Anh A đang chuẩn bị mua một mảnh đất. Do bên bán cmnd hết hạn, A muốn làm thủ tục mua bán trước khi đi công tác. Bên bán (người vợ) làm giấy khước từ tài sản có công chứng.
Việc khước từ này có đúng pháp luật không? và hợp đồng mua bán chỉ có giấy tờ người chồng bên bán trong trường hợp này có hợp pháp không?
Căn cứ theo Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hợp đồng như sau:
Điều 385. Khái niệm hợp đồng
Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
Trên cơ sở quy định của pháp luật thì hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận, thống nhất ý chí của các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
Hợp đồng chỉ có hiệu lực khi đáp ứng đủ các điều kiện sau: Chủ thể ký kết phải hợp pháp, các bên giao kết phải có đầy đủ năng lực hành vi dân sự; Chủ thể ký kết hợp đồng phải hoàn toàn tự nguyện, tức là xuất phát từ ý chí, từ sự tự do ý chí của các bên trong các thỏa thuận hợp đồng đó; Nội dung của hợp đồng không trái pháp luật và đạo đức xã hội; Thủ tục và hình thức của hợp đồng phải tuân theo những thể thức nhất định phù hợp với quy định của pháp luật đối với từng loại hợp đồng.
Các trường hợp hợp đồng vô hiệu khi không đáp ứng được các điều kiện sau: Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội (Điều 123 BLDS) Giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo (Điều 124 BLDS); GDDS vô hiệu do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện (Điều 125 BLDS); Giao dịch dân sự vô hiệu do bị nhầm lẫn (Điều 126 BLDS); Giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa,cưỡng ép (Điều 127 BLDS); Giao dịch dân sự vô hiệu do người xác lập không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình (Đ128 BLDS); Giao dịch dân sự do không tuân thủ quy định về hình thức (Đ129 BLDS); Giao dịch dân sự vô hiệu từng phần (Đ130 BLDS); Hợp đồng vô hiệu do có đối tượng không thể thực hiện được (Điều 408 BLDS 2015)
Trường hợp của anh A thì chứng minh thư nhân dân vợ của người bán đất đã quá hạn sử dụng không có giá trị chứng minh nhân thân khi giao dịch, tuy nhiên nếu vẫn đảm bảo về chủ thể giao kết thì sẽ không ảnh hưởng đến việc ký kết các loại hợp đồng và hợp đồng sẽ không bị coi là vô hiệu.
Theo quy định tại Điều 22 Nghị định 23/2015/NĐ-CP quy định về bản chính giấy tờ, văn bản không được dùng làm cơ sở để chứng thực bản sao như sau:
“1. Bản chính bị tẩy xóa, sửa chữa, thêm, bớt nội dung không hợp lệ.
2. Bản chính bị hư hỏng, cũ nát, không xác định được nội dung.
3. Bản chính đóng dấu mật của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền hoặc không đóng dấu mật nhưng ghi rõ không được sao chụp.
4. Bản chính có nội dung trái pháp luật, đạo đức xã hội; tuyên truyền, kích động chiến tranh, chống chế độ xã hội chủ nghĩa Việt Nam; xuyên tạc lịch sử của dân tộc Việt Nam; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân, tổ chức; vi phạm quyền công dân.
5. Bản chính do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền của nước ngoài cấp, công chứng hoặc chứng nhận chưa được hợp pháp hóa lãnh sự theo quy định tại Khoản 1 Điều 20 của Nghị định này.
6. Giấy tờ, văn bản do cá nhân tự lập nhưng không có xác nhận và đóng dấu của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.”
Căn cứ quy định của pháp luật thì chứng minh thư nhân dân mặc dù đã hết hạn nhưng không thuộc một trong các trường hợp bản chính giấy tờ, văn bản không được dùng làm cơ sở để chứng thực bản sao đã nêu ở trên. Do đó, chứng minh thư nhân dân đã hết hạn vẫn có thể chứng thực được khi xuất trình bản chính cho cán bộ tư pháp.
Giấy khước từ tài sản: trường hợp này, người vợ của bên bán làm giấy khước từ tài sản, trong giấy khước từ có thông tin cá nhân của người vợ (số chứng minh nhân dân), từ những phân tích trên thì chứng minh nhân dân vẫn có thể chứng thực được khi có bản chính xuất trình cho cán bộ tư pháp.
Tóm lại, trường hợp này có thể kí hợp đồng bình thường hoặc để người vợ làm giấy khước từ tài sản đều được.
