Đất giãn dân là gì? Đất giãn dân có được cấp sổ đỏ không? Đất giãn dân có bị thu hồi khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực không? Sau đây sẽ là giải đáp cho những thắc mắc nêu trên.
(1) Đất giãn dân là gì?
Về mặt định nghĩa, hiện tại trong hệ thống Văn bản pháp luật chưa có văn bản nào đề cập đến “đất giãn dân”. Tuy nhiên, qua các quy định về đất đai, có thể hiểu đất giãn dân là dạng đất tái định cư do chính quyền cấp cho các hộ gia đình ở địa phương với mục đích dùng để ở. Những trường hợp được xem xét cấp đất giãn dân bao gồm:
- Hộ gia đình có nhà nằm trên đất bị thu hồi, giải tỏa.
- Các hộ gia đình có thành viên không có nơi ở do không đủ điều kiện kinh tế để mua đất.
- Các hộ gia đình đang gặp khó khăn về mặt gia cảnh.
Để làm rõ, người dân thuộc trường hợp được cấp đất giãn dân như đã nêu trên không nằm trong diện được miễn, mà vẫn phải đóng tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, mức đóng này thường được tính ở mức giá rất thấp, nhằm giúp người sử dụng đất có thể đáp ứng nhu cầu thanh toán dựa trên thu nhập của họ.
Như vậy, đất giãn dân là dạng đất tái định cư nằm trong các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với trường hợp người dân chưa có nhà hoặc có thu nhập thấp không đủ khả năng mua đất, mua nhà. Để được cấp đất giãn dân, người dân vẫn phải đóng tiền sử dụng đất mà không được miễn.
(2) Đất giãn dân có được cấp sổ đỏ không?
Như đã nêu tại mục (1), đất giãn dân là đất được cơ quan chức năng cấp và trao quyền sử dụng cho người dân có hoàn cảnh khó khăn hoặc nhà có đông nhân khẩu với mục đích dùng để ở. Chính vì thế, đất giãn dân vẫn sẽ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất (sổ hồng) như đất thổ cư.
Ngoài ra, để được được cấp sổ đỏ hoặc sổ hồng, còn phải có sự cho phép của các cơ quan có thẩm quyền xác nhận với hộ gia đình đã ở đó ổn định lâu dài và không có tranh chấp.
(3) Đất giãn dân có bị thu hồi khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực không?
Luật Đất đai 2024 sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ 01/01/2025, theo đó, những trường hợp đất thuộc diện bị thu hồi như sau:
- Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh theo quy định tại Điều 78 Luật Đất đai 2024.
- Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo quy định tại Điều 79 Luật Đất đai 2024.
- Thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai theo quy định tại Điều 81 Luật Đất đai 2024.
- Thu hồi do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật như:
+ Tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất bị giải thể, phá sản hoặc bị chấm dứt hoạt động theo quy định của pháp luật.
+ Cá nhân sử dụng đất chết mà không có người nhận thừa kế sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài sản theo quy định của pháp luật về dân sự.
+ Đất được Nhà nước giao, cho thuê có thời hạn nhưng không được gia hạn sử dụng đất
+ Thu hồi đất trong trường hợp chấm dứt dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư
+ Thu hồi đất trong trường hợp đã bị thu hồi rừng theo quy định của pháp luật về lâm nghiệp.
- Thu hồi do tự nguyện trả lại đất
- Thu hồi do có nguy cơ đe dọa tính mạng con người gồm:
+ Đất bị ô nhiễm môi trường: Đất ở trong khu vực bị ô nhiễm môi trường có nguy cơ đe dọa tính mạng con người. Đất khác trong khu vực bị ô nhiễm môi trường không còn khả năng tiếp tục sử dụng theo mục đích đã xác định.
+ Đất bị ảnh hưởng bởi thiên tai: Đất ở có nguy cơ sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai khác đe dọa tính mạng con người. Đất khác bị sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai khác mà không còn khả năng tiếp tục sử dụng.
- Các trường hợp thu hồi theo quy định tại Khoản 1 Điều 48 và Điểm d, đ Khoản 1 Điều 181 Luật Đất đai 2024.
Như vậy, nếu đất giãn dân thuộc một trong các trường hợp nêu trên thì vẫn có khả năng bị Nhà nước thu hồi theo quy định của pháp luật.
