Con lấy họ mẹ được không?

Theo tập quán của người Việt Nam, con sinh ra thường mang họ của bố, tuy nhiên pháp luật cũng không cấm con cái mang họ của mẹ. Một cá nhân có quyền có họ và tên và họ của cá nhân có thể lấy  lấy theo họ của cha đẻ hoặc mẹ đẻ theo sự thỏa thuận của cha mẹ.

Căn cứ Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Hộ tịch thì có 02 trường hợp con khai sinh có thể mang họ mẹ.

Trường hợp 1: Do bố, mẹ thỏa thuận

Theo khoản 1 Điều 4 của Nghị định 123/2015/NĐ-CP, họ, chữ đệm, tên và dân tộc của trẻ được xác định theo thỏa thuận của cha, mẹ; trường hợp cha, mẹ không có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được, thì xác định theo tập quán.

Như vậy, nếu bố mẹ có thỏa thuận, con có có thể khai sinh theo họ mẹ mà không bắt buộc theo họ bố. Do đó, trong hôn nhân có thể thỏa thuận của hai vợ chồng để con theo họ của mình.

Trường hợp 2: Chưa đăng ký kết hôn/ Không xác định được bố/mẹ

Căn cứ theo Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP chưa đăng ký kết hôn hoàn toàn có thể làm giấy khai sinh, cụ thể:

Điều 15. Đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ

...

2. Trường hợp chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống.

...

4. Trường hợp trẻ chưa xác định được mẹ mà khi đăng ký khai sinh cha yêu cầu làm thủ tục nhận con thì giải quyết theo quy định tại Khoản 3 Điều này; phần khai về mẹ trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ em để trống.

Mẹ chưa đủ 18 tuổi có được đăng ký khai sinh cho con không?

Theo Điều 11 Luật bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004 quy định:

Điều 11. Quyền được khai sinh và có quốc tịch

1. Trẻ em có quyền được khai sinh và có quốc tịch.

2. Trẻ em chưa xác định được cha, mẹ, nếu có yêu cầu thì được cơ quan có thẩm quyền giúp đỡ để xác định cha, mẹ theo quy định của pháp luật.

Như vậy khai sinh là một quyền mà trẻ em sinh ra được hưởng không phân biệt được sinh ra trong hoàn cảnh điều kiện nào kể cả là mẹ của đứa trẻ chưa đủ tuổi kết hôn. Như vậy vẫn có thể làm thủ tục để đăng kí khai sinh cho trẻ.

Thủ tục đăng ký khai sinh cho con theo họ mẹ:

Căn cứ khoản 1 Điều 16 Luật Hộ tịch 2014, người đi đăng ký khai sinh cần chuẩn bị các giấy tờ sau:

- Tờ khai theo mẫu;

- Giấy chứng sinh (nếu không có giấy chứng sinh thì nộp văn bản của người làm chứng xác nhận việc sinh; nếu không có người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh).

- Nơi đăng ký Giấy khai sinh: Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã nơi cư trú của cha, mẹ (có thể là nơi thường trú hoặc tạm trú).

-  Thời gian cấp Giấy khai sinh: Ngay sau khi nhận đủ giấy tờ nêu trên, nếu thấy thông tin khai sinh đầy đủ và hợp lệ, công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung khai sinh theo quy định vào Sổ hộ tịch. Chủ tịch UBND cấp xã cấp Giấy khai sinh ngay trong ngày hoặc ngày hôm sau nếu nộp hồ sơ sau 15h (khoản 2 Điều 16 Luật Hộ tịch 2014).

- Về lệ phí cấp Giấy khai sinh: Nếu đăng ký khai sinh trong 60 ngày kể từ ngày sinh con, bạn sẽ được miễn lệ phí. Trường hợp quá thời hạn trên bạn mới đi đăng ký thì bạn sẽ phải nộp lệ phí theo quy định của địa phương nơi bạn cư trú.

Cảm ơn những thông tin chia sẻ hữu ích từ bạn. Mình thấy nếu bố mẹ có thỏa thuận, với nhau thì con có thể khai sinh theo họ mẹ hay họ bố thì cũng không vấn đề gì, mà không bắt buộc theo họ bố, trong thực tế thì mình thấy ít xảy ra.

Theo khoản 2 Điều 26 Bộ luật dân sự: "Họ của cá nhân được xác định là họ của cha đẻ hoặc họ của mẹ đẻ theo thỏa thuận của cha mẹ; nếu không có thỏa thuận thì họ của con được xác định theo tập quán. Trường hợp chưa xác định được cha đẻ thì họ của con được xác định theo họ của mẹ đẻ". Vậy nên một đứa trẻ sau khi được sinh ra mang họ mẹ là hoàn toàn hợp pháp, chỉ là tập quán của ta khiến cho việc mang họ mẹ có vẻ khác lạ thôi.

Cảm ơn những chia sẻ rất hữu ích của bạn. Việc lấy họ cho con theo họ của cha hay mẹ pháp luật không can thiệp vào điều này. vì các lý do về xã hội, về phong tục tập quán cho nên họ của con gần như tất cả đều theo họ của cha. Nhưng việc con theo họ của mẹ là một điều không còn hiếm gặp trong xã hội phát triển, đặc biệt là các bà mẹ đơn thân.

cảm ơn bài viết rất hữu ích của bạn. Theo truyền thống Việt Nam con theo họ cha, tuy nhiên, pháp luật có quy định việc trong một số trường hợp con có thể theo họ mẹ hoặc cha mẹ thảo thuận đặt tên con theo họ mẹ.

Cảm ơn những chia sẻ hữu ích từ bạn. Trên thực tế, khai sinh cho con thường lấy họ bố hoặc họ cả bố và mẹ, việc lấy họ mẹ chỉ còn tồn tại trong những gia đình mẫu hệ. Pháp luật không có quy định cấm việc con khai sinh mang họ mẹ.

Cảm ơn thông tin hữu ích mà tác giả chia sẻ.

Mình xin bổ sung một số thông tin sau:Thủ tục đăng ký khai sinh cho con theo họ mẹ không khác biệt so với thủ tục đăng ký khai sinh thông thường. Theo đó, căn cứ khoản 1 Điều 16 Luật Hộ tịch 2014, người đi đăng ký khai sinh cần chuẩn bị các giấy tờ sau:

- Tờ khai theo mẫu;

- Giấy chứng sinh (nếu không có giấy chứng sinh thì nộp văn bản của người làm chứng xác nhận việc sinh; nếu không có người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh).

Nơi đăng ký Giấy khai sinh: Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã nơi cư trú của cha, mẹ (có thể là nơi thường trú hoặc tạm trú).

Cảm ơn thông tin bài viết của bạn. Khoản 2 điều 26 Bộ luật dân sự 2015 quy định:

"2. Họ của cá nhân được xác định là họ của cha đẻ hoặc họ của mẹ đẻ theo thỏa thuận của cha mẹ; nếu không có thỏa thuận thì họ của con được xác định theo tập quán. Trường hợp chưa xác định được cha đẻ thì họ của con được xác định theo họ của mẹ đẻ."

Do vậy, con được sinh ra trong thời kì hôn nhân là con chung. Khi muốn khai sinh cho con mang họ của mình thì phải có sự thỏa thuận với người chồng. Nếu không có thỏa thuận thì phải theo tập quán địa phương để xác định họ của con.