Nuôi con nuôi là việc xác lập quan hệ cha mẹ con, đây là nghĩa cử cao đẹp giúp người được nhận nuôi có được mái ấm và người nhận con nuôi được làm cha mẹ. Tuy nhiên, nếu cha mẹ nuôi hành hạ, ngược đãi con nuôi thì quan hệ nuôi con nuôi sẽ chấm dứt?
1. Nuôi con nuôi là gì?
Theo khoản 1 Điều 3 Luật Nuôi con nuôi 2010 thì nuôi con nuôi được hiểu là việc xác lập quan hệ cha, mẹ và con giữa người nhận con nuôi và người được nhận làm con nuôi. Như vậy, nuôi con nuôi là việc nhận người khác làm con nuôi và nhận người khác làm cha mẹ nuôi, từ đó xác lập quan hệ cha mẹ và con với nhau. Tuy nhiên, nếu cha mẹ nuôi hành hạ, ngược đãi con nuôi thì quan hệ cha mẹ nuôi và con nuôi có chấm dứt không?
2. Căn cứ chấm dứt nuôi con nuôi
Việc nuôi con nuôi có thể bị chấm dứt trong các trường hợp sau đây: (Điều 25 Luật Nuôi con nuôi 2010)
- Con nuôi đã thành niên và cha mẹ nuôi tự nguyện chấm dứt việc nuôi con nuôi;
- Con nuôi bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của cha mẹ nuôi; ngược đãi, hành hạ cha mẹ nuôi hoặc con nuôi có hành vi phá tán tài sản của cha mẹ nuôi;
- Cha mẹ nuôi bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con nuôi; ngược đãi, hành hạ con nuôi;
- Vi phạm quy định tại Điều 13 của Luật Nuôi con nuôi 2010.
Theo quy định trên thì việc cha mẹ nuôi hành hạ, ngược đãi con nuôi chưa đủ căn cứ để làm chấm dứt quan hệ nuôi con nuôi mà cha mẹ nuôi phải bị kết án về tội ngược đãi, hành hạ con nuôi thì quan hệ cha mẹ nuôi và con nuôi mới chấm dứt.
3. Người có quyền yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi
Tổ chức, cá nhân sau đây có quyền yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi trong trường hợp cha mẹ nuôi bị kết án về tội ngược đãi, hành hạ con nuôi: (Điều 26 Luật Nuôi con nuôi 2010)
- Cha mẹ nuôi.
- Con nuôi đã thành niên.
- Cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ của con nuôi.
- Cơ quan lao động, thương binh và xã hội;
- Hội liên hiệp phụ nữ.
4. Hệ quả của việc chấm dứt nuôi con nuôi
Theo Điều 27 Luật Nuôi con nuôi 2010, việc chấm dứt nuôi con nuôi sẽ dẫn đến các hệ quả sau:
- Quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi chấm dứt kể từ ngày quyết định chấm dứt nuôi con nuôi của Tòa án có hiệu lực pháp luật.
- Trường hợp con nuôi có tài sản riêng thì được nhận lại tài sản đó; nếu con nuôi có công lao đóng góp vào khối tài sản chung của cha mẹ nuôi thì được hưởng phần tài sản tương xứng với công lao đóng góp theo thỏa thuận với cha mẹ nuôi; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
- Ngoài ra, con nuôi có quyền lấy lại họ, tên của mình trước khi được cho làm con nuôi. Trong trường hợp con nuôi đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động thì Tòa án quyết định giao cho cha mẹ đẻ hoặc tổ chức, cá nhân khác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục vì lợi ích tốt nhất của người đó. Nếu con nuôi được giao lại cho cha mẹ đẻ thì các quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng, đại diện theo pháp luật, bồi thường thiệt hại, quản lý, định đoạt tài sản riêng đối với con được khôi phục.
Như vậy, cha mẹ nuôi có hành vi ngược đãi, hành hạ con nuôi thì chưa làm chấm dứt quan hệ nuôi con nuôi mà quan hệ cha mẹ nuôi và con nuôi sẽ chấm dứt trong trường hợp cha mẹ nuôi bị kết án về tội ngược đãi, hành hạ con nuôi.
