Bắt buộc chuyển giao quyền sử dụng giống cây trồng được bảo hộ là việc quyền sử dụng giống cây trồng được chuyển giao cho tổ chức, cá nhân khác theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà không cần được sự đồng ý của chủ sở hữu bằng bảo hộ giống cây trồng đó. Vậy các trường hợp nào bắt buộc phải chuyển giao quyền sử dụng giống cây trồng?
1 Các trường hợp bắt buộc chuyển giao quyền sử dụng giống cây trồng được bảo hộ
Theo quy định tại Điều 21 Nghị định 79/2023/NĐ-CP thì chủ sở hữu bằng bảo hộ giống cây trồng bắt buộc phải chuyển giao quyền sử dụng giống cây trồng trong các trường hợp sau:
- Việc sử dụng giống cây trồng nhằm mục đích công cộng, phi thương mại, phục vụ nhu cầu quốc phòng, an ninh, an ninh lương thực và dinh dưỡng cho nhân dân hoặc đáp ứng các nhu cầu cấp thiết của xã hội như thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh, ô nhiễm môi trường trên diện rộng;
- Người có nhu cầu và năng lực sử dụng giống cây trồng không đạt được thỏa thuận với người nắm độc quyền sử dụng giống cây trồng về việc ký kết hợp đồng sử dụng giống cây trồng mặc dù trong 12 tháng (trừ trường hợp bất khả kháng) đã cố gắng thương lượng với mức giá và các điều kiện thương mại thỏa đáng;
- Người nắm độc quyền sử dụng giống cây trồng bị coi là thực hiện hành vi hạn chế cạnh tranh bị cấm theo quy định của pháp luật về cạnh tranh.
Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy định, chủ bằng bảo hộ bị bắt buộc phải chuyển giao quyền sử dụng giống cây trồng được hưởng các quyền sau đây:
- Nhận đền bù tương ứng với giá trị kinh tế của quyền sử dụng đó hoặc tương đương với giá chuyển giao quyền sử dụng theo hợp đồng có phạm vi và thời hạn tương ứng;
- Yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước về quyền đối với giống cây trồng sửa đổi, đình chỉ hiệu lực, hủy bỏ hiệu lực của việc chuyển giao bắt buộc quyền sử dụng khi điều kiện dẫn đến việc chuyển giao đó đã chấm dứt và việc sửa đổi, huỷ bỏ, đình chỉ hiệu lực đó không gây thiệt hại cho người được chuyển giao quyền sử dụng bắt buộc.
2 Điều kiện chuyển giao quyền sử dụng giống cây trồng
Quyền sử dụng giống cây trồng được chuyển giao theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải phù hợp với các điều kiện tại Điều 195 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
- Quyền sử dụng được chuyển giao không phải là quyền độc quyền;
- Quyền sử dụng được chuyển giao chỉ được giới hạn trong phạm vi và thời hạn đủ để đáp ứng mục đích chuyển giao và chủ yếu để cung cấp cho thị trường trong nước, trừ trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều này;
- Người được chuyển giao quyền sử dụng không được chuyển nhượng quyền đó cho người khác, trừ trường hợp chuyển nhượng cùng với cơ sở kinh doanh của mình và không được chuyển giao quyền sử dụng thứ cấp cho người khác;
- Người được chuyển giao quyền sử dụng phải đền bù thỏa đáng cho người nắm độc quyền sử dụng giống cây trồng tuỳ thuộc vào giá trị kinh tế của quyền sử dụng đó trong từng trường hợp cụ thể, phù hợp với khung giá đền bù do Chính phủ quy định.
3 Thẩm quyền quyết định bắt buộc chuyển giao quyền sử dụng giống cây trồng
Thẩm quyền quyết định bắt buộc chuyển giao quyền sử dụng đối với giống cây trồng được bảo hộ thuộc các loài cây trồng nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sinh thuộc về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo quy định tại Điều 20 Nghị định 79/2023/NĐ-CP
Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn còn được quyền chủ trì, phối hợp với Bộ Y tế ban hành quyết định bắt buộc chuyển giao quyền sử dụng đối với những giống cây trồng được bảo hộ sử dụng với mục đích làm thuốc.
