Cha mẹ sau ly hôn đều có nghĩa vụ nhất định với con cái. Vậy ai là người phải cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn? Có được cấp dưỡng một lần để không phải cấp dưỡng hàng tháng không?
Ai có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn?
Theo khoản 2 Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
Cụ thể nghĩa vụ cấp dưỡng cho con được Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân Tối cao hướng dẫn tại Điều 7 Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP có hiệu lực từ ngày 01/07/2024 như sau:
- Trường hợp người trực tiếp nuôi con không yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cấp dưỡng thì Tòa án giải thích cho họ việc yêu cầu cấp dưỡng cho con là nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con.
Nếu xét thấy người trực tiếp nuôi con có khả năng, điều kiện nuôi dưỡng và việc họ không yêu cầu cấp dưỡng là tự nguyện thì Tòa án không buộc bên kia phải cấp dưỡng cho con.
- Tiền cấp dưỡng cho con là toàn bộ chi phí cho việc nuôi dưỡng, học tập của con và do các bên thỏa thuận.
Trường hợp các bên không thoả thuận được thì Tòa án quyết định mức cấp dưỡng căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng.
Mức cấp dưỡng do Tòa án quyết định nhưng không thấp hơn một nửa tháng lương tối thiểu vùng tại nơi người cấp dưỡng đang cư trú cho mỗi tháng đối với mỗi người con.
- Trường hợp các bên không thỏa thuận được phương thức cấp dưỡng thì Tòa án quyết định phương thức cấp dưỡng hàng tháng hoặc phương thức khác phù hợp với nhu cầu, lợi ích của con và điều kiện kinh tế của người cấp dưỡng.
- Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình phát sinh kể từ thời điểm cha, mẹ không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
Như vậy, khi ly hôn thì giữa cha hoặc mẹ, người nào không trực tiếp nuôi con sẽ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con khi bên còn lại có yêu cầu.
Từ ngày 01/7/2024 sẽ thực hiện theo hướng dẫn mới nhất của HĐTPTANDTC, Tòa án sẽ giải thích nếu người trực tiếp nuôi con không có yêu cầu không trực tiếp nuôi con cấp dưỡng, để người đó yêu cầu cấp dưỡng cho con là nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con và thực hiện yêu cầu.
Cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn một lần để không cấp dưỡng hàng tháng được không?
Theo khoản 2 Điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Theo Điều 117 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về phương thức cấp dưỡng như sau:
- Việc cấp dưỡng có thể được thực hiện định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần.
- Các bên có thể thỏa thuận thay đổi phương thức cấp dưỡng, tạm ngừng cấp dưỡng trong trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng lâm vào tình trạng khó khăn về kinh tế mà không có khả năng thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Như vậy, cha mẹ có quyền chọn phương thức cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn một lần thay vì cấp dưỡng hàng tháng. Tuy nhiên hai bên có thể thỏa thuận để thay đổi phương thức cấp dưỡng cũng như mức cấp dưỡng nếu có lý do chính đáng.
Vậy nên, người không trực tiếp nuôi con không phải chỉ cấp dưỡng một lần là hoàn thành nghĩa vụ cấp dưỡng của mình mà nếu sau này người trực tiếp nuôi con có lý do chính đáng yêu cầu cấp dưỡng thêm thì vẫn phải thực hiện nghĩa vụ của mình.
Không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn sẽ bị xử lý thế nào?
Xử phạt hành chính
Theo Điều 57 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm quy định về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng như sau:
Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
- Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn; từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật;
- Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ; nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn theo quy định của pháp luật.
Như vậy, người có nghĩa vụ cấp dưỡng nhưng không cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn sẽ bị phạt từ 5 đến 10 triệu đồng. Đồng thời còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.
Xử lý hình sự
Theo Điều 186 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bởi khoản 37 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định về tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng như sau:
Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi này mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 380 của Bộ luật này, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Như vậy, trường hợp đã bị xử phạt hành chính hoặc không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn mà làm cho con lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khoẻ thì có thể bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 2 năm.
Xem thêm: Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP có hiệu lực từ ngày 01/07/2024
