"Ăn thật làm giả" là một trong những thành ngữ thuộc kho tàng ca dao, thành ngữ - tục ngữ Việt Nam. Để hiểu rõ hơn về thành ngữ "Ăn thật làm giả", cần phân tích sâu hơn về ý nghĩa, cũng như nghĩa đen, nghĩa bóng của câu thành ngữ. Vậy thì thành ngữ "Ăn thật làm giả" có nghĩa là gì?
Ăn thật làm giả là gì?
"Ăn thật làm giả" là một trong những thành ngữ thuộc kho tàng ca dao, thành ngữ - tục ngữ Việt Nam để chỉ một người có hành vi không trung thực hoặc lừa dối. Hình ảnh "Ăn thật" có nghĩa là người đó thực sự nhận được, sử dụng, hoặc hưởng lợi từ một cái gì đó (thường là tài sản, tiền bạc hoặc quyền lợi). Hình ảnh "Làm giả" chỉ việc tạo ra một điều gì đó không thật, gian lận, giả mạo để che đậy, lừa dối người khác.
Ngoài ra, theo nghĩa đen, câu thành ngữ "Ăn thật làm giả" chỉ việc con người ăn thật, tức là ăn no, ăn nhiều, ăn hết sức, ăn thật thà không làm khách. Làm giả là làm không hết lòng, hết sức, làm một cách giả dối như làm đùa làm bỡn. Câu này chê người lười biếng ăn thì ăn khoẻ mà làm thì làm lấy lệ.
Kết hợp lại, câu thành ngữ "Ăn thật làm giả" miêu tả hành vi của một người khi họ hưởng lợi ích thật sự từ một việc nào đó, nhưng lại che giấu bằng cách làm ra các bằng chứng hoặc hành động giả để qua mắt người khác. Câu thành ngữ này thường mang ý nghĩa tiêu cực, chỉ trích sự lừa lọc và thiếu đạo đức.
Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm bị xử lý thế nào?
Căn cứ Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bởi điểm a khoản 43 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm như sau:
(1) Người nào sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.
(2) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
- Có tổ chức;
- Có tính chất chuyên nghiệp;
- Tái phạm nguy hiểm;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
- Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
- Buôn bán qua biên giới;
- Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá từ 150 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng;
- Thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng;
- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
- Gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng.
(3) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:
- Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá 500 triệu đồng trở lên;
- Thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến dưới 1 tỷ 500 triệu đồng;
- Gây thiệt hại về tài sản từ 500 triệu đồng đến dưới 1 tỷ 500 triệu đồng;
- Làm chết người;
- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61 % trở lên;
- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%.
(4) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
- Thu lợi bất chính 1 tỷ 500 triệu đồng trở lên;
- Gây thiệt hại về tài sản 1 tỷ 500 triệu đồng trở lên;
- Làm chết 02 người trở lên;
- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên.
(5) Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
(6) Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), thì bị phạt như sau:
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại (1) mục này, thì bị phạt tiền từ 01 tỷ đồng đến 03 tỷ đồng;
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, e, g, h, i và k khoản 2 Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), thì bị phạt tiền từ 03 tỷ đồng đến 06 tỷ đồng;
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại (3) mục này thì bị phạt tiền từ 06 tỷ đồng đến 09 tỷ đồng;
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại (4) mục này thì bị phạt tiền từ 09 tỷ đồng đến 18 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 Bộ luật Hình sự 2015 thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn:
+ Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn là chấm dứt hoạt động của pháp nhân thương mại trong một hoặc một số lĩnh vực mà pháp nhân thương mại phạm tội gây thiệt hại hoặc có khả năng thực tế gây thiệt hại đến tính mạng của nhiều người, gây sự cố môi trường hoặc gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội và không có khả năng khắc phục hậu quả gây ra.
+ Pháp nhân thương mại được thành lập chỉ để thực hiện tội phạm thì bị đình chỉ vĩnh viễn toàn bộ hoạt động.
- Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 300 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
Như vậy, trong trường hợp hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì có thể bị phạt cao nhất với mức tù chung thân với cá nhân hoặc phạt đến 18 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm với pháp nhân thương mại phạm tội.
Tóm lại, từ những nội dung nêu trên có thể thấy câu thành ngữ "Ăn thật làm giả" mang ý nghĩa chỉ trích sâu sắc những hành vi thiếu trung thực và lừa dối trong cuộc sống. Nó phản ánh sự bất công khi một người nhận lợi ích thực tế nhưng lại không làm việc đúng đắn, chỉ làm qua loa hoặc giả mạo để che giấu sự thật. Qua thành ngữ này, thấy được giá trị của lòng trung thực và trách nhiệm trong mỗi hành động, đồng thời cảnh báo về hậu quả của sự gian lận và thiếu đạo đức.
