Cổ tức tiền mặt là gì? Lợi ích của cổ đông và công ty khi nhận/trả cổ tức bằng tiền mặt và bằng cổ phiếu là gì? Hai hình thức này có ưu và nhược điểm gì?
Cổ tức tiền mặt là gì?
Theo khoản 5 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.
Hình thức trả cổ tức được quy định tại khoản 3 Điều 135 Luật Doanh nghiệp cụ thể như sau:
Cổ tức có thể được chi trả bằng tiền mặt, bằng cổ phần của công ty hoặc bằng tài sản khác quy định tại Điều lệ công ty. Nếu chi trả bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam và theo các phương thức thanh toán theo quy định của pháp luật.
Như vậy, cổ tức tiền mặt là hình thức doanh nghiệp chi trả lợi nhuận ròng cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt.
Trả cổ tức bằng tiền mặt hay cổ phiếu có lợi hơn?
1) Đối với công ty
|
Công ty
|
Cổ tức tiền mặt
|
Cổ tức cổ phiếu
|
|
Ưu điểm
|
- Dòng tiền được lưu thông ra bên ngoài doanh nghiệp, trở thành dòng tiền tự do.
- Tạo sự minh bạch trong hoạt động sử dụng nguồn vốn và lợi nhuận của doanh nghiệp.
|
- Công ty giữ được nguồn vốn để mở rộng kinh doanh.
- Tăng giá trị của cổ phiếu: Nếu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tốt, giá trị vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ tăng lên theo thời gian, dẫn đến giá trị của mỗi cổ phiếu cũng sẽ tăng lên.
- Tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu. Việc ban hành thêm cổ phiếu làm giá thị trường giảm, từ đó tiếp cận thêm nhiều nhà đầu tư hơn.
- Khuyến khích các cổ đông nắm giữ cổ phiếu lâu dài.
|
|
Nhược điểm
|
- Làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp trong việc lập các quỹ dự phòng ở dự án khác.
- Giảm lượng tiền mặt của doanh nghiệp.
- Không khuyến khích các cổ đông nắm giữ cổ phiếu lâu dài.
|
- Giá cổ phiếu giảm sút sau khi được trả cổ tức.
- Dùng nguồn vốn trong đầu tư sẽ không tạo lợi nhuận, từ đó giá cổ phiếu sẽ giảm.
|
2) Đối với cổ đông
|
Cổ đông
|
Cổ tức tiền mặt
|
Cổ tức cổ phiếu
|
|
Ưu điểm
|
- Thời gian nhận chi trả nhanh hơn
- Lợi nhuận đến đâu nhận đến đó. An tâm hơn vì có thể sử dụng trực tiếp tiền mặt để chi tiêu, đầu tư hoặc tích lũy.
|
- Cổ phiếu nhận được có thể chuyển nhượng cho cá nhân khác.
- Giá cổ phiếu có thể tăng trong lúc chờ cổ phiếu vào tài khoản.
|
|
Nhược điểm
|
- Bỏ lỡ cơ hội tiềm năng cổ phiếu công ty có thể tăng, lợi nhuận nhận được từ việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu có thể cao hơn so với số tiền đã được nhận.
- Cổ đông sẽ phải trả thuế 2 lần gồm thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp.
|
- Tốn thời gian chờ cổ phiếu mới vào tài khoản, trong thời gian đó giá cổ phiếu có khả năng bị giảm.
|
Như vậy, mỗi phương thức chi trả đều có ưu và nhược điểm riêng, tuỳ theo định hướng phát triển công ty mà công ty lựa chọn hình thức phù hợp.
Điều kiện trả cổ tức của công ty
Theo Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định về điều kiện trả cổ tức như sau:
- Cổ tức trả cho cổ phần ưu đãi được thực hiện theo điều kiện áp dụng riêng cho mỗi loại cổ phần ưu đãi.
- Cổ tức trả cho cổ phần phổ thông được xác định căn cứ vào số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức được trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại của công ty. Công ty cổ phần chỉ được trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi có đủ các điều kiện sau đây:
+ Công ty đã hoàn thành nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật;
+ Đã trích lập các quỹ công ty và bù đắp lỗ trước đó theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty;
+ Ngay sau khi trả hết số cổ tức, công ty vẫn bảo đảm thanh toán đủ các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác đến hạn.
Trả cổ tức trái quy định thì cổ đông phải làm thế nào?
Theo Điều 136 Luật Doanh nghiệp 2020, trường hợp trả cổ tức trái với quy định tại Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ đông phải hoàn trả cho công ty số tiền, tài sản khác đã nhận; trường hợp cổ đông không hoàn trả được cho công ty thì tất cả thành viên Hội đồng quản trị phải cùng liên đới chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi giá trị số tiền, tài sản đã trả cho cổ đông mà chưa được hoàn lại.
Như vậy, nếu công ty trả cổ tức trái quy định thì cổ đông phải hoàn trả cho công ty. Nếu cổ đông không hoàn trả được thì HĐQT phải liên đới trả lại cho công ty.
