Các trường hợp thu hồi đất mới nhất hiện nay là gì? Có thông báo thu hồi đất trước ngày 01/8/2024 thì áp dụng quy định của Luật đất đai 2013 hay Luật đất đai 2024?
(1) Các trường hợp thu hồi đất theo Luật Đất đai 2024
Luật đất đai 2024 đã bắt đầu có hiệu lực từ hôm nay, ngày 01/8/2024, với nhiều sự thay đổi trong việc thu hồi đất và bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.
Theo đó, các trường hợp thu hồi đất được quy định chi tiết trong Chương VI Luật đất đai 2024 bao gồm:
- Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh
- Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng
- Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai
- Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người, không còn khả năng tiếp tục sử dụng
- Thu hồi đất liên quan đến quốc phòng, an ninh
Theo đó, Nhà nước sẽ thực hiện việc thu hồi đất tùy theo mục đích hoặc do sai phạm của người sử dụng đất để tận dụng tối đa quỹ đất của quốc gia.
Mặc dù việc thu hồi đất là cần thiết cho sự phát triển kinh tế - xã hội, nhưng Nhà nước luôn đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người bị thu hồi đất thông qua việc quy định rõ ràng các thủ tục, quy trình và mức bồi thường.
Từ đây phát sinh ra một vấn đề đó là nếu như nhận được thông báo thu hồi đất từ Nhà nước trước ngày 01/8/2024 (tức là ngày Luật đất đai 2024 có hiệu lực) thì việc bồi thường được áp dụng theo Luật Đất đai 2013 hay Luật đất đai 2024?
(2) Áp dụng luật nào khi có thông báo thu hồi đất trước ngày 1/8/2024?
Theo Điều 254 Luật đất đai 2024, việc chuyển tiếp về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất khi Luật này có hiệu lực thi hành được quy định như sau:
- Đối với trường hợp đã có quyết định thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai trước ngày Luật đất đai 2024 có hiệu lực thi hành:
Theo đó, trường hợp đã có quyết định thu hồi đất nhưng chưa có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì tiếp tục thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của Luật đất đai 2024.
Đối với trường hợp đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhưng chưa thực hiện thì tiếp tục thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã phê duyệt; việc xử lý chi trả bồi thường chậm được thực hiện theo quy định của pháp luật tại thời điểm Nhà nước ban hành quyết định thu hồi đất.
- Đối với trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã có văn bản xác định hành vi vi phạm của chủ đầu tư đối với việc không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm đưa đất vào sử dụng trước ngày Luật đất đai 2024 có hiệu lực thì xử lý như sau:
Trường hợp chưa có quyết định thu hồi đất thì Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định tại khoản 8 và khoản 9 Điều 81 của Luật đất đai 2024.
Trường hợp đã ban hành quyết định thu hồi đất thì thực hiện thu hồi đất theo quyết định thu hồi đất và xử lý tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tài sản đã đầu tư trên đất thu hồi theo quy định của pháp luật tại thời điểm Nhà nước ban hành quyết định thu hồi đất.
- Đối với trường hợp đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước ngày Luật đất đai 2024 có hiệu lực mà sau ngày 01/8/2024 mới có quyết định giao đất tái định cư:
Giá đất tính tiền sử dụng đất tại nơi tái định cư được xác định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Trường hợp tại thời điểm có quyết định giao đất tái định cư mà giá đất tái định cư thấp hơn giá đất trong phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thì áp dụng giá đất tại thời điểm ban hành quyết định giao đất tái định cư.
- Đối với dự án đầu tư đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Khung chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước ngày Luật đất đai 2024 có hiệu lực thi hành nhưng địa phương chưa phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư:
Áp dụng các chính sách có lợi hơn cho người có đất thu hồi theo Khung chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và các quy định của Luật đất đai 2024.
- Đối với dự án đầu tư thuộc trường hợp thỏa thuận về nhận chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2013, đang thực hiện thỏa thuận mà đến ngày Luật đất đai 2024 có hiệu lực thi hành chưa hoàn thành việc thỏa thuận:
UBND cấp tỉnh căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương quyết định việc cho phép tiếp tục thực hiện thỏa thuận về nhận chuyển quyền sử dụng đất.
Như vậy, Nhà nước đã quy định rất rõ ràng hướng xử lý từng trường hợp khi đến giai đoạn chuyển giao hiệu lực giữa Luật Đất đai 2013 và Luật đất đai 2024.
Do đó, khi nhận được thông báo thu hồi đất trước ngày 01/8/2024, người dân sẽ tùy vào trường hợp của mình mà áp dụng phương hướng xử lý theo quy định của pháp luật, tuy nhiên, theo quy định trên, Nhà nước sẽ ưu tiên chọn phương hướng có lợi cho người dân nhất có thể khi Luật đất đai 2024 bắt đầu có hiệu lực.
