Bộ Công Thương vừa có tờ trình Chính phủ về việc ban hành Nghị định thay thế Nghị định 83/2014/NĐ-CP, Nghị định 95/2021/NĐ-CP và Nghị định 80/2023/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu. Nổi bật trong đó là doanh nghiệp sẽ được tự quyết giá xăng dầu 15 ngày/lần. Cụ thể như sau.
https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2024/03/29/du-thao-moi-nd-xang-dau.pdf Dự thảo Nghị định về kinh doanh xăng dầu
(1) Doanh nghiệp tự quyết giá xăng dầu 15 ngày/lần
Cụ thể, tại Điều 32 của Dự thảo Nghị định quy định về nguyên tắc điều hành giá xăng dầu như sau:
Giá bán xăng dầu được thực hiện theo cơ chế thị trưởng, có sự điều tiết của Nhà nước, phù hợp với tình hình diễn biến của giá xăng dầu thế giới lẫn tình hình kinh tế xã hội trong từng thời kỳ. Theo đó, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu và thương nhân phân phối sẽ tự quyền quyết định giá bán buôn dựa trên tình hình thực tế tại doanh nghiệp nhưng không cao hơn giá bán xăng dầu tối đa theo quy định.
Ngay sau khi thương nhân quyết định giá bán xăng dầu, phải thực hiện thông báo giá bán, kê khai giá bán và gửi Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Sở Công thương, sở Tài chính và Cục quản lý thị trường tại địa phương nơi thương thân có hoạt động kinh doanh xăng dầu.
Về thời gian điều chỉnh giá: việc thực hiện điều chỉnh giá bán xăng dầu theo kỳ 15 ngày một lần (tính từ thời điểm Nghị định có hiệu lực thi hành).
Trong trường hợp nếu ngày điều chỉnh giá trùng với kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán thì việc điều chỉnh giá được thực hiện như sau:
- Thời gian điều chỉnh giá trùng vào ngày cuối cùng của năm Âm lịch (29 hoặc 30 Tết Nguyên Đán) việc điều chỉnh giá xăng dầu được thực hiện vào ngày làm việc liền kề trước đó. Thời gian điều chỉnh giá là ngày mùng 1, mùng 2 hoặc mùng 3 Tết, thời gian điều chỉnh giá xăng dầu được thực hiện vào ngày mùng 4 Tết.
Chính vì thế, cần có cơ chế kiểm soát giá trần đối với xăng dầu bán lẻ trên thị trường. Tuy nhiên để tạo nên môi trường cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, Nhà nước sẽ không tham gia vào quá trình điều hành xăng dầu, mà chỉ công bố các yếu tố hình thành để doanh nghiệp tự quyết định giá.
Trường hợp trùng với các ngày nghỉ lễ theo quy định thì thời gian điều chỉnh giá trùng với ngày đầu tiên dịp nghỉ lễ, thời gian điều chỉnh giá xăng dầu được thực hiện vào ngày làm việc liền kề trước đó.
Trường hợp giá các mặt hàng xăng dầu có biến động bất thường, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định biện pháp điều hành giá phù hợp.
(2) Công thức tính giá xăng dầu tối đa
Cụ thể, theo Dự thảo Nghị định, giá bán xăng dầu tối đa được tính dựa trên công thức như sau:
Giá bán xăng dầu tối đa bằng (=) {Giá xăng dầu thế giới (x) tỷ giá ngoại tệ} (+) thuế nhập khẩu (+) thuế tiêu thụ đặc biệt (+) thuế bảo vệ môi trường (+) thuế giá trị gia tăng (+) tỷ lệ chi phí kinh doanh và lợi nhuận của doanh nghiệp.
Trong đó:
- Giá bán xăng dầu tối đa là giá bán cao nhất do thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu công bẻ.
- Giá xăng dầu thế giới là giá xăng dầu thế giới tính bình quân 15 ngày liên tiếp.
- Tỷ giá ngoại tệ là tỷ giá giữa đồng Việt Nam và đồng đô la Mỹ bán ra cuối ngày của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam tính bình quân 15 ngày theo số ngày có giả xăng dầu thế giới.
- Tỷ lệ chi phí kinh doanh và lợi nhuận của doanh nghiệp được tính theo các mức tối đa như sau:
+ Tối đa là ...% (chẳng hạn là 20%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức ... USD/thùng (chẳng hạn là 30 USD/thùng).
+ Tối đa là ...% (chẳng hạn là 10%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức trên ... USD/thùng đến ... USD/thùng (chẳng hạn là 30 USD/thùng đến 60 USD/thùng).
+ Tối đa là ...% (chẳng hạn là 07%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức trên ... USD/thùng đến ... USD/thùng (chẳng hạn là 60 USD/thùng đến 90 USD/thùng).
+ Tối đa là ...% (chẳng hạn là 05%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức trên ... USD/thùng đến ... USD/thùng (chẳng hạn là 90 USD/thùng đến 120 USD/thùng).
+ Tối đa là ...% (chẳng hạn là 04%) trong trường hợp bình quân giá xăng dầu thế giới 15 ngày đạt mức trên ... USD/thùng (chẳng hạn là 120 USD/thùng).
- Thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế giá trị gia tăng thực hiện theo quy định pháp luật về thuế.
Tại đây, Dự thảo Nghị định cũng nêu rõ các tổ chức, cá nhân cho ý kiến về mức cụ thể của tỷ lệ chi phí kinh doanh và lợi nhuận.
Trường hợp nếu tỷ lệ chi phí kinh doanh và lợi nhuận nêu trên tăng thì Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh tỷ lệ chi phí kinh doanh và lợi nhuận của doanh nghiệp phù hợp với tình hình thực tế.
Về đề xuất nêu trên, Bộ Công thương cho biết, việc tính toán chi phí hàng tháng của thương nhân được giảm bớt, đây là cải cách trong tính toán giúp thương nhân kinh doanh xăng dầu và cơ quan quản lý giá không phải tính toán và công bố định kỳ các chi phí. Cơ quan quản lý nhà nước theo dõi minh bạch việc công bố giá của các doanh nghiệp.
(3) Tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu
Theo Dự thảo Nghị định, thương nhân kinh doanh xăng dầu sẽ tiếp tục được thuê sử dụng kho nhưng sẽ được quản lý chặt chẽ hơn. Trong đó, bổ sung điều kiện về việc kết nối dữ liệu kho chứa xăng dầu, dữ liệu kinh doanh xăng dầu của thương nhân đầu mối với Bộ Công Thương.
Thời gian thực hiện: Theo lộ trình trong 24 tháng kể từ khi Nghị định có hiệu lực thi hành đối với thương nhân đã được cấp giấy phép. Trường hợp mới được cấp phép phải thực hiện ngay việc kết nối dữ liệu.
Bên cạnh đó, Dự thảo cũng nêu rõ Quỹ bình ổn xăng dầu sẽ tiếp tục được duy trì. Theo đó, Quỹ này sẽ được thực hiện theo quy định của Luật Giá 2023. Trong trường hợp bình ổn giá xăng dầu bằng Quỹ bình ổn giá, Bộ Công Thương phối hợp gửi văn bản đề xuất bởi Bộ Tài chính để tổng hợp, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định chủ trương bình ổn giá.
Ví dụ trường hợp xăng dầu thế giới tăng ở mức 120 USD/thùng trở lên và duy trì liên tục trong 15 ngày, Bộ Công Thương sẽ có văn bản gửi Bộ Tài chính tổng hợp, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định trích lập, chi sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo quy định tại Luật Giá 2023.
