Toa xe đường sắt là các toa tàu để phục vụ việc vận chuyển hành khách và hàng hóa. Do đó, việc bảo trì thường xuyên các toa tàu là điều rất quan trọng, vậy khi bảo trì toa tàu phải đáp ứng những tiêu chuẩn gì?
1. Tiêu chuẩn khi bảo trì toa xe đường sắt
Căn cứ Tiểu mục 4.1 Mục 4 QCVN 93:2016/BGTVT quy định việc bảo trì toa xe phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau đây:
- Bảo trì toa xe: Toa xe chỉ được phép vận hành sau khi được bảo trì đảm bảo các Điều kiện về an toàn theo quy định của nhà sản xuất.
- Đảm bảo an toàn toa xe: Toa xe phải được kiểm tra định kỳ các tính năng và được sửa chữa hoặc thay thế khi cần thiết nhằm đảm bảo an toàn vận hành theo quy định của nhà sản xuất.
2. Kiểm tra và vận hành thử toa xe chế tạo mới hoặc sửa chữa
Theo Tiểu mục 4.2 Mục 4 QCVN 93:2016/BGTVT quy định kiểm tra và vận hành thử toa xe chế tạo mới hoặc mới được sửa chữa phải đáp ứng các tiêu chí sau:
- Toa xe chế tạo mới, mua mới, hoặc mới được nâng cấp, sửa chữa phải được kiểm tra và vận hành thử trước khi đưa vào sử dụng theo quy định của các văn bản quy phạm pháp Luật có liên quan. Trong trường hợp chỉ thực hiện cải tạo, sửa chữa nhỏ, có thể bỏ qua bước vận hành thử.
- Khi toa xe gặp sự cố trật bánh hay các sự cố khác, hoặc toa xe đã không khai thác trong một thời gian nhất định, phải kiểm tra toa xe đó và nếu cần thiết phải vận hành thử trước khi đưa vào sử dụng.
3. Kiểm tra và biện pháp xử lý đối với toa xe bảo trì như thế nào?
Tại Tiểu mục 4.3 Mục 4 QCVN 93:2016/BGTVT quy định việc kiểm tra và biện pháp xử lý đối với toa xe bảo trì như sau:
- Nội dung kiểm tra toa xe
+ Các bộ phận chính của toa xe phải được kiểm tra định kỳ tùy chủng loại và tình hình sử dụng theo quy định của nhà sản xuất, bao gồm: giá chuyển hướng; thiết bị động lực; thiết bị lấy điện; động cơ điện kéo; thiết bị Điều khiển; máy biến áp chính và các thiết bị kèm theo; thiết bị hãm; thiết bị cung cấp điện phụ trợ và các động cơ phụ trợ; các rơ le, van điện từ và dây dẫn; máy nén khí và các thiết bị kèm theo; thân xe và khoang hành khách; thiết bị báo hiệu, liên lạc và phát thanh trên tàu; các thiết bị hiển thị; bộ móc nối các dụng cụ đo.
Trong trường hợp các toa xe đã được kết nối thành đoàn tàu thì phải tiến hành kiểm tra tính năng của hệ thống hãm đồng bộ, kiểm tra tình trạng máy móc, thiết bị, kiểm tra mức tiêu thụ điện năng. Đối với toa xe được giám sát bằng thiết bị giám sát toa xe thì có thể thực hiện kiểm tra tàu bằng các thiết bị này.
+ Trong trường hợp không thể tiến hành kiểm tra do xảy ra thiên tai, sự cố, có thể tạm dừng kiểm tra tàu và sẽ tiếp tục công tác kiểm tra khi Điều kiện cho phép.
+ Đơn vị vận hành đường sắt đô thị phải quy định nội dung và thời điểm kiểm tra dựa trên tình hình sử dụng, phương thức thiết kế, phương thức quản lý, tình hình lưu thông của tàu và thực hiện kiểm tra theo quy định đó.
- Chu kỳ kiểm tra toa xe
+ Toa xe phải được kiểm tra định kỳ theo chu kỳ tương ứng với từng chủng loại, cấu tạo và tình trạng sử dụng toa xe khác nhau theo quy định của nhà sản xuất. Quy định này không áp dụng cho các bộ phận toa xe có tính năng chống mài mòn và có độ bền cao, đảm bảo tính năng được duy trì trong thời hạn dài hơn so với chu kỳ quy định.
+ Trong trường hợp không thể tiến hành kiểm tra do xảy ra thiên tai, sự cố vận hành có thể tạm dừng kiểm tra và sẽ tiếp tục công tác kiểm tra khi Điều kiện cho phép.
- Nội dung, phương pháp kiểm tra tổng thể và vận hành thử toa xe
Tùy theo cấu tạo, tính năng và tình hình sử dụng toa xe phải tiến hành kiểm tra các hạng mục: bộ phận chạy, thiết bị hãm, thiết bị điện thông thường, thiết bị khí nén thông thường, thân xe, khoang hành khách và các thiết bị khác theo quy định tại Bảng 4.
Bảng 4. Nội dung, phương pháp kiểm tra tổng thể và vận hành thử toa xe
|
Nội dung kiểm tra
|
Phương pháp kiểm tra
|
|
I. Kiểm tra tổng thể
|
|
|
(a) Tình trạng lắp đặt của từng bộ phận thiết bị
|
|
|
(b) Thiết bị gạt vật cản và độ cao của miệng vòi xả cát
|
(b) Đo lường
|
|
(c) Tính năng Điều khiển của thiết bị lấy điện
|
|
|
(d) Tính năng Điều khiển và bảo vệ của thiết bị trong mạch Điều khiển.
|
|
|
(đ) Đặc tính cách điện của mạch điện (ngoại trừ các mạch sử dụng ắc quy, chất bán dẫn...)
|
(đ) Thử nghiệm điện trở cách điện và Thử nghiệm độ bền điện môi
|
|
(e) Tính năng hoạt động của thiết bị hãm
|
|
(f) Sự rò khí nén của thiết bị Điều khiển hãm gió và các thiết bị khí khác
|
(f) Đo lường
|
|
(g) Công suất của máy nén khí và tính năng của các thiết bị kèm theo (bao gồm bộ Điều áp và van an toàn)
|
(g) Đo lường
|
|
(h) Độ nghiêng thân xe
|
(h) Đo lường
|
|
(i) Tính năng hoạt động của thiết bị đóng cửa tự động.
|
|
|
(j) Tính năng chiếu sáng của các thiết bị chiếu sáng
|
|
|
(k) Tính năng hoạt động của thiết bị báo hiệu, liên lạc và phát thanh
|
|
|
(l) Tính năng hoạt động của từng thiết bị hiển thị
|
|
|
(m) Độ cao của coupler liên kết
|
(m) Đo lường
|
|
(n) Đặc tính và tính năng hoạt động của hệ thống ATC, ATP, ATS, ATO
|
(n) Đo lường
|
|
(o) Quản lý tải trọng tĩnh của bánh xe
|
|
|
(p) Thùng xe
|
|
|
(q) Hệ thống Điều hòa không khí và thông gió
|
|
|
(r) Bộ phận móc nối liên kết điện, khí giữa các toa xe
|
|
|
II. Vận hành thử
(a) Năng lực khi khởi động, tăng tốc và giảm tốc
(b) Tính năng chính của thiết bị hãm
(c) Độ ồn và rung lắc bất thường
(d) Tình trạng hiển thị của các dụng cụ đo
(đ) Tính năng của thiết bị vận hành tàu tự động
(e) Tình trạng của thiết bị... sau khi vận hành thử
(f) Tình trạng của các ổ bi trên các động cơ điện kéo
(g) Tình trạng của thiết bị trong mạch điện chính
(h) Sự phát nhiệt, rò rỉ dầu ở bạc đạn trục bánh xe
(i) Tính năng hoạt động của thiết bị ghi dữ liệu trạng thái vận hành tàu.
|
|
- Biện pháp xử lý
Trong trường hợp kết quả kiểm tra cho thấy tàu và toa xe không đảm bảo các tính năng cần thiết theo quy định, phải áp dụng các biện pháp như chỉnh bị, sửa chữa, thay thế hay tạm ngừng sử dụng.
- Lưu hồ sơ kiểm tra
+ Tất cả các hoạt động kiểm tra, nâng cấp hay sửa chữa toa xe theo quy định trên phải được lập hồ sơ và lưu giữ đầy đủ.
+ Hồ sơ liên quan đến kiểm tra định kỳ toa xe phải được lưu giữ cho đến khi kết thúc hoàn toàn đợt kiểm tra định kỳ diễn ra sau đó áp dụng cho toàn bộ toa xe.
