Góp ý cho Dự thảo Luật Việc làm sửa đổi, vừa qua Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất tăng mức hưởng trợ cấp thất nghiệp 75% nhằm đảm bảo cuộc sống tối thiểu cho người lao động khi không có việc làm. Cụ thể như sau.
(1) Bổ sung thêm quyền lợi khi đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 12 năm
Tại Khoản 2 Điều 50 Luật Việc làm 2013 hiện hành quy định về điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp như sau:
“2. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.”
Theo đó, Tổng LĐLĐ Việt Nam nhận định quy định nêu trên chỉ cho phép người lao động được hưởng tối đa 12 tháng trợ cấp thất nghiệp, không được tính hưởng và bảo lưu thời gian đóng dư có thể gây tình trạng người lao động nghỉ việc để nhận trợ cấp thất nghiệp sau 12 năm đóng. Đồng thời, việc này có thể dẫn tới rút BHXH một lần, ảnh hưởng đến chính sách an sinh xã hội và doanh nghiệp mất đi nhân sự lâu năm.
Chính vì thế, Tổng LĐLĐ Việt Nam có đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu quy định theo hướng người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng (12 năm) mà chưa hưởng trợ cấp thất nghiệp thì sẽ không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Đối với phần bảo hiểm thất nghiệp đóng dư có thể chuyển sang chế độ khác của BHXH để tăng quyền lợi cho người lao động khi nghỉ hưu. Đồng thời, bổ sung quyền lợi cho lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp liên tục từ tháng 145 trở đi (chẳng hạn người đóng dư 12 tháng được hỗ trợ thêm 0,1 tháng trợ cấp thất nghiệp). Bên cạnh đó, có chính sách vay vốn ưu đãi cho người lao động có thời gian đóng dư để duy trì sinh kế khi gặp rủi ro về việc làm.
(2) Người bị sa thải không được chủ sử dụng lao động tiếp nhận vẫn được hưởng trợ cấp thất nghiệp
Lý giải cho đề xuất nêu trên, công đoàn chỉ ra không ít doanh nghiệp hiện nay muốn sa thải lao động mà không có lý do chính đáng, nên đã thực hiện các “chiêu trò” như đẩy chỉ số đánh giá hiệu quả công việc (KPI) lên mức không thể thực hiện được hay ban hành nội quy trừ lương, thưởng, thu nhập khác khi không đảm bảo KPI, vi phạm lỗi nhỏ trong làm việc…
Theo đó, dẫn đến nhiều người gặp khó khăn, thu nhập thấp không đủ chi trả cho nhu cầu sống, bị ép đơn phương chấm dứt hợp đồng. Một số doanh nghiệp còn có hành vi “giấu tay” như trao đổi thông tin với doanh nghiệp khác, khiến lao động khó tìm việc mới.
Vì lẽ đó, công đoàn đã đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu quy định để người bị sa thải không được chủ sử dụng lao động tiếp nhận vẫn được hưởng trợ cấp thất nghiệp.
(3) Đề xuất điều chỉnh trợ cấp lên 75% bình quân tiền lương
Đáng chú ý, Công đoàn đề nghị ban soạn thảo xem xét điều chỉnh mức hưởng trợ cấp thất nghiệp lên 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp gần nhất trước khi mất việc, đảm bảo cuộc sống tối thiểu.
Cạnh đó, đơn vị này còn đề xuất cho người đóng BHTN đến tuổi nghỉ hưu mà chưa hưởng trợ cấp thất nghiệp lần nào thì sẽ được hưởng 50% số tiền đóng vào Quỹ BHTN. Bởi trên thực tế, nhiều lao động đóng BHTN không được hưởng quyền lợi vì về hưu. Từ đó dẫn đến tình trạng có người phải xin về hưu sớm để được hưởng 12 tháng trợ cấp thất nghiệp rồi mới hưởng lương hưu.
Ngoài ra, còn đề xuất nhiều nội dung khác như hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp, quyền khiếu nại…
