Câu nói "Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ" mang ý nghĩa gì? Quyền và nghĩa vụ của vợ chồng trong hôn nhân được pháp luật quy định ra sao?
"Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ" là gì?
Câu tục ngữ "Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ" từ lâu đã trở thành một quan niệm quen thuộc trong xã hội Việt Nam. Nó thể hiện quan niệm về vai trò và trách nhiệm của mỗi người trong việc xây dựng và vun đắp hạnh phúc gia đình.
Trong đó, hình ảnh "Đàn ông xây nhà" thể hiện vai trò của người đàn ông trong gia đình, cụ thể, người đàn ông thường đóng vai trò trụ cột, gánh vác trách nhiệm về mặt tài chính, tạo dựng nền tảng vật chất cho gia đình. Họ là người đi làm kiếm tiền, lo toan cho mọi chi tiêu, đảm bảo cuộc sống đầy đủ cho vợ con. Về mặt nghĩa bóng, hình ảnh “Đàn ông xây nhà” đề cao vai trò của người đàn ông trong gia đình là người bảo vệ và che chở, mang lại nền tảng vật chất và cảm giác an toàn cho các thành viên trong gia đình.
Còn hình ảnh “Đàn bà xây tổ ấm" nghĩa là người phụ nữ vun vén, chăm sóc tổ ấm gia đình, tạo dựng bầu không khí ấm áp, hạnh phúc. Họ là người quán xuyến việc nhà, chăm sóc con cái, vun đắp tình cảm vợ chồng, tạo dựng tổ ấm bình yên cho cả gia đình. Về nghĩa bóng, hình ảnh “Đàn bà xây tổ ấm" cho thấy người phụ nữ đóng vai trò gắn kết tình cảm và tạo nên sự gắn kết, mang đến sự ấm áp và hạnh phúc cho các thành viên trong gia đình.
Như vậy, câu tục ngữ "Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm" đã khái quát một cách ngắn gọn nhưng đầy đủ về vai trò quan trọng và bổ sung cho nhau của người đàn ông và người phụ nữ trong việc xây dựng hạnh phúc gia đình.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng câu tục ngữ này được hình thành trong xã hội truyền thống, khi vai trò giới còn bị phân chia rạch ròi. Trong xã hội hiện đại, vai trò của nam và nữ trong gia đình đã có nhiều thay đổi, cả hai đều có thể tham gia vào cả hai mặt "xây nhà" và "xây tổ ấm" và điều quan trọng là sự đồng lòng, chia sẻ và yêu thương giữa các thành viên trong gia đình.
Quyền và nghĩa vụ của vợ chồng trong hôn nhân?
(i) Quyền và nghĩa vụ của vợ chồng về nhân thân (Chương III Luật Hôn nhân và gia đình 2014):
- Bình đẳng về quyền, nghĩa vụ giữa vợ, chồng (quy định tại Điều 17 Luật Hôn nhân và gia đình 2014);
- Vợ, chồng bình đẳng với nhau, có quyền, nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình, trong việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ của công dân theo quy định của pháp luật.
- Quyền, nghĩa vụ về nhân thân của vợ, chồng quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình 2014, Bộ luật Dân sự 2015 và các luật khác có liên quan được tôn trọng và bảo vệ.
- Tình nghĩa vợ chồng
+ Vợ chồng có nghĩa vụ thương yêu, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau; cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình.
+ Vợ chồng có nghĩa vụ sống chung với nhau, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác hoặc do yêu cầu của nghề nghiệp, công tác, học tập, tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và lý do chính đáng khác.
- Lựa chọn nơi cư trú của vợ chồng
Việc lựa chọn nơi cư trú của vợ chồng do vợ chồng thỏa thuận, không bị ràng buộc bởi phong tục, tập quán, địa giới hành chính.
- Tôn trọng danh dự, nhân phẩm, uy tín của vợ, chồng
+ Vợ, chồng có nghĩa vụ tôn trọng, giữ gìn và bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín cho nhau.
- Tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của vợ, chồng
+ Vợ, chồng có nghĩa vụ tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhau.
- Quyền, nghĩa vụ về học tập, làm việc, tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội
Vợ, chồng có quyền, nghĩa vụ tạo điều kiện, giúp đỡ nhau chọn nghề nghiệp; học tập, nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ; tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.
(ii) Quyền và nghĩa vụ của vợ chồng trong việc đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình
Quyền và nghĩa vụ của vợ chồng trong việc đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình theo Điều 30 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 như sau:
- Vợ, chồng có quyền, nghĩa vụ thực hiện giao dịch nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình.
- Trong trường hợp vợ chồng không có tài sản chung hoặc tài sản chung không đủ để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình thì vợ, chồng có nghĩa vụ đóng góp tài sản riêng theo khả năng kinh tế của mỗi bên.
(iii) Nghĩa vụ chung về tài sản của vợ chồng
Theo Điều 37 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì vợ chồng có các nghĩa vụ chung về tài sản sau đây:
- Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do vợ chồng cùng thỏa thuận xác lập, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại mà theo quy định của pháp luật vợ chồng cùng phải chịu trách nhiệm;
- Nghĩa vụ do vợ hoặc chồng thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình;
- Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo quy định của Bộ luật dân sự 2015 thì cha mẹ phải bồi thường;
- Nghĩa vụ khác theo quy định của các luật có liên quan.
(iv) Nghĩa vụ riêng về tài sản của vợ, chồng
Căn cứ Điều 45 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định vợ, chồng có các nghĩa vụ riêng về tài sản sau đây:
- Nghĩa vụ của mỗi bên vợ, chồng có trước khi kết hôn;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng, trừ trường hợp nghĩa vụ phát sinh trong việc bảo quản, duy trì, tu sửa tài sản riêng của vợ, chồng theo quy định tại khoản 4 Điều 44 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 hoặc quy định tại khoản 4 Điều 37 Luật Hôn nhân và gia đình 2014;
- Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do một bên xác lập, thực hiện không vì nhu cầu của gia đình;
- Nghĩa vụ phát sinh từ hành vi vi phạm pháp luật của vợ, chồng.
Tóm lại, câu tục ngữ "Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm" khái quát một cách ngắn gọn nhưng đầy đủ về vai trò quan trọng và bổ sung cho nhau của người đàn ông và người phụ nữ trong việc xây dựng hạnh phúc gia đình.
