Trong pháp luật hình sự, hình phạt tiền có thể là hình phạt chính và cũng có thể là hình phạt bổ sung. Vậy vừa áp dụng hình phạt tiền là hình phạt chính, vừa là hình phạt bổ sung có được không?
Có được áp dụng đồng thời hình phạt tiền là hình phạt chính và hình phạt bổ sung không?
Theo điểm b khoản 1, điểm e khoản 2 và khoản 3 Điều 32 Bộ luật Hình sự 2015 quy định:
- Hình phạt chính và hình phạt bổ sung đều có thể là hình phạt tiền.
- Đối với mỗi tội phạm, người phạm tội chỉ bị áp dụng một hình phạt chính và có thể bị áp dụng một hoặc một số hình phạt bổ sung.
Theo Điều 50 Bộ luật Hình sự 2015 quy định căn cứ quyết định hình phạt như sau:
- Khi quyết định hình phạt, Tòa án căn cứ vào quy định của Bộ luật Hình sự 2015, cân nhắc tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội, các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự.
- Khi quyết định áp dụng hình phạt tiền, ngoài căn cứ quy định trên, Tòa án căn cứ vào tình hình tài sản, khả năng thi hành của người phạm tội.
Như vậy, việc quyết định hình phạt sẽ căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm, nhân thân và các tình tiết tăng nặng giảm nhẹ, đối với hình phạt tiền thì căn cứ vào tình hình tài sản của người đó nên nếu có đủ căn cứ thì vẫn có thể áp dụng đồng thời hình phạt tiền là hình phạt chính và hình phạt bổ sung.
Ví dụ như các tội phạm do pháp nhân thương mại thực hiện, tại khoản 5 Điều 190 Bộ luật Hình sự 2015 quy định ngoài hình phạt chính là hình phạt tiền thì pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
Hình phạt tiền được áp dụng trong trường hợp nào?
Theo Điều 35 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về phạt tiền như sau:
- Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với các trường hợp sau đây:
+ Người phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng do Bộ luật này quy định;
+ Người phạm tội rất nghiêm trọng xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, môi trường, trật tự công cộng, an toàn công cộng và một số tội phạm khác do Bộ luật Hình sự 2015 quy định.
- Hình phạt tiền được áp dụng là hình phạt bổ sung đối với người phạm tội về tham nhũng, ma túy hoặc những tội phạm khác do Bộ luật Hình sự 2015 quy định.
- Mức tiền phạt được quyết định căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm của tội phạm, đồng thời có xét đến tình hình tài sản của người phạm tội, sự biến động của giá cả, nhưng không được thấp hơn 1.000.000 đồng.
- Hình phạt tiền đối với pháp nhân thương mại phạm tội được quy định tại Điều 77 Bộ luật Hình sự 2015.
Như vậy, hình phạt tiền sẽ được áp dụng trong các trường hợp quy định trên.
Người phạm nhiều tội nằm trong khung phạt tiền thì sẽ tổng hợp hình phạt thế nào?
Theo Điều 55 Bộ luật Hình sự 2015 quy định khi xét xử cùng 01 lần một người phạm nhiều tội, Tòa án quyết định hình phạt đối với từng tội và tổng hợp hình phạt theo quy định sau đây:
- Đối với hình phạt chính:
+ Nếu các hình phạt đã tuyên cùng là cải tạo không giam giữ hoặc cùng là tù có thời hạn, thì các hình phạt đó được cộng lại thành hình phạt chung; hình phạt chung không được vượt quá 03 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ, 30 năm đối với hình phạt tù có thời hạn;
+ Nếu các hình phạt đã tuyên là cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, thì hình phạt cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành hình phạt tù theo tỷ lệ cứ 03 ngày cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành 01 ngày tù để tổng hợp thành hình phạt chung theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 55 Bộ luật Hình sự 2015;
+ Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tù chung thân thì hình phạt chung là tù chung thân;
+ Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tử hình thì hình phạt chung là tử hình;
+ Phạt tiền không tổng hợp với các loại hình phạt khác; các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung;
+ Trục xuất không tổng hợp với các loại hình phạt khác;
- Đối với hình phạt bổ sung:
+ Nếu các hình phạt đã tuyên là cùng loại thì hình phạt chung được quyết định trong giới hạn do Bộ luật này quy định đối với loại hình phạt đó; riêng đối với hình phạt tiền thì các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung;
+ Nếu các hình phạt đã tuyên là khác loại thì người bị kết án phải chấp hành tất cả các hình phạt đã tuyên.
Như vậy, đối với người phạm nhiều tội nằm trong khung hình phạt tiền thì dù là hình phạt chính hay bổ sung thì khi tổng hợp hình phạt đều là cộng tất cả các mức phạt lại.
