Có thể hiểu vi phạm giao thông nghĩa là hành vi trái pháp luật giao thông do chủ thể có năng lực hành vi thực hiện, có lỗi và xâm hại đến quan hệ xã hội mà pháp luật bảo vệ.
1. Quyền hạn của cảnh sát giao thông
Căn cứ Luật Giao thông đường bộ 2008 và Điều 8 Thông tư 65/2020/TT-BCA, quyền hạn của CSGT được quy định như sau:
- Được dừng các phương tiện tham gia giao thông đường bộ; Kiểm soát người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ; giấy tờ của người điều khiển phương tiện giao thông; giấy tờ của phương tiện giao thông; giấy tờ tùy thân của người trên phương tiện giao thông đang kiểm soát theo quy định của pháp luật. Kiểm soát việc thực hiện các quy định về hoạt động vận tải đường bộ theo quy định của pháp luật.
- Được áp dụng các biện pháp ngăn chặn. Xử lý các hành vi vi phạm giao thông đường bộ; trật tự xã hội và các hành vi vi phạm khác theo quy định của pháp luật.
- Được yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân phối hợp, hỗ trợ giải quyết tai nạn, ùn tắc, cản trở giao thông; hoặc trường hợp khác gây mất trật tự , an toàn giao thông đường bộ. Trong trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia; bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Hoặc để ngăn chặn hậu quả thiệt hại cho xã hội đang xảy ra, hoặc có nguy cơ xảy ra; Cảnh sát giao thông đang thực hiện nhiệm vụ tuần tra; kiểm soát được huy động phương tiện giao thông; phương tiện thông tin liên lạc, phương tiện khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân; người đang điều khiển, sử dụng phương tiện đó. Việc huy động được thực hiện dưới hình thức yêu cầu trực tiếp hoặc bằng văn bản.
- Được trang bị, lắp đặt, sử dụng phương tiện giao thông; phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ, vũ khó, công cụ hỗ trợ theo quy định của pháp luật và của Bộ Công an.
- Được tạm thời đình chỉ đi lại ở một số đoạn đường nhất định. Phân lại luồng, phân lại tuyến; nơi tạm dừng, đỗ phương tiện giao thông khi có tình huống ách tắc giao thông, tai nạn giao thông. Hoặc khi có yêu cầu cần thiết khác để bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
- Thực hiện các quyền hạn khác của lực lượng Công an nhân dân theo quy định của pháp luật.
2. Cảnh sát giao thông có được phép đánh người vi phạm giao thông?
CSGT được áp dụng các biện pháp ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm về giao thông đường bộ, trật tự xã hội và các hành vi vi phạm về giao thông đường bộ, trật tự xã hội và các hành vi vi phạm khác theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trong quy định của Thông tư 65/2020/TT-BCA không có điều khoản nào cho phép CSGT có quyền đánh người vi phạm hay dùng vũ lực với người vi phạm.
Song, CSGT được phép sử dụng công cụ hỗ trợ hoặc vũ thuật để khống chế đối tượng vi phạm trong một số trường hợp đặc biệt được quy định tại Nghị định 208/2013/NĐ-CP như sau:
"1. Giải thích cho người có hành vi vi phạm biết rõ là họ đã vi phạm pháp luật và yêu cầu chấm dứt ngay hành vi vi phạm đó. Yêu cầu người vi phạm xuất trình chứng minh thư nhân dân và các giấy tờ cần thiết khác để kiểm tra.
2. Cưỡng chế người có hành vi vi phạm pháp luật chấm dứt hành vi vi phạm và chấp hành hiệu lệnh, yêu cầu của người thi hành công vụ.
3. Bắt giữ người có hành vi chống người thi hành công vụ; khám người, phương tiện vi phạm; tước bỏ, vô hiệu hóa hung khí, vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.
Trình tự, thủ tục bắt giữ, khám xét người có hành vi chống người thi hành công vụ, khám phương tiện vi phạm được thực hiện theo quy định của pháp luật.
4. Trường hợp tập trung đông người chống người thi hành công vụ thì tiến hành các biện pháp vận động, thuyết phục đối tượng chấm dứt hành vi vi phạm; trường hợp cần thiết phải tiến hành các biện pháp cưỡng chế theo quy định của pháp luật về bảo đảm trật tự công cộng nhằm giải tán đám đông; ngăn chặn, bao vây, khống chế, cô lập, bắt giữ đối tượng cầm đầu, tổ chức, xúi giục.
5. Trong trường hợp cần thiết, cấp bách hoặc người có hành vi chống người thi hành công vụ sử dụng vũ khí quân dụng hoặc vũ khí thô sơ tấn công người thi hành công vụ thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm và từng trường hợp cụ thể, người thi hành công vụ được sử dụng vũ lực, công cụ hỗ trợ và các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ hoặc nổ súng để phòng vệ chính đáng, tấn công, khống chế, bắt giữ người có hành vi chống người thi hành công vụ. Việc nổ súng trong khi thi hành nhiệm vụ được thực hiện theo quy định tại Điều 22 Pháp lệnh quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ (nay được thay thế bởi Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2017) và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
6. Việc xử lý người có hành vi chống người thi hành công vụ được thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính và pháp luật hình sự, pháp luật tố tụng hình sự."
Các hành vi khống chế đối tượng vi phạm cũng chỉ được coi là hợp pháp nếu thuộc trường hợp "phòng vệ chính đáng" hoặc "tình thế cấp thiết" được Bộ luật Hình sự 2015 quy định. Những hành vi có tính chất vượt quá giới hạn đều là vi phạm pháp luật.
Như vậy, CSGT không có quyền đánh người vi phạm, họ chỉ có quyền hạn dùng vũ lực để khống chế đối tượng chống người thi hành công vụ và các trường hợp liên quan được quy định tại điều luật trên.
