Bồi dưỡng bằng hiện vật là chính sách hỗ trợ từ cơ quan nhà nước dành cho người lao động làm việc trong điều kiện độc hại, nguy hiểm. Vậy, chính sách này hiện tại thế nào và có thay đổi gì từ năm 2023?
1. Điều kiện hưởng chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật dành cho người lao động
Liên quan đến vấn đề này, quy định về chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật đối với người lao động làm việc trong môi trường có yếu tố nguy hiểm và độc hại được hướng dẫn tại Điều 2 của Thông tư 25/2013/TT-BLĐTBXH, do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành. Theo quy định này, để được hưởng chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật, người lao động cần phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
- Thực hiện các nghề, công việc thuộc danh mục nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, và nguy hiểm, cũng như danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại và nguy hiểm do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định. Điều này đảm bảo rằng chỉ những người lao động thực hiện các công việc đặc thù trong môi trường độc hại và nguy hiểm mới được hưởng chế độ hỗ trợ này.
- Đang làm việc trong môi trường lao động có ít nhất một trong các yếu tố nguy hiểm, độc hại không đạt tiêu chuẩn vệ sinh theo quy định của Bộ Y tế hoặc trực tiếp tiếp xúc với các nguồn gây bệnh truyền nhiễm. Để xác định các yếu tố nguy hiểm, độc hại này, đơn vị đủ điều kiện đo và kiểm tra môi trường lao động (được gọi tắt là đơn vị đo, kiểm tra môi trường lao động) sẽ thực hiện việc đo và kiểm tra môi trường lao động theo quy định của Bộ Y tế.
Vì vậy, để được hưởng chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật, người lao động phải đáp ứng đồng thời hai điều kiện trên, đảm bảo rằng họ đang thực sự đối diện với môi trường lao động nguy hiểm và độc hại, và làm việc trong các nghề, công việc mà cần đến sự hỗ trợ và bồi dưỡng bằng hiện vật từ cơ quan nhà nước.
3. Có bắt buộc phải tổ chức bồi dưỡng bằng hiện vật trong ca làm việc?
Theo quy định tại Điều 5 của Thông tư 24/2022/TT-BLĐTBXH, các nguyên tắc bồi dưỡng bằng hiện vật được đề ra như sau:
- Tổ chức bồi dưỡng bằng hiện vật phải được thực hiện trong ca làm việc hoặc trong ngày làm việc, đảm bảo thuận tiện, an toàn và vệ sinh thực phẩm. Tuy nhiên, trong trường hợp người lao động thực hiện công việc lưu động, phân tán, ít người hoặc các công việc khác có tổ chức lao động không ổn định, mà không thể tổ chức bồi dưỡng tập trung tại một địa điểm, người sử dụng lao động phải cung cấp hiện vật cho người lao động để họ tự bồi dưỡng theo quy định. Trong trường hợp này, người sử dụng lao động cần lập danh sách cấp phát có chữ ký nhận của người lao động và thường xuyên kiểm tra việc thực hiện bồi dưỡng của họ.
- Không được sử dụng tiền mặt hoặc trích từ lương (bao gồm cả việc tính vào đơn giá tiền lương) để thay thế cho hiện vật bồi dưỡng. Điều này nhấn mạnh việc bồi dưỡng bằng hiện vật là một chế độ hỗ trợ độc lập và không liên quan đến việc trích lương hoặc sử dụng tiền mặt.
- Khuyến khích người sử dụng lao động xem xét và quyết định việc thực hiện bồi dưỡng bằng hiện vật ở mức 1 (13.000 đồng) đối với người lao động không làm các nghề, công việc thuộc danh mục nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định. Điều này tạo điều kiện để người lao động được hưởng chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật, ngay cả khi công việc của họ không thuộc danh mục nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm nhưng vẫn phải làm việc trong môi trường có yếu tố nguy hiểm, có hại.
- Chi phí bồi dưỡng bằng hiện vật được hạch toán vào chi phí hoạt động thường xuyên và chi phí sản xuất kinh doanh theo quy định của pháp luật. Điều này đảm bảo rằng người sử dụng lao động không chịu áp lực tài chính lớn khi thực hiện chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật và có khả năng hỗ trợ người lao động một cách hiệu quả và bền vững.
Việc tuân thủ và chấp hành đầy đủ các quy định về bồi dưỡng bằng hiện vật là rất cần thiết, không chỉ để tránh vi phạm và chịu mức phạt cao, mà còn để đảm bảo an toàn và quyền lợi của người lao động trong quá trình làm việc.
