Ngày 27/9/2024, Kiểm toán Nhà nước ban hành Quyết định 1661/QĐ-KTNN sửa đổi Quy chế sử dụng Cộng tác viên Kiểm toán nhà nước, trong đó có sửa đổi, bổ sung một số điều kiện làm cộng tác viên đối với cá nhân.
(1) Cộng tác viên Kiểm toán nhà nước là gì?
Theo khoản 1 Điều 3 Quy chế sử dụng Cộng tác viên Kiểm toán Nhà nước được ban hành kèm theo Quyết định 1348/QĐ-KTNN năm 2023 quy định: Cộng tác viên Kiểm toán nhà nước (sau đây gọi là cộng tác viên) là cá nhân hoặc tổ chức trong nước và ngoài nước, tại thời điểm ký hợp đồng không thuộc biên chế hoặc hợp đồng lao động với Kiểm toán nhà nước, có đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định tại Quy chế sử dụng Cộng tác viên Kiểm toán Nhà nước; được Kiểm toán nhà nước sử dụng trong một số công việc liên quan đến hoạt động kiểm toán dưới hình thức hợp đồng thực hiện nhiệm vụ theo quy định tại Quy chế này.
Như vậy, cộng tác viên Kiểm toán Nhà nước là các cá nhân hoặc tổ chức được Kiểm toán Nhà nước thuê để hỗ trợ thực hiện các công việc kiểm toán.
Họ không phải là cán bộ, công chức nhà nước mà làm việc theo hình thức hợp đồng, dựa trên các tiêu chuẩn và điều kiện cụ thể đã được quy định.
Cộng tác viên Kiểm toán Nhà nước đã tạo ra một hình thức hợp tác linh hoạt, giúp Kiểm toán Nhà nước có thể huy động được nguồn lực chuyên môn đa dạng để đáp ứng nhu cầu công việc ngày càng cao, đồng thời giảm bớt gánh nặng về biên chế.
(2) Điều kiện làm cộng tác viên Kiểm toán nhà nước mới nhất hiện nay (đối với cá nhân)
Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 7 Quy chế sử dụng Cộng tác viên Kiểm toán Nhà nước được ban hành kèm theo Quyết định 1348/QĐ-KTNN năm 2023, được sửa đổi bởi Khoản 2 Điều 1 Quyết định 1661/QĐ-KTNN năm 2024, điều kiện làm cộng tác viên Kiểm toán nhà nước mới nhất hiện nay đối với cá nhân là:
- Phải có đủ các tiêu chuẩn theo quy định tại Quy chế sử dụng Cộng tác viên Kiểm toán Nhà nước;
- Trong 3 năm trước liền kề và tại thời điểm ký hợp đồng không có sai phạm, vi phạm pháp luật bị cơ quan nhà nước, hội nghề nghiệp xử lý; không thuộc diện liên quan đến các vụ việc đang bị điều tra, khiếu nại, tố cáo liên quan đến lĩnh vực chuyên môn theo yêu cầu của Kiểm toán nhà nước;
- Cộng tác viên tham gia kiểm toán không thuộc các trường hợp theo Điều 28 Luật Kiểm toán nhà nước; không tham gia làm việc, tư vấn cho đơn vị được kiểm toán hoặc các tình huống khác làm ảnh hưởng đến tính độc lập, khách quan trong thực hiện nhiệm vụ (do thành kiến, mâu thuẫn lợi ích, hoặc có những nhân tố khác có ảnh hưởng đến các xét đoán nghề nghiệp), không có mối quan hệ gia đình với đơn vị được kiểm toán và các thành viên Đoàn kiểm toán;
- Trường hợp cộng tác viên là cá nhân ngoài nước phải đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam;
- Cộng tác viên không vi phạm các hợp đồng đã ký trước đây với Kiểm toán nhà nước.
Các điều kiện này phản ánh xu hướng hiện đại hóa trong quản lý kiểm toán, nơi mà việc duy trì tính độc lập và khách quan là rất quan trọng.
Những điều kiện này sẽ giúp nâng cao chất lượng công việc và bảo vệ uy tín của Kiểm toán Nhà nước khi sử dụng cộng tác viên thực hiện các công việc của mình.
(3) Tiêu chuẩn đối với cộng tác viên Kiểm toán nhà nước
Căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 7 Quy chế sử dụng Cộng tác viên Kiểm toán Nhà nước được ban hành kèm theo Quyết định 1348/QĐ-KTNN năm 2023, tiêu chuẩn đối với cộng tác viên Kiểm toán nhà nước (cá nhân) bao gồm:
- Có trình độ, kỹ năng chuyên môn phù hợp với chuyên ngành và công việc mà Kiểm toán nhà nước yêu cầu;
- Có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức trách nhiệm, trung thực, khách quan;
- Có kinh nghiệm làm việc, nghiên cứu, quản lý tối thiểu 5 năm liên tục trong lĩnh vực chuyên môn liên quan đến yêu cầu của Kiểm toán nhà nước;
- Có bằng cấp, chứng chỉ hoặc giấy phép hành nghề (được cấp của cơ quan chức năng có thẩm quyền) liên quan đến yêu cầu, nội dung công việc mà Kiểm toán nhà nước yêu cầu theo quy định của pháp luật.
Theo đó, để trở thành cộng tác viên Kiểm toán nhà nước, cá nhân phải đáp ứng đủ các điều kiện, tiêu chuẩn theo các quy định trên. Các điều kiện và tiêu chuẩn này phản ánh sự cần thiết phải có một đội ngũ Cộng tác viên đủ năng lực để thực hiện các nhiệm vụ kiểm toán phức tạp của Kiểm toán nhà nước.
Việc yêu cầu bằng cấp và chứng chỉ hành nghề cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy định pháp luật trong lĩnh vực kiểm toán. Điều này không chỉ bảo vệ lợi ích của nhà nước mà còn bảo vệ quyền lợi của người dân, tạo ra một môi trường làm việc chuyên nghiệp và có trách nhiệm.
