Câu tục ngữ "Có kiêng có lành, có dành có lúa" được hiểu như thế nào? Pháp luật có quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sản xuất kinh doanh hay không?
Có kiêng có lành, có dành có lúa là gì?
Câu tục ngữ "Có kiêng có lành, có dành có lúa" là một câu nói giàu ý nghĩa, thể hiện sự kết hợp giữa hai ý tưởng liên quan đến cuộc sống hàng ngày của người Việt. Trong đó:
Có kiêng có lành chỉ rằng nếu chúng ta biết kiêng khem, tránh những điều xấu hay tai hại, thì cuộc sống sẽ được an lành, bình yên. Đây là lời khuyên về việc nên giữ gìn bản thân, tránh xa những điều có thể gây hại, cả về sức khỏe lẫn tinh thần.
Có dành có lúa mang ý nghĩa nếu biết dành dụm, tiết kiệm thì sẽ có của cải, tài sản để dùng khi cần thiết. "Lúa" ở đây tượng trưng cho của cải vật chất, trong khi "dành" là hành động tích lũy, để dành.
Theo đó, câu tục ngữ này khuyên răn con người về hai khía cạnh quan trọng của cuộc sống: một là sự cẩn thận, kiêng khem để giữ sự an lành; hai là sự tiết kiệm, biết lo xa để đảm bảo cho tương lai. Cả hai đều là những đức tính tốt mà ông bà xưa muốn truyền dạy cho con cháu, nhằm giúp họ có một cuộc sống ổn định và hạnh phúc.
Theo pháp luật hiện hành có quy định về việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sản xuất kinh doanh.
"Có kiêng có lành, có dành có lúa" (Ảnh minh họa - Nguồn Internet)
Tiết kiệm là gì?
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng để lại lời căn dặn: "Tiết kiệm là không xa hoa, không lãng phí, không bừa bãi. Tiết kiệm không phải là keo kiệt, mà là vì đồng bào, tổ quốc. Dù bỏ ra bao nhiêu công sức, dù bỏ ra bao nhiêu tiền của, bạn vẫn hạnh phúc."
Trong cuộc sống, tiết kiệm có thể được hiểu là hành động sử dụng một cách hợp lý và có kế hoạch các nguồn lực, như tiền bạc, thời gian, năng lượng, hay tài nguyên, nhằm giảm thiểu sự lãng phí và tích lũy cho những nhu cầu trong tương lai.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 2013, tiết kiệm là việc giảm bớt hao phí trong sử dụng vốn, tài sản, lao động, thời gian lao động và tài nguyên nhưng vẫn đạt được mục tiêu đã định. Đối với việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản nhà nước, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước và tài nguyên ở những lĩnh vực đã có định mức, tiêu chuẩn, chế độ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành thì tiết kiệm là việc sử dụng ở mức thấp hơn định mức, tiêu chuẩn, chế độ nhưng vẫn đạt được mục tiêu đã định hoặc sử dụng đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ nhưng đạt cao hơn mục tiêu đã định.
Nguyên tắc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh
Căn cứ Điều 63 Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 2013, nguyên tắc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân được quy định như sau:
(i) Bảo đảm quyền và lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng.
(ii) Không làm cản trở giao thông và các hoạt động công cộng; không gây mất trật tự, an ninh xã hội; không gây ô nhiễm môi trường.
(iii) Giữ gìn thuần phong, mỹ tục, xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh, lành mạnh; tránh lãng phí làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của cộng đồng.
Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sản xuất, kinh doanh
Căn cứ Điều 64 Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 2013 (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 6 Điều 23 Luật số 35/2018/QH14), thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong đầu tư xây dựng, sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân được thực hiện như sau:
(i) Các dự án đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh phải thực hiện đúng quy hoạch có liên quan theo quy định của pháp luật về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và quy định về bảo vệ cảnh quan môi trường do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
(ii) Việc sử dụng vốn, lao động, tài nguyên thiên nhiên và các nguồn lực khác trong đầu tư xây dựng, sản xuất, kinh doanh phải trên cơ sở tiết kiệm và hiệu quả.
(iii) Nhà nước khuyến khích tổ chức và cá nhân thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng để dành vốn đầu tư vào sản xuất, kinh doanh và các hình thức đầu tư khác mà pháp luật không cấm.
Tóm lại, câu tục ngữ "Có kiêng có lành, có dành có lúa" không chỉ là lời nhắc nhở về sự cẩn thận và tiết kiệm trong cuộc sống mà còn đề cập đến ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân, tổ chức đối với cộng đồng và xã hội. Trong bối cảnh hiện đại, thực hành tiết kiệm và chống lãng phí, đặc biệt trong sản xuất và kinh doanh, không chỉ là cách bảo vệ lợi ích cá nhân mà còn là trách nhiệm chung để đảm bảo sự duy trì ổn định và phát triển của đất nước.
