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của doanh nghiệp đối với NLĐ được thực hiện trong trường hợp sau:
- NLĐ thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động được xác định theo tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành công việc trong quy chế của người sử dụng lao động. Quy chế đánh giá mức độ hoàn thành công việc do doanh nghiệp ban hành nhưng phải tham khảo ý kiến tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở.
- NLĐ bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 12 tháng liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc đã điều trị 06 tháng liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng hoặc quá nửa thời hạn hợp đồng lao động đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa hồi phục.
Khi sức khỏe của NLĐ bình phục thì người sử dụng lao động xem xét để tiếp tục giao kết hợp đồng lao động với NLĐ.
- Do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm, địch họa hoặc di dời, thu hẹp sản xuất, kinh doanh theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà doanh nghiệp đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải giảm chỗ làm việc.
- NLĐ đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Điều 169 Bộ luật Lao động 2019, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
- NLĐ tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên.
- NLĐ cung cấp không trung thực thông tin theo quy định tại khoản 2 Điều 16 Bộ luật Lao động 2019 khi giao kết hợp đồng lao động làm ảnh hưởng đến việc tuyển dụng NLĐ.
Từ quy định trên không có quy định nào cho phép doanh nghiệp sa thải NLĐ đang bị tạm giam điều tra. Tuy nhiên, trong quá trình tạm giam mà quá 5 ngày nghỉ việc không có lý do chính đáng báo lại với doanh nghiệp thì có thể bị sa thải.
2. Có được sa thải NLĐ đang bị tạm giam điều tra?
Căn cứ khoản 4 Điều 122 Bộ luật Lao động 2019 quy định nguyên tắc áp dụng kỷ luật lao động là không được xử lý kỷ luật lao động đối với NLĐ đang trong thời gian sau đây:
- Nghỉ ốm đau, điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của doanh nghiệp.
- Đang bị tạm giữ, tạm giam.
- Đang chờ kết quả của cơ quan có thẩm quyền điều tra xác minh và kết luận đối với hành vi vi phạm được quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 125 Bộ luật Lao động 2019.
- NLĐ nữ mang thai; người lao động nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Do đó, để áp dụng kỷ luật sa thải NLĐ thì doanh nghiệp phải thực hiện đúng nguyên tắc kỷ luật lao động. Cụ thể thì NLĐ đang bị tạm giữ, tạm giam thì không được sa thải trong thời gian này.
3. Trường hợp NLĐ kết án thì có bị chấm dứt hợp đồng không?
Cụ thể Điều 34 Bộ luật Lao động 2019 có nêu rõ các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động giữa doanh nghiệp và NLĐ bao gồm:
- Đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động.
- Hai bên thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động.
- NLĐ bị kết án phạt tù nhưng không được hưởng án treo hoặc không thuộc trường hợp được trả tự do theo quy định tại khoản 5 Điều 328 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, tử hình hoặc bị cấm làm công việc ghi trong hợp đồng lao động theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.
- NLĐ là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam bị trục xuất theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- NLĐ chết; bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc đã chết.
- Doanh nghiệp là cá nhân chết; bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc đã chết. Doanh nghiệp không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động hoặc bị cơ quan chuyên môn về đăng ký kinh doanh thuộc UBND cấp tỉnh ra thông báo không có người đại diện theo pháp luật, người được ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật.
- NLĐ bị xử lý kỷ luật sa thải.
- Doanh nghiệp động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại Điều 36 Bộ luật Lao động 2019.
- Giấy phép lao động hết hiệu lực đối với người lao động là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam theo quy định tại Điều 156 Bộ luật Lao động 2019.
- Trường hợp thỏa thuận nội dung thử việc ghi trong hợp đồng lao động mà thử việc không đạt yêu cầu hoặc một bên hủy bỏ thỏa thuận thử việc.
Như vậy, trường hợp NLĐ đang bị tạm giữ, tạm giam điều tra thì sẽ không bị sa thải, trường hợp bị kết án phạt tù nhưng không được hưởng án treo hoặc không thuộc trường hợp được trả tự do thì đương nhiên bị chấm dứt hợp đồng.
