Đối chất là một thủ tục thường được thực hiện đối với bị can, bị cáo trong quá trình điều tra, truy tố nhằm tìm ra mấu chốt vụ án. Vậy, đối chất được thực hiện khi nào trong vụ án hình sự?
1. Đối chất được hiểu ra sao?
Trường hợp có mâu thuẫn trong lời khai giữa hai người hay nhiều người nhằm xác định được những tình tiết trùng khớp trong lời khai mà cơ quan tiến hành cũng đã thực hiện các biện pháp điều tra khác nhưng chưa giải quyết được mâu thuẫn thì Điều tra viên tiến hành đối chất.
2. Đối chất được thực hiện khi nào?
Thủ tục đối chất của những bị can, bị cáo, bị hại, người làm chứng và những người liên quan trong vụ án chỉ được tiến hành khi không còn cách điều tra khác có thể kiểm tra, xác minh lời khai, giải quyết mâu thuẫn trong lời khai của những người này.
3. Yêu cầu khi thực hiện đối chất
- Trường hợp có mâu thuẫn trong lời khai giữa hai người hay nhiều người mà đã tiến hành các biện pháp điều tra khác nhưng chưa giải quyết được mâu thuẫn thì Điều tra viên tiến hành đối chất.
Trước khi tiến hành đối chất, Điều tra viên phải thông báo cho Viện kiểm sát cùng cấp để cử Kiểm sát viên kiểm sát việc đối chất. Kiểm sát viên phải có mặt để kiểm sát việc đối chất. Nếu Kiểm sát viên vắng mặt thì ghi rõ vào biên bản đối chất.
- Nếu có người làm chứng hoặc bị hại tham gia thì trước khi đối chất Điều tra viên phải giải thích cho họ biết trách nhiệm về việc từ chối, trốn tránh khai báo hoặc cố tình khai báo gian dối. Việc này phải ghi vào biên bản.
- Khi bắt đầu đối chất, Điều tra viên hỏi về mối quan hệ giữa những người tham gia đối chất, sau đó hỏi họ về những tình tiết cần làm sáng tỏ. Sau khi nghe đối chất, Điều tra viên có thể hỏi thêm từng người.
Trong quá trình đối chất, Điều tra viên có thể đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật có liên quan; có thể để cho những người tham gia đối chất hỏi lẫn nhau; câu hỏi và trả lời của những người này phải ghi vào biên bản.
Chỉ sau khi những người tham gia đối chất đã khai xong mới được nhắc lại những lời khai trước đó của họ.
- Biên bản đối chất được lập theo quy định tại Điều 178 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Việc đối chất có thể ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.
- Trường hợp cần thiết, Kiểm sát viên có thể tiến hành đối chất. Việc đối chất được tiến hành theo quy định tại Điều 189 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
4. Ghi biên bản điều tra khi thực hiện đối chất
Khi tiến hành hoạt động điều tra, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải lập biên bản theo quy định tại Điều 133 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
Điều tra viên, Cán bộ điều tra lập biên bản phải đọc biên bản cho người tham gia tố tụng nghe, giải thích cho họ quyền được bổ sung và nhận xét về biên bản.
Ý kiến bổ sung, nhận xét được ghi vào biên bản; trường hợp không chấp nhận bổ sung thì ghi rõ lý do vào biên bản. Người tham gia tố tụng, Điều tra viên, Cán bộ điều tra cùng ký tên vào biên bản.
Trường hợp Kiểm sát viên, Kiểm tra viên lập biên bản thì biên bản được thực hiện theo quy định tại Điều này. Biên bản phải được chuyển ngay cho Điều tra viên để đưa vào hồ sơ vụ án.
Như vậy, việc thực hiện đối chất chỉ được tổ chức khi lời khai giữa hai người hay nhiều người trong vụ án hình sự nhằm xác định được những tình tiết trùng khớp trong lời khai mà cơ quan tiến hành cũng đã thực hiện các biện pháp điều tra khác nhưng chưa giải quyết được.
