Luật Phòng thủ dân sự 2023 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV, kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 20/6/2023. Theo đó, quy định những cấp độ phòng thủ dân sự và các biện pháp được áp dụng.
Tại Luật Phòng thủ dân sự 2023 giải thích “Phòng thủ dân sự” là bộ phận của phòng thủ đất nước, bao gồm các biện pháp phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh; bảo vệ Nhân dân, cơ quan, tổ chức và nền kinh tế quốc dân.
Cấp độ phòng thủ dân sự là sự phân định mức độ áp dụng các biện pháp của các cấp chính quyền trong phạm vi quản lý để ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa, làm cơ sở xác định trách nhiệm, biện pháp, nguồn lực của các cấp chính quyền, cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng thủ dân sự.
Trong đó:
Phòng thủ dân sự cấp độ 1: được áp dụng để ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa trọng phạm vi địa bàn cấp huyện, khi diễn biến, mức độ thiệt hại của sự cố, thảm họa vượt quá khả năng, điều kiện ứng phó, khắc phục hậu quả của lực lượng chuyên trách và chính quyền địa phương cấp xã.
Biện pháp được áp dụng trong phòng thủ dân sự cấp độ 1:
- Sơ tán người, tài sản ra khỏi khu vực nguy hiểm;
- Bảo đảm phương tiện, trang bị bảo vệ cá nhân, lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, nước uống và nhu yếu phẩm thiết yếu khác cho người trong khu vực xảy ra sự cố, thảm họa;
- Cấm, hạn chế người, phương tiện vào những khu vực nguy hiểm;
- Phòng, chống cháy, nổ; bảo đảm an ninh, trật tự tại khu vực xảy ra sự cố, thảm họa;
- Tiêu tẩy, khử độc, khử khuẩn, vệ sinh môi trường;
- Bảo vệ công trình phòng thủ dân sự.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện là người quyết định áp dụng biện pháp phòng thủ dân sự tại cấp độ 1.
Phòng thủ dân sự cấp độ 2: được áp dụng để ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa trong phạm vi địa bàn cấp tỉnh, khi diễn biến, mức độ thiệt hại của sự cố, thảm họa vượt quá khả năng, điều kiện ứng phó, khắc phục hậu quả của chính quyền địa phương cấp huyện.
Biện pháp được áp dụng trong phòng thủ dân sự cấp độ 2:
- Các biện pháp quy định tại cấp độ 1;
- Cách ly, giãn cách xã hội phù hợp với mức độ của sự cố, thảm họa trên địa bàn;
- Chuyển đổi hình thức hoặc tạm dừng hoạt động của trường học; tạm dừng hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không thiết yếu;
- Hạn chế hoặc tạm dừng tổ chức lễ hội, nghi lễ tôn giáo, giải đấu thể thao, hoạt động văn hóa, nghệ thuật, sự kiện và hoạt động khác có tập trung đông người;
- Kiểm tra, kiểm soát hoạt động giao thông tại khu vực xảy ra sự cố, thảm họa;
- Áp dụng các biện pháp bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng theo quy định của pháp luật.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là người quyết định áp dụng biện pháp phòng thủ dân sự cấp độ 2.
Phòng thủ dân sự cấp độ 3: được áp dụng để ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa trên địa bàn một hoặc một số tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, khi diễn biến, mức độ thiệt hại của sự cố, thảm họa vượt quá khả năng, điều kiện ứng phó, khắc phục hậu quả của chính quyền địa phương cấp tỉnh.
Biện pháp được áp dụng trong phòng thủ dân sự cấp độ 3:
- Các biện pháp quy định tại cấp độ 2;
- Cách ly lập trung, giãn cách xã hội phù hợp với mức độ của sự cố, thảm họa trên địa bàn;
- Tạm dừng hoạt động của trường học;
- Tạm dừng tổ chức lễ hội, nghi lễ tôn giáo, giải đấu thể thao, hoạt động văn hóa, nghệ thuật, sự kiện và hoạt động khác có tập trung đông người;
- Hạn chế hoặc tạm dừng việc xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh nếu thấy cần thiết để bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ sức khỏe cộng đồng;
- Hạn chế hoặc tạm dừng hoạt động giao thông, vận tải ra, vào địa bàn xảy ra sự cố, thảm họa, trừ trường hợp vì lý do công vụ;
- Tạm dừng giải quyết thủ tục hành chính trực tiếp; áp dụng giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến.
Thủ tướng Chính phủ là người quyết định áp dụng biện pháp phòng thủ dân sự quy định tại cấp độ 3.
Ngoài ra, tại Luật Phòng thủ dân sự 2023 quy định biện pháp phòng thủ dân sự được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp và tình trạng chiến tranh như sau:
Biện pháp phòng thủ dân sự được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp:
- Các biện pháp quy định tại cấp độ 3;
- Giãn cách xã hội; cách ly tập trung người đi và đến từ khu vực xảy ra thảm họa;
- Hỗ trợ an sinh xã hội tại khu vực cách ly, khu vực bị chia cắt, khu vực xảy ra thảm họa;
- Ổn định tâm lý của người dân trong khu vực xảy ra thảm họa;
- Dừng hoạt động của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ ở khu vực xảy ra thảm họa.
Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, căn cứ tình hình thực tế quyết định áp dụng biện pháp phòng thủ dân sự khẩn cấp và quy định của pháp luật về tình trạng khẩn cấp.
Đồng thời, người chỉ huy đơn vị quân đội được giao quản lý địa phương thiết quân luật, căn cứ tình hình thực tế quyết định áp dụng biện pháp phòng thủ dân sự khẩn cấp, quy định của pháp luật về tình trạng khẩn cấp và quy định của pháp luật về thiết quân luật.
Biện pháp phòng thủ dân sự áp dụng trong tình trạng chiến tranh:
- Triển khai hệ thống đài quan sát, thông báo, báo động và cảnh báo;
- Tổ chức sơ tán người, tài sản;
- Cất giấu trang thiết bị vào các công trình ngầm, hang, động;
- Dự trữ lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh và nước uống;
- Xây dựng bổ sung hầm ẩn nấp, công trình ngầm, công trình phòng, tránh kết hợp với ngụy trang, nghi binh; triển khai mục tiêu giả, hạn chế ánh sáng, tiếng động vào ban đêm;
- Khắc phục, vô hiệu hóa vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Căn cứ tình hình thực tế, người có thẩm quyền quyết định áp dụng biện pháp phòng thủ dân sự cấp độ 1, cấp độ 2, cấp độ 3, khẩn cấp và biện pháp phòng thủ dân sự trong tình trạng chiến tranh và quy định của pháp luật về tình trạng chiến tranh.
Xem chi tiết tại Luật Phòng thủ dân sự 2023 có hiệu lực từ 01/7/2024.
